بدن کودکی که حساسیت غذایی دارد محصول غذایی حساسیت زا را مهاجم فرض کرده و به آن واکنش نشان می دهد. در نتیجه ، سیستم ایمنی بدن کودک (که با عفونت و بیماری مبارزه می کند) آنتی بادی هایی را برای مبارزه با آن آلرژن غذایی تولید می کند.

هر بار که کودک غذای حساسیت زا را بخورد (یا در برخی موارد ، با آن تماس داشته باشد و یا آن را بو کند) ، بدن مواد شیمیایی از جمله، هیستامین آزاد می کند. این امر باعث بروز علائم آلرژیک می شود که بر سیستم تنفسی ، دستگاه گوارش ، پوست و یا سیستم قلبی عروقی تأثیر می گذارد.

از علائم آلرژی غذایی کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد

خس خس سینه
مشکلات تنفسی
سرفه
کوفتگی
گرفتگی گلو
شکم درد
استفراغ
اسهال
آب ریزش، خارش و ورم چشم ها
کهیر
دانه های قرمز
ورم
افت فشار خون ، که میتواند باعث سر گیجه و از هوش رفتن شود

افراد اغلب به دلیل علائم مشابه ، حساسیت غذایی کودکان را با عدم تحمل غذا اشتباه می گیرند. علائم عدم تحمل مواد غذایی می تواند شامل آروغ زدن ، سوء هاضمه ، گاز ، مدفوع شل ، سردرد ، عصبی بودن یا احساس برافروختگی باشد. اما باید توجه داشته باشید که عدم تحمل غذا:

سیستم ایمنی بدن را درگیر نمی کند.
در مواردی اتفاق می افتد که فرد نمی تواند ماده ای مثل لاکتوز را هضم کند. (عدم تحمل لاکتوز)
ناخوشایند است، ولی به ندرت خطرناک می باشد.

شایع ترین آلرژن های غذایی کدامند؟

کودک می تواند به هر غذایی حساسیت داشته باشد، اما این هشت آلرژن، ۹۰ درصد  از کل حساسیت ها به مواد غذایی در کودکان را شامل می شوند:

شیر
تخم مرغ
بادام زمینی
سویا
گندم
آجیل های درختی (مانند گردو و بادام زمینی)
ماهی
میگو

به طور کلی، بیشتر کودکان به مرور زمان و با افزایش سن آلرژی شان نسبت به مواد غذایی حساسیت زا از بین می رود. از بین کسانی که به شیر حساسیت دارند ، حدود ۸۰٪ درنهایت، این حساسیت غذایی را پشت سر می گذارند. حدود دو سوم کودکانی که به تخم مرغ حساسیت دارند و حدود ۸۰٪ از کودکانی که به گندم یا سویا حساسیت دارند تا سن ۵ سالگی آن را از دست خواهند داد. از بین رفتن آلرژی های دیگر غذایی ممکن است سخت تر باشد.

در واکنش های آلرژی کودکان به مواد غذایی چه اتفاقی می افتد؟

واکنش های حساسیت غذایی می تواند در کودکان مختلف متفاوت باشد. گاهی اوقات یک کودک می تواند در زمان های مختلف واکنش های متفاوتی از خود نشان دهد. بنابراین شناسایی سریع و درمان واکنشهای حساسیت غذایی و تغییر تغذیه از اهمیت بسزایی برخوردار است.

واکنش کودکان به مواد غذایی می تواند

بسیار خفیف باشند و فقط یک قسمت از بدن کودک را درگیر کنند، مانند کهیر روی پوست

شدید باشند و بیش از یک قسمت از بدن کودک را درگیر کنند

طی چند دقیقه یا حداکثر دو ساعت بعد از تماس کودک با غذا اتفاق بیفتند

واکنش های آلرژی غذایی می توانند هر یک از این چهار منطقه بدن کودک را تحت تأثیر قرار دهد:

پوست: به صورت برجستگی های قرمز خارش دار (کهیر)، به صورت اگزما، قرمزی و تورم صورت یا اندامها، خارش و تورم لب ها، زبان یا دهان (واکنش های پوستی شایع ترین نوع واکنش هستند)

دستگاه گوارش:  به شکل درد شکم ، تهوع ، استفراغ یا اسهال

دستگاه تنفسی: به شکل آبریزش یا گرفتگی بینی ، عطسه ، سرفه ، خس خس سینه ، تنگی نفس

سیستم قلبی و عروقی: به صورت سرگیجه یا غش

گاهی اوقات، آلرژی در کودکان ممکن است باعث بروز واکنشی شدیدتر به نام آنافیلاکسی شود، حتی اگر یک واکنش قبلی خفیف بوده باشد. آنافیلاکسی ممکن است علائمی مشابه با واکنش های خفیف تر شروع شود، ولی به سرعت وخیم تر می شود. فرد بیمار ممکن است دچار مشکلات تنفسی شده  و یا غش کند. در آنافیلاکسی معمولا بیشتر از یک قسمت از بدن درگیر می شود و باید به موقع درمان شود. اگر به موقع درمان نشود، می تواند زندگی فرد بیمار را به خطر بیندازد.1

تشخیص ابتلا به حساسیت‌های غذایی

اگر شما فکر می‌کنید که ممکن است کودک شما به حساسیت غذایی مبتلا شده باشد باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص ابتلا به حساسیت غذایی در کودک ممکن است سؤالات زیر را از شما بپرسد:

علائم نوزاد
علائم هر چند وقت و با چه تناوبی اتفاق می‌افتند.
زمان بین خوردن برخی غذاها و شروع اولین علائم
این که آیا اعضای دیگر خانواده نیز دچار آلرژی یا بیماری‌هایی نظیر اگزما و آسم هستند.

پزشک همچنین ابتلا به بیماری‌های دیگر که ممکن است باعث ایجاد چنین علائمی شوند را مورد بررسی قرار می‌دهد. برای مثال، اگر کودک شما پس از نوشیدن شیر دچار اسهال می‌شود، پزشک احتمال ابتلا به بیماری عدم تحمل لاکتوز را که می‌تواند مانند حساسیت غذایی باشد را مورد بررسی قرار می‌دهد. بیماری سلیاک بیماری است که فرد به دلیل ابتلا به آن نمی‌تواند گلوتن که پروتئین است در گندم و برخی غلات دیگر را تحمل کند و علائمی شبیه به حساسیت‌های غذایی دارد. اگر پزشک به ابتلا به حساسیت غذایی مظنون باشد، شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع می‌دهد که شما را مورد معاینه قرار دهد و آزمایش‌هایی برای کمک به تشخیص برای شما تجویز نماید. 2

آیا می‌توان مانع از بروز حساسیت غذایی کودکان شد؟

به طور قطعی نمی‌توان گفت که تغذیه مادر در دوران بارداری و شیردهی می‌تواند موجب شکل‌گیری حساسیت غذایی در کودک شود. قرار دادن کودک در معرض مواد مشکوک برای افزایش میزان مقاومت در برابر حساسیت هم چندان تاییدشده و کاربردی نیست. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، شیر دادن به کودک به مدت ۴ تا ۶ ماه تا حدی از دچار شدن به حساسیت‌های غذایی جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود که تا ۶ ماه به کودکان شیر مادر بدهید و بعد از این مدت، به تدریج مواد مشکوک مانند شیر گاو و تخم مرغ که امکان ایجاد حساسیت دارند به رژیم غذایی کودک اضافه کنید. با این کار می‌توانید واکنش‌های کودک به مواد غذایی مختلف را شناسایی کنید.

بادام زمینی از جمله موادی است که ممکن است کودک به آن حساسیت داشته باشد اما مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی منعی ندارد، مگر این که خود مادر به آن حساسیت داشته باشد. اگر کودک به اگزما مبتلا باشد یا سابقه حساسیت در خانواده وجود داشته باشد، بعد از اینکه کودک از شیر گرفته شد، در دادن بادام زمینی و محصولات وابسته باید احتیاط به خرج بدهید. برای امتحان کردن واکنش بدن کودک به مواد مختلف باید تا بعد از ۶ ماهگی نوزاد صبر کنید.

از پروبیوتیک‌ها به عنوان مکملی برای شیر مادر استفاده کنید یا آن‌ها را به شیر خشک اضافه کنید. گفته می‌شود که این کار باعث کاهش خطر ابتلا به حساسیت غذایی کودکان می‌شود. البته این موضوع نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد، پس اگر قصد انجام چنین کاری را دارید، پیش از هر کاری با متخصص تغذیه مشاوره کنید.

حساسیت غذایی قابل درمان است؟

اگرچه درمان قطعی برای حساسیت وجود ندارد اما برای پیشگیری از حساسیت روش‌های مختلفی شناخته شده است. کنترل حساسیت غذایی در کودکان تا حد زیادی به نوع حساسیت آن‌ها بستگی دارد. برای مثال بیش از ۹۰ درصد از کودکان با بزرگ‌تر شدن دیگر نسبت به شیر گاو و تخم‌مرغ حساسیت نخواهند داشت، در حالی که تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد حساسیت خود نسبت به بادام زمینی را از دست می‌دهند. برای این که وضعیت حساسیت غذایی کودکان را بررسی کنید، باید مرتبا در بازه‌هایی مشخص آن‌ها را نزد پزشک ببرید و آزمایش حساسیت انجام بدهید.

حتی در صورتی که حساسیت کودک بهبود پیدا کند، همچنان امکان دچار شدن به سایر انواع حساسیت برای او وجود دارد. ممکن است کودک دچار سایر شرایط آتوپیک مانند آسم، تب یونجه شود که به آن مارش یا رژه آتوپیک هم گفته می‌شود. 3

پی نوشت:
1.www.drfarnazmohamedi.com
2.www.drsheykholeslami.com
3.www.koodaket.com