هیپرپیگمانتاسیون یا همان لکه‌های سیاه پوستی چیست؟

لکه‌های پوستی (Hyperpigmentation)، به هرگونه شرایطی گفته می‌شود که در آن پوست بدن به رنگ تیره در آید؛ این عارضه می‌تواند به صورت لکه‌های کوچک ظاهر شود، یک منطقه بزرگ از پوست را در برگیرد یا اینکه تمام پوست بدن را تحت تاثیر خود قرار دهد. 

با وجود اینکه پیشرفت لکه‌های پوستی امر آسیب زننده و مضری برای سلامت بدن به حساب نمی‌آید، اما می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در بخشی دیگر از بدن شما باشد.1
 

انواع لکه‌های سیاه پوستی

لکه‌های پوستی انواع مختلفی دارند که رایج‌ترین آن‌ها ملاسما، لکه‌های خورشیدی و لکه‌های پس از التهاب هستند. در ادامه به معرفی این سه نوع خواهیم پرداخت:
 

ملاسما

ملاسما بر اثر تغییرات هورمونی در بدن به وجود آمده و در دوران بارداری نیز در بدن توسعه پیدا خواهد کرد. ملاسمای پوستی ممکن است در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شود، اما رایج‌ترین نقاط برای ظهور آن، شکم و صورت هستند.
 

لکه‌های خورشیدی

این عارضه با نام‌های لکه‌های کبدی یا لنتیژین خورشیدی نیز شناخته می‌شود اما بیشتر با نام لکه‌های خورشیدی معرفی می‌شود. لکه‌های خورشیدی به علت قرار گرفتن پوست به مدت طولانی در معرض آفتاب ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها در نقاط قرار گرفته در معرض آفتاب، مانند دست‌ها یا صورت تشکیل خواهند شد.
 

لکه‌های پس از التهاب

این لکه‌ها در اثر آسیب دیدگی یا التهاب بخشی از پوست ایجاد می‌شوند. نوع رایج لکه‌های پس از التهاب، آکنه است.1
 

علل هیپرپیگمانتاسیون

علت هیپرپیگمانتاسیون به نوع آن بستگی دارد. شایع‌ترین دلایل هیپرپیگمانتاسیون عبارتند از:
 

قرار گرفتن در معرض آفتاب

هنگام قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب، بدن برای محافظت از پوست ملانین بیشتری تولید می‌کند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد نقطه‌های تیره یا لکه‌هایی روی پوست شود که لکه‌های پیری یا لکه‌های خورشیدی نامیده می‌شوند.

التهاب پوست

در برخی از افراد پس از ملتهب شدن پوست ممکن است بخشی از نواحی آن تیره‌تر شوند. التهاب ممکن است ناشی از آکنه  ، اگزما ، لوپوس یا آسیب دیدگی پوست باشد. افرادی که دارای پوست تیره‌تر هستند اغلب بیشتر از سایرین مستعد ایجاد هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب هستند.
 

ملاسما

در صورتی که افراد تغییرات هورمونی را تجربه کنند، ممکن است لکه‌های تیره روی سطح پوست به وجود بیایند. این نوع از هیپرپیگمانتاسیون در دوران بارداری شایع است.
 

واکنش به استفاده از دارو

برخی داروهای خاص مانند داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای می‌توانند باعث هیپرپیگمانتاسیون شوند. در این موارد ممکن است لکه‌های پوست خاکستری شوند. گاهی اوقات مواد شیمیایی موجود در برخی درمان‌های خاص نیز می‌تواند باعث هیپرپیگمانتاسیون شود.
 

مشکلات پزشکی

ممکن است هیپرپیگمانتاسیون دلایل جدی‌تری نیز داشته باشد؛ مانند بیماری آدیسون و بیماری هموکروماتوز.

بیماری آدیسون، غدد آدرنال را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون در برخی از نواحی بدن شود. این نواحی عبارتند از:

چین‌های پوست

لب‌ها

آرنج‌ها و زانوها

گره انگشتان

انگشتان پا

داخل گونه

بیماری هموکروماتوز یک بیماری ارثی است که می‌تواند باعث شود بدن انسان حاوی مقادیر بیش از حد آهن شود. این بیماری می‌تواند منجر به هایپر پیگمانتاسیون شود که باعث تیره‌تر به نظر رسیدن پوست می‌شود.

اگر یک فرد علائمی از بیماری هموکروماتوز که در ادامه می‌آید را در خود مشاهده کند باید به پزشک مراجعه نماید:

خستگی

درد شکم

درد مفاصل

کاهش وزن.2
 

نشانه‌ها و ریسک فاکتورهای لکه‌های سیاه پوستی چیست؟

مهم‌ترین نشانه این عارضه، سیاه‌ شدن برخی از نواحی پوست است. نواحی تیره ایجاد شده می‌توانند در اندازه‌های مختلفی در هر قسمتی از پوست بدن ایجاد شوند. بزرگترین عامل تشدید لکه‌های سیاه پوستی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و التهاب است، زیرا هر دو عامل باعث افزایش تولید ملانین در بدن می‌شوند. هرچه بیشتر در معرض نور خورشید بمانید، خطر افزایش لکه‌های پوستی نیز بیشتر خواهد بود.

به طور کلی، سه نوع لکه پوستی وجود دارند که در ادامه به معرفی علائم هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت:
 

لکه‌های پیری یا لکه‌های کبدی

در صورت ابتلا به این عارضه، با قرار گرفتن زیادی در معرض نور خورشید، روی پوست شما لکه‌هایی به صورت نقاط سیاه یا قهوه‌ای ظاهر خواهند شد؛ این لکه‌های بیشتر روی صورت، دست یا ناحیه‌ای که زیاد در معرض خورشید قرار گرفته ایجاد می‌شوند. لکه‌های پیری، معمولا در افراد مسنی که زیادی در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند ظاهر خواهد شد.
 

ملاسما

ملاسما روی پوست فرد مبتلا به صورت نواحی بزرگ تیره رنگ ظاهر می‌شود. این لکه‌ها معمولا روی پیشانی، صورت و شکم دیده می‌شوند. زنان باردار، زنانی که از قرص‌های ضد بارداری استفاده می‌کنند و افرادی که پوست تیره‌تر دارند بیشتر در معرض ابتلا به ملاسما هستند.
 

لکه‌های پوستی پس از التهاب

این عارضه به صورت نواحی یا نقاط تیره رنگ، پس از ایجاد التهاب‌های پوستی مانند آکنه یا اگزما ظاهر می‌شود. این لکه‌ها معمولا روی صورت یا گردن ایجاد خواهند شد. افرادی که پوست بدنشان تاکنون دچار التهاب یا آسیب دیدگی شده است در معرض ابتلا به این لکه‌های پوستی هستند.

بر اساس نوع عارضه‌ای که به آن مبتلا شده‌اید، عوامل دیگری، از جمله موارد زیر وجود دارند که می‌توانند باعث تشدید لکه‌ها شوند:

مصرف قرص‌های خوراکی پیشگیری از بارداری، که احتمال ابتلا به ملاسما را افزایش می‌دهد.

پوست تیره‌تر، که استعداد بالاتر و حساسیت بیشتری در برابر تغییر رنگدانه‌ها دارد.

مصرف داروهایی که حساسیت پوست شما به نور خورشید را افزایش می‌دهند.

آسیب دیدگی پوست، مانند زخم شدن یا سوختگی سطحی آن.1
 

تشخیص

افراد دچار هیپرپیگمانتاسیون می‌توانند به یک پزشک که قادر به شناسایی نوع و علت هیپرپیگمانتاسیون است، مراجعه کنند. ممکن است پزشک یک نمونه کوچک از پوست را برداشته یا با روش بیوپسی، علت هایپرپیگمنتاسیون را مشخص کند.

معمولاً پزشکان می‌توانند ملاسما یا سایر انواع آن را فقط با مشاهده پوست تشخیص دهند. گاهی اوقات پزشکان از یک لامپ خاص که لامپ وود نامیده می‌شود برای معاینه پوست استفاده می‌کنند. سپس پزشک یا متخصص پوست می‌تواند در صورت لزوم یک برنامه درمانی مناسب برای بیمار فراهم نماید.3

درمان هیپرپیگمانتاسیون چیست؟

در موارد خاص، هیپرپیگمانتاسیون، قابل درمان است، از جمله استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی و یا سایر موارد درمانی موضعی اگزما برای درمان پیتیریازیس آلبا.

سایر تغییرات رنگ ناشی از عوامل خارجی نیز می توانند درمان شوند.در صورت فقدان رنگدانه در اثر آسیب هایی مانند سوختگی‌ ها یا مواد شیمیایی، استفاده از کورتیکواستروئیدها، درمان نور/ لیزر یا جراحی پیوند پوست ممکن است توصیه شود.

هنگامی که هیپرپیگمانتاسیون، علت ژنتیکی دارد، تغییر ظاهری آن تا حدی مشکل تر است. برای افرادی که مایل به تغییر ظاهر خود هستند، گزینه‌ ها در هزینه، درمان و اثربخشی متفاوت است.

افراد به دنبال درمان این بیماری در حال گسترش و ارثی هستند، اما گزینه‌ های درمانی بسیار محدود است.

اگر هیپرپیگمانتاسیون به علت بیماری ارثی باشد، پزشک ممکن است ژل‌ های موضعی را تجویز کند. همچنین درمان ‌های موفق با استفاده از نور پالس‌ دار و لیزر درمانی، توسط متخصصان پوست انجام شده است.

اگر درمان، جواب ندهد یا در دسترس نباشد، گاهی اوقات مخفی کردن کامل ناحیه، یک گزینه است.اگر این ژل ‌های موضعی جواب ندهد، مخفی کردن ناحیه با استفاده از خالکوبی زیبایی یا آرایش دائمی، ممکن است بهترین گزینه باشند. داروهای موضعی، مانند هیدروکوئینون و دیگر داروهای روشن کننده پوست، می توانند برای سفید کردن پوست در نواحی که دچار هیپرپیگمانتاسیون نشده ‌اند، استفاده شوند. به طوری که با سایر قسمت‌های بدن یکرنگ می شوند.3
 

پیشگیری

برای جلوگیری از هیپرپیگمانتاسیون یا جلوگیری از شدت یافتن آن موارد زیر را رعایت کنید؛

از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کنید. از کرم ضدآفتاب با spf ۳۰ یا بالاتر استفاده کنید تا از پوست محافظت کرده و مانع هیپرپیگمانتاسیون ناشی از تیره‌تر شدن آن شود.

از کندن پوست خودداری کنید .برای جلوگیری از ایجاد هیپرپیگمانتاسیون پس از یک آسیب، از کندن زخم و آکنه و جوش اجتناب نمایید.2

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.dralo.ir
3.www.hidoctor.ir