ثابت شده که میوه‌ها از جمله منابع غذایی ارزشمندی هستند که انبوهی از آنتی اکسیدان ها را در خود دارند که می توانند به تولید هرچه باکیفیت تر اسپرم کمک کنند و البته کاملا بدیهی است که اسپرم سالم یعنی شانس بالای باروری. همچنین مردان باید بیشتر از غذایی استفاده کنند که سرشار از فیبر هستند.
 
به طور کلی توصیه می شود مردان و به ویژه آنهایی که در نظر دارند تا به زودی پدر خطاب شوند از مولتی ویتامین ها استفاده کنند. تحقیقاتی که در سال های گذشته انجام شده عمدتا بر بی خطر بودن آنها و در عین حال عمده مزیتی که برای سلامت کلی مردان دارد تأکید داشته است.
 
در بسیاری از مولتی ویتامین ها ردپای خوشحال کننده آنتی اکسیدان‌ها دیده می شود. در این خصوص باید به ویتامین‌هایی نظیر C و E اشاره کرد. همچنین مواد معدنی نظیر سلنیوم و روی نیز دریایی از آنتی اکسیدان‌ها هستند. حتی برخی از تحقیقات پزشکی نشان می دهد که آنتی اکسیدان ها موجب افزایش شمار اسپرم‌ها و تحرک آنها می شود و این خبری خوشحال کننده برای آن دسته از مردانی است که بنا به دلایلی قدرت باروری آنها در سطح پایینی قرار دارد. به طور کلی می توان متصور شد که آنتی اکسیدان ها کیفیت اسپرم‌ها را نیز افزایش می دهد و این بدان خاطر است که از آنها در برابر رادیکال های آزادی که به DNA اسپرم‌ها آسیب می رسانند محافظت می کند.
 

انجام حرکات متناسب و پیوسته ورزشی

از نظر علمی ثابت شده افرادی مردانی که بیشتر ورزش می کنند و در عین حال انجام حرکات ورزشی را با پیوستگی و نظم بیشتری دنبال می کنند کمتر دچار استرس شده و همواره حس بهتری نسبت به خود دارند. البته باز هم باید به رعایت چند نکته مهم توجه ویژه داشت. بر اساس برخی مطالعات پزشکی صورت گرفته بر روی طیف گسترده ای از مردان که در سن مناسب برای پدر شدن قرار دارند، ورزش های سنگین و طاقت فرسایی نظیر دویدن های طولانی مدت و یکسری (نظیر شرکت در دوی ماراتن) و ورزش های سه گانه احتمالا برای قدرت باروری مردان آسیب رسان هستند.
 
به تازگی مطالعه جالب توجهی در خصوص تأثیر استفاده از دوچرخه بر قدرت باروری مردان منتشر شده است. این مطالعه نشان میدهد مردانی که برای یک دوره محدود در کلینیک های باروری شرکت کرده و همزمان برای حداقل ۵ ساعت در هفته از دوچرخه استفاده می کردند اسپرم‌های کمتری داشته و در عین حال میزان تحرک آنها نسبت به سایر مردانی که چنین تمرینات ورزشی را انجام نمی دهند، کمتر است.
 
این دو عامل یعنی تعداد کم اسپرم و کم تحرکی آنها با ناباروری در مردان ارتباط مستقیم دارد. با این حال حداقل در خصوص دوچرخه سواری که عادت و تفریح ورزشی بسیاری از مردان در سراسر جهان به شمار می آید و ارتباط احتمالی آن با عملکرد ناقص اسپرم‌ها چیزی ثابت نشده است.
 

ارتباط باروری در مردان و سن

مردان هم مانند زنان در بدن خود ساعت بیولوژیکی دارند که گویا هر لحظه در حال تیک تاک کردن است. از نظر علمی ثابت شده که قدرت باروری مردان به مراتب دیرتر از زنان افت می کند. در مردان کاهش سطح هورمون تستوسترون از ۵۰ سالگی به بعد مشاهده می شود که این می تواند عملکرد اسپرم را تحت تأثیر قرار دهد.
 
همزمان که مرد وارد دوران میانسالی می شود از شمار اسپرم‌های سالم و تحرک آنها نیز کاسته می شد. حتى مشخص شده DNA اسپرم مردانی که سن بالاتری دارند دارای آسیب های بیشتری است که می تواند روند باروری را مختل و کند نماید. تمامی این عوامل بدان معناست که پدر شدن این دسته از مردان – که سن بالایی دارند یعنی ۵۰ سال به بالا – به احتمال کمتری روی می دهد.

همچنین هرچه سن مرد افزایش پاید، احتمال بروز اختلالات ژنتیکی در اسپرم‌ها نیز بیشتر می شود تا جایی که ثابت شده مردانی که در سن بالا صاحب فرزند می شوند بیشتر احتمال دارد که پدر کودک مبتلا به اوتیسم (خودشیفتگی)، اسکیزوفرنی یا حتی سندروم داون شوند.
 

تأثیرات محیطی بر باروری مردان

حتی محیطی که مرد در آن کار می کند نیز بر تعداد، کیفیت و قدرت اسپرم او تأثیرگذار است. مردانی که در محیط کار همواره در معرض مواد شیمیایی و سمی نظیر مواد مورد استفاده در تمیزسازی و چاپ، سموم کشاورزی و فلزات سنگین قرار دارند به طور غیرمستقیم اما قطعی از نظر علم پزشکی به اسپرمها و عملکرد آنها آسیب می رسانند.
 

بلایی که سیگار بر سر اسپرمها می آورد

اگر در خصوص ارتباط دوچرخه سواری و انجام حرکات ورزشی و حتی نوع تغذیه با باروری در مردان شک و تردیدهایی وجود داشته باشد اما حداقل در خصوص سیگار کشیدن خبری از تردید نیست. تحقیقات وسیعی نشان داده است که استعمال سیگار با افت کیفیت اسپرم‌ها در ارتباط مستقیم است به طوری که مشخص شده مردانی که سیگار می کشند اسپرم‌های کمتر و کم تحرک تری نسبت به سایر مردان دارند. همچنین اسپرم آنها شکل و شمایل متفاوت و عجیبی در مقایسه با اسپرم مردانی دارد که مواد دخانی استعمال نمی کنند. البته تأثیر استعمال سیگار بر قدرت اسپرم در بارورسازی تخم نیز ثابت شده است.
 
منبع: تعیین جنسیت جنین، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396