مشخصات گیاه  کبر

کبر درختچه ای است خاردار و پر شاخ و برگ که اکثرا بر روی زمین گسترده شده با برگ های باریک و به رنگ سبز روشن و گل آن چهار قسمتی به رنگ سفید و بسیار معطر که وسط آن مانند مو است. میوه اش را خیار کبر می نامند و تقریبا به شکل و اندازه بلوط است.

رنگ میوه آن سبز رنگ با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و داخل میوه آن قرمز و پر از دانه های کوچک و لزج است.

گیاه کبر علی رغم ظاهر کوچکش، ریشه بسیار محکم و طولانی با پوست ضخیم دارد که اغلب پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می شود.

همچنین این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند.
 

محل رویش کبر

کبر گیاهی بومی مدیترانه، در آب و هوای مرطوب و گرم کشورهای قبرس، ایتالیا، یونان، آفریقای شمالی و برخی مناطق آسیا به عمل می آید.

کبر در ایران همچنین در بلندی‌ های بالای ۲۵۰۰ متر در استان ایلام، پارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، یزد،کرمان و جنوب استان کرمان (ارتفاعات روستای اسلام اباد شیبکوه شهرستان منوجان) می‌روید (به اسم محلی یاردون در ایلام شناخته می شود).

در منطقه نوجین از بخش های شهرستان فراشبند در جنوب غرب استان فارس یکی از مرغوبترین میوه‌ های گیاه کَبَر که به زبان بومی به آن لیجین یا لگجی گفته می‌شود به دست می‌آید و وارد بازارهای شهرستانهای همسایه به ویژه کازرون می‌گردد
 
گیاه کبر در شهر بدخشان افغانستان و هم در کشور های تاجکستان و ازبکستان می روید.

این گیاه در استان کرمان شهرستان ارزوئیه فراوان یافت میشود و با نام دک و دهک شناخته میشود و همچنین در روستای سیمکوئیه در استان یزد از توابع شهرستان بهاباد نیز یافت می شود.

در ضمن در شهرستان رامهرمز استان خوزستان به وفور یافت میشود اکثریت مردم رامهرمز به آن لگجی می گویند و بیشتر میوه رسیده کبر را بصورت خام می خورند و یه عده ای کم از مردم رامهرمز از کبر ترشی درست می کنند. 1

ارزش غذایی گیاه کبر

هر ۱۰۰ گرم کبر محتوی:

۵ گرم کربوهیدرات

۰٫۴ گرم قند

۳ گرم فیبر

۰٫۹ گرم چربی

۲ گرم پروتئین

۴ میلی گرم ویتامین C

مقدار ۱۳۸ IU  ویتامین A

مقدار ۲۴٫۶ میلی گرم ویتامین K

مقدار ۰٫۸۸ میلی گرم ویتامین E

مقدار ۰٫۶۵۲ میلی گرم نیاسین

مقدار ۰٫۱۳۹ میلی گرم ریبوفلاوین

مقدار ۱٫۷ میلی گرم آه

۲۹۶۰میلی گرم سدیم

۴۰ میلی گرم پتاسیم

۹۶ کیلوژول انرژی. 3
 

خواص گیاه کبر برای سلامتی

۱. خاصیت آنتی اکسیدانی

کاپاریس سرشار از ترکیبات فلاونوئیدی مانند روتین و کوئرستین است. هر دویِ این ترکیبات خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.

آنتی‌اکسیدان‌ها اثرات مخرب رادیکال های آزاد را خنثی می‌کنند.

بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان و بیماری های پوستی ناشی از فعالیت رادیکال‌های آزاد هستند.

روتین به گردش خون روان کمک می‌کند و در درمان آسیب‌های عروق خونی مؤثر است.

مطالعات اخیر فاش کرده است که کوئرستین خاصیت تسکین‌دهندگی، ضد التهاب، ضدباکتری و ضدسرطانی دارد.
 

۲. سرشار از مواد معدنی

کبر محتوی مواد معدنی‌ای مانند آهن، کلسیم، مس و مقادیر بالایی از سدیم است.

کلسیم در تقویت و استحکام استخوان ها و دندان‌ها مؤثر است.

مس با برخی پروتئین‌ها ترکیب شده و آنزیم‌هایی به‌وجود می‌آورد که به انجام برخی واکنش‌های بدن کمک می‌کنند.

آهن به عضلات کمک می‌کند تا اکسیژن را ذخیره یا از آن استفاده کنند. آهن بخشی از آنزیم‌هایی است که در هضم غذا در بدن نقش دارند.
 

۳. حاوی ویتامین های مختلف

این گیاه خوشمزه منبع خوبی از ویتامین‌های K، A، نیاسین (B۳) و ریبوفلاوین (B۲) است.

ویتامین A به بینایی کمک می‌کند و دیدن در نور کم را برای ما آسان می‌کند. این ویتامین خطر بروز برخی سرطان‌ها را کاهش می‌دهد.

این ویتامین در مبارزه با برخی عفونت‌ها به بدن کمک و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.

ویتامین K نقش حیاتی در سلامت استخوان‌ها دارد. این ویتامین خطر تشکیل لخته های خونی در بدن را کاهش می‌دهد.

نیاسین از بدن در برابر بیماری های قلبی-عروقی محافظت و به عملکرد شناختی، عصبی و دستگاه گوارش افراد کمک می‌کند.

ریبوفلاوین به بدن کمک می‌کند تا غذا را به سوخت تبدیل کند و در تأمین انرژی بدن نقش داشته باشد.

همچنین این ویتامین به انجام عملکرد غدد فوق کلیوی کمک می‌کند. درنتیجه در حفظ سلامت دستگاه عصبی مؤثر است.
 

۴. منبع خوبی از فیبر

کبر منبع خوبی از فیبر است. فیبر موجب کاهش یبوست می‌شود.

یک قاشق غذاخوری کاپاریس محتوی ۰٫۳ گرم فیبر است. این میزان معادل ۳ درصد نیاز روزانه‌ی بدن به فیبر است.
 

۵. ازبین بردن تأثیرات برخی از مواد مضر

افرادی که در رژیم غذایی خود از مقادیر بالای چربی و گوشت قرمز استفاده می‌کنند، باید بیشتر کبر مصرف کنند.

زیرا در اثر مصرف این غذاها برخی مواد مضر در بدن تولید می‌شوند که کاپاریس آنها را نابود می‌کند.

این مواد می‌توانند موجب بروز سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی-عروقی بشوند.
 

۶. تسکین روماتیسم

در یونان باستان از کبر به‌عنوان مُسکنی برای تسکین دردهای ناشی از روماتیسم استفاده می‌شده است.
 

۷. درمان نفخ

کبر در درمان نفخ و نیز درمان درد معده مؤثر است. همچنین این جوانه‌ها در بهبود اشتها مؤثرند.
 

۸. مبارزه با دیابت

کبر به کنترل و درمان دیابت کمک می‌کند. کبر محتوی مواد شیمیایی‌ای است که به کنترل قند خون کمک می‌کنند.

البته اگر از داروهای کاهنده‌ی قند خون استفاده می‌کنید، کاپاریس را در مقادیر بالا مصرف نکنید. زیرا ممکن است موجب کاهش بیش‌ازحد قند خون بشوند.
 

۹. تسکین گرفتگی سینه

کاپاریس از گرفتگی و احتقان سینه جلوگیری می‌کند و خلط گلو را کاهش می‌دهد.

۱۰. کاهش خشکی پوست

کبر برای کاهش خشکی پوست مفید است. می‌توان برای آبرسانی به پوست، از این گیاه کوچک به‌طور مستقیم روی پوست استفاده کرد.
 

۱۱. درمان مشکلات پوستی

از کبر برای درمان برخی اختلالات پوستی مانند قرمزی پوست، درمان سوزش پوست و درمان جوش‌ نیز استفاده می‌شود.

به‌ همین‌ دلیل، کبر در برخی محصولات مربوط به سلامت پوست نیز کاربرد دارد.

علاوه‌ بر این کاپاریس می‌ تواند به‌خاطر خاصیت آنتی‌ اکسیدانی‌ اش روند پیری را به‌ تأخیر بیندازد.
 

۱۲. کمک به رویش مو

کبر سرشار از ویتامین B و آهن است. به‌همین‌دلیل در برخی محصولات مو از آن استفاده می‌شود.

ویتامین B و آهن به رشد موها کمک می‌کنند. ویتامین B در گردش خون نیز تأثیر بسزایی دارد.

بنابراین به سلامت عمومی مو نیز کمک می‌کند، زیرا گردش خون یکی از الزامات برای داشتن موهای شفاف و سالم است. آهن نیز به جلوگیری از ریزش مو کمک می‌کند. 2
 

عوارض جانبی کبر

اگر در رژیم غذایی کم سدیم قرار دارید، باید از مصرف کبر اجتناب کنید زیرا منبع غنی سدیم هستند.

علامت مشترک خوردن کبر بیش از حد مجاز ، تشنگی شدید است بنابراین سعی کنید آن را در مقادیر متوسط مصرف کنید.

کبرها آب را به طور طبیعی حفظ می کنند زیرا حاوی مقدار زیادی سدیم هستند. از این رو احتباس آب می تواند ایجاد نفخ کند.

مراقب خوردن بیش از حد کبر باشید.

اگر از فشار خون بالا رنج می برید، باید از خوردن کبرخودداری کنید. سدیم بیش از حد باعث افزایش حجم خون می شود زیرا آب را حفظ می کند.

دریافت بیش از حد سدیم می تواند بدن را در معرض بیماری های قلبی قرار دهد.

بارداری و شیردهی:مصرف کبر در این دوره ها ایمن به حساب می آید.

به عنوان یک روش درمانی، در مورد خطرناک بودن مصرف مقادیر زیاد اطلاعات کافی وجود ندارد. به همین دلیل، مصرف مقادیر منظم کبر مفید است.

کبر ممکن است سطح گلوکز خون را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، مصرف کبر باید حداقل 2 هفته قبل از تاریخ عمل جراحی متوقف شود. 3

پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.chetor.com
3.www.shomanews.com