خانه » همه » مذهبی » تعریف غیبت- مصادیق غیبت-اقسام غیبت

تعریف غیبت- مصادیق غیبت-اقسام غیبت


تعریف غیبت- مصادیق غیبت-اقسام غیبت

۱۳۹۷/۰۵/۲۰


۲۲۹۹ بازدید

اگه یکی دزدی کرده باشه نشناسیمش فقط بگن فامیل فلان کس میشه ایا غیبت حساب میشه یا نه؟

غیبت؛ آگاهی دادن بر چیزی در مورد شخص غائب که خوشایندش نیست اما نزد مردم نقصان و یا مایه ی مذمت اوست.یعنی پشت سرکسی چیزی بگویی که اگر به گوشش برسد برایش ناخوشایند است. حال این نقصان ممکن است:نقص بدنی باشد ؛ فلانی کور است. نقص نسبی باشد؛ پدر فلانی حسین است. نقص صفت و اقول باشد ؛ فلانی بدخلق است. نقص در متعلقات شخص باشد؛ لباس فلانی چرکین است.نقص در قالب حمد باشد ؛ الحمدلله که ما ریاست طلب نیستیم. نقص در قالب دعا باشد ؛ دعا می کنم که خداوند از سر تقصیرات فلانی بگذرد.
پس اگر آن فرد را شنونده بشناسد غیبت محسوب میشود و اگر هم خود فرد مورد غیبت رانشناسد ولی بگوید مثلا فامیل فلان شخص این طور است و… و فامیل با شنیدن این حرف ناراحت شود، غیبت فامیل آن شخص محسوب می شود.
*اقسام غیبت:
گفتاری-نوشتاری- اشاره ای
غیبت کردن منحصر به زبان نیست، بلکه هر نوعی که نقصی از غیر را بفهماند، غیبت است، با قول باشد یا فعل یا تصریح (یا تعریض) اشاره، غمز، رمز، کتابت، حرکت و….(معراج السعاده / مرحوم نراقی /صفحه: 405 )
لذا مرحوم فیض کاشانی(محسن فیض کاشانی، المحجه البیضاء، ج5، ص 285) و شهید ثانی( شهید ثانی، کشف الربیة، ص 17.)در این زمینه غیبت را به چند قسم تقسیم نموده که به طور خلاصه و فشرده اشاره می شود(مجلسی نیز به این موارد اشاره کرده است، بحارالانوار،- ج75، ص 221).
با قول صریح و واضح از شخص بدگویی نمودن، مثلاً فلانی بخیل است.
با قول صریح و واضح در ضمن تمجید و تعریف از شخص مورد نظر به بدگویی و مذمت از او اقدام کردن. هدف ازاین کار این است که قبح گفتار را در نظر شنونده کم جلوه دهد مثلاً می گوید فلان شخص در عبادات و نماز و قرآن چقدر مقید و منظم و علاقمند و…است ولی متاسفانه یک عیب کوچک دارد و…”
با قول کنائی از شخص بدگوی نمودن – شهید ثانی این را از پلیدترین انواع غیبت می شمارد-مثلا درحضور شخصی از کسی سخن به میان می آید، و او می گوید : ” خدا را شکر که ما را به ریاست طلبی یا دنیاپرستی یا… مبتلا نکرد.”
مذمت گویی از طریق تقلید رفتار و کردار دیگران، و به اصطلاح ادای اشخاص را درآوردن.
غیبت کردن به وسیله نوشتن در کتاب، مجله و روزنامه.
با ایماء و اشاره به حضار در مجلس، شخص مورد مذمت شده را معرفی نماید مثلا “در حضور عده ای فرد نامعلومی عیوبش گفته می شود، این شخص با ایماء و اشاره به دیگران می فهماند که منظور چه فردی است”(پاورقی: کلیه اقسام ششگانه از کتاب المحجه البیضا، فیض کاشانی و کشف الریبة، شهید ثانی می باشد.). همچنین به اعتبارانواع عیوب ونقائص می توان غیبت را به چند قسم دیگر تقسیم بندی کرد :
الف) ذکر معایب و نقائص جسمی، مثل کر، لال، لنگ، لوچ، کوتاه قد.
ب) ذکر معایب و نقائص خانوادگی، مثل”خسیس بودن پدر”،”برادرت چشم چران است”.
ج) آشکار ساختن معایب اخلاقی مثل بخیل، متکبر، ترسو، بداخلاق…
د) مطرح ساختن معایب دینی، مثلا “فلانی از نجاست پرهیز ندارد، نماز نمی خواند…”
و) مطرح ساختن معایب دنیوی-اجتماعی-مثل پرخور، پرحرف، بی ادب، ناسازگار، معاشرت بلد نیست”.
هـ) معایب و نقائص مربوط به اموال و زندگی شخصی افراد به عنوان نمونه “لباس او چرک است، بلند قد است، خانه اش چنین است، ماشین او چنان است”.
( غیبت و راه کارهای درمان /مؤسسه امام خمینی(ره) / غیبت ص 372-370)
روزی زنی بر عایشه وارد شد ، وقتی بیرون رفت عایشه با دست خود اشاره کرد که این کوتاه قد است . حضرت (صلی الله علیه وآله ) فرمودند که غیبت او را کردی. [ کشف الریبه ، ص14] ** تفاوت غیبت و تهمت :
تهمت: نقص یا عیبی را بر پایه ی گمان یا حدس به شخصی نسبت دهند که در شخص وجود ندارد . حال چه در حضورش باشد و چه در غیابش.
ابوذر غفاری از پیامبر ( صل الله علیه وآله ) پرسید: غیبت چیست ؟ حضرت فرمودند : ذکرک اخاک بما یکره .یادکردن برادرت به چیزی که از آن ناخرسند می شود.ابوذر گفت : یا رسول الله فان کان فیه الذی یُذکر به ؟ اگر این عیب در او بود چه ؟ حضرت فرمودند : اعلم اَنّک اذا ذَکَرتَهُ بما هو فیه فقد اغتبته و اذا ذَکَرتَهُ بما لیس فیه فقد بَهَتَّهُ. [وسائل الشیعه ، ج 12 ، ص 280 ، باب تحریم اغتیاب المومن و … ] اگر او را به عیبی که در او بود یاد کردی غیبت کرده ای و اگر عیبی را که در او نبود متذکر شدی بهتان زده ای.
با توجه به روایت فوق، صحبت کردن کردن در مورد عیوب و نقایص دیگران در غیاب آنان غیبت محسوب می شود حتی اگر آن شخص به شما ظلم کرده باشد. چراکه اگربه شما ظلم نکرده بود و در غیاب او چیزی را به او نسبت دهید تهمت و بهتان محسوب می شود.
** آثارغیبت: 1.ورود در جهنم ؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله) :من مشی فی غیبه خیه و کشف عورته کانت اول خطوة خطاها وَضَعَها فی جهنم. [کشف الریبه ، ص 10 ]کسی که برای بدگویی و فاش کردن گناهانی که برادرش در خفا انجام می دهد گام بردارد ،اولین قدمی که می گذارد در آتش جهنم است.
2. خروج از ولایت الهی و ورود در ولایت شیطان؛امام صادق ( علیه السلام ) :من روی علی المومن روایهً یریدُ بها شَینَهُ و هَدم مُرُوء ته لیسقُطَ مِن اَعینِ الناس اَخرجَهُ الله من ولایَهِ الی ولایه الشیطان فلایَقبَلُهُ الشیطانُ. [ اصول کلفی ، ج2 ، باب الر.ایه علی المومن …]هر کس سخنی را در مورد مومنی روایت کند که به وسیله ی آن زشتی او آشکار و مروت او را پایمال کند تا او را از چشم مردم بیندازد ، خدا او را از ولایت خودش به سوی ولایت شیطان خارج می کند و شیطان هم او را قبول نمی کند.
3.انتقال حسنات به نامه ی عمل غیبت شونده؛رسول اکرم ( صل الله علیه وآله ) :فردی را در قیامت می آورند پس می ایستد در مقابل خدای بزرگ و نامه ی عملش به او داده می شود و او اعمال خیرش را نمی بیند ، پس می گوید پروردگارا نامه ی عمل من این نیست . به او خطاب می شود به درستی که ذره ای از کارهای خیرت را از بین نبرده و فراموش نمی فرماید، خیرات تو به علت غیبت کردن از مردم نابود شد.پس فرد دیگری را می آورند و نامه ی عملش را به او می دهند و او در نامه ی عملش حسنات زیادی را می بیند ، می گوید پروردگارا این نامه ی عمل من نیست، من چنین کارهای خوبی نکرده ام. به او گفته می شود : فلان مرد صالح غیبت تو را کرد حسنات او را برای تو داده اند.
4. از بین رفتن حسنات؛پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله ) :ان الغیبه حرام علی کل مسلم و اِنّها لتاکل الحسنات کما تاکل النار الحطب. [ کشف الریبه ، ص9 ]به درستی که غیبت کردن حرام است برهر مسلمانی ، و تحقیقا غیبت می خورد حسنات را آنچنان که آتش هیزم را می خورد.
5.منع از صعود حسنات به عالم بالا؛نبی گرامی اسلام ( صل الله علیه وآله ) :در عالم ملکوت هفت آسمان هست که باید عمل از آنها عبور کند و در هر آسمان ملکی هست که جلوی عمل نیک را می گیرد ، یکی از آن ها ملک غیبت است. [ بحارالانوار ، ج67 ، ص246 ، باب الاخلاص و معنی قربه تعالی ] 6.قرارگرفتن در درجه ای پایین تر از رباخواران؛پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) : به درستی که یک درهم ربا که عاید انسان می شود بزرگتر از سی وشش زناست . بدرستی که بدتر از ربا ، ربایی است که شخص آبروی کسی را بریزد.
7.قرار گرفتن در ردیف سگ های جهنم؛پیامبر ( صل الله علیه وآله ) :کذب من زعم اَنّه وُلِدَ مِن حلال و هو یَاکُلُ لُحُومَ الناس بالغیبه اجتنبوا الغیبه فاِنّها اِدامُ کِلابِ النّار… [ مستدرک الوسائل ، ج9 ، ص121 ، باب تحریم اغتیاب المومن … ]دروغ می گوید کسی که گمان دارد حلال زاده است در حالی که گوشت های مردم را به غیبت می خورد ، پس از غیبت بپرهیزید. به درستی که غیبت خورشت سگ های جهنم است.
8. قرارگرفتن در ردیفی بدتر از زناکاران؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله ) :ان الغیبه اشد من الزنا و ان الرجل یزنی ( و یتوب ) فیتوب الله (علیه) و اِنّ صاحب الغیبه لا یُغفَرُ له حتّی یغفرَ لَهُ صاحِبُهُ . [ مستدرک الوسائل ، ج9، ص 118 ، باب تحریم اغتیاب المومن …]به درستی که غیبت کردن بزرگتر از زناکردن است به سبب این که شخص زنا می کند و توبه می نماید و خدا هم توبه او را می پذیرد ، اما غیبت کننده آمرزیده نمی شودتا این که غیبت شونده راضی شود.
9.موجب حرمت بهشت؛ پیامبر اکرم ( صل الله علیه وآله) :تحرم الجنه غلی ثلاثهٍ علی المنّان وعلی المُغتاب و علی المُدمن الخمر. [وسائل الشیعه ، ج 12 ، ص 281 ، باب تحریم اغتیاب المومن …] بهشت حرام است بر سه کس : منت گذار ، غیبت کننده ، شارب خمر.
10.ضایع کننده دین؛ رسول خدا ( صلی الله علیه و آله ) :الغیبه اسرع فی دین الرجل المسلم من الاکله فی جوفه.[ اصول کافی ، ج2 ، ص 356 ، باب الغیبه ..]غیبت سریعتر از آکله که بدن را می خورد، دین مرد مسلمان را می خورد .
11. موجب لعن خداوند؛ امام موسی کاظم ( علیه السلام ) :ملعون ملعون من اغتاب اخاه. [ وسائل الشیعه ف ج 12 ، ص 231 ، باب تحریم حجب الشیعه … ]ملعون است ، ملعون است هر کسی که برادرش را غیبت کند.
12. موجب ریخته شدن آبرو و شکستن حرمت خود و دیگران؛ امام صادق ( علیه السلام ) :لا یغتب ، فتغتب و لا تحفر لاخیک حفرهً فتقع فیها . [ امالی صدوق ، ص 420 ] غیبت نکن که مورد غیبت واقع می شوی ، و برای برادرت گودالی نکن که خود در آن خواهی افتاد .
13.ایجاد دشمنی ؛امیر المومنان علی( علیه السلام ) :ایاک والغیبه فَاِنها تمقتک الی الله و الناس و تحبط اجرک. [ غررالحکم ، ص221، ح4425 ، باب فی الغیبه و ذمها … ]از غیبت بپرهیز ، چون موجب می شود مورد خشم و دشمنی خداوند و مردم قرار گیری و پاداشت نابود شود.
14. موجب سلب اعتماد؛
15.تبلیغ زشتی ها؛
16. موجب تفرقه و از بین برنده ی اتحاد؛
17. موجب رسوایی در دنیا و آخرت ؛
**وجوه تشبیه غیبت به خوردن گوشت مرده :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلاَ تَجَسَّسُوا وَلاَ یَغْتَب بَعْضُکُم بَعْضاً أَیُحِبُ أَحَدُکُمْ أَن یَأْکُلَ لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِیمٌ (حجرات : 12)
ای کسانی که ایمان آورده اید! از بسیاری از گمانها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمانها گناه است،و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید، و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد کهگوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (بیقین )همه شما از این امر کراهت دارید، تقوی الهی پیشه کنید که خداوند توبه پذیر و مهربان است.
-مرده قدرت دفاع از خود ندارد ، غیبت شونده هم همینطور.
الغیبته تناول العرض . غیبت ، خوردن عرض و آبروی دیگران است. ( شهید ثانی )
-مرده در اجتماع نیست ، غیبت شونده هم از اجتماع جدا می شود و برای آن اجتماع مثل مرده است.
-در آتش جهنم خوراک غیبت کنندگان مردار است .
حضرت رسول اکرم ( صل الله علیه وآله ) در شب معراج نظر کرد و دید عده ای گوشت مرده می خورند پس فرمود : ای جبریئل اینان کیستند ؟ جبریئل پاسخ داد : این قوم کسانی هستند که گوشت مردم را به وسیله غیبت می خورند .

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد