ماه قمری، فاصله رؤیت دو هلال ماه، و مبنای گاه‌شماری قمری. طول آن متفاوت بوده و ۲۹ تا ۳۰ شبانه‌روز است. ماه قمری قدمتی بیش از اسلام دارد و پس از هجرت پیامبر اکرم(ص)، گاه‌شمار «هجری قمری» بر همین مبنا شکل گرفت. بخش قابل توجهی از عبادات و اعمال واجب و مستحب بر اساس ماه قمری انجام می‌شود.
فقیهان شیعه برای تعیین اول ماه، مبانی مختلفی دارند و شرایط متعدد نجومی نیز در دیده شدن ماه دخالت دارد.
براى محاسبه تاریخ و زمان، نیاز به مبدأ تاریخ است. مبدأ تاریخ قرار دادى است که ما مى توانیم نقطه خاصى از تاریخ را مبدأ تاریخ قرار دهیم و
حوادث تاریخى قبل یا بعد از آن را نسبت به آن بسنجیم. معمولاً یک حادثه مهم تاریخى ـ که زمان آن به طور دقیق مشخص است ـ مى تواند مبدأ تاریخ قرار گیرد. به همین جهت مبدأ سال میلادى، ولادت حضرت عیسى(ع) است که از آن تا به حال 2000 سال مى گذرد. گفتنى است که یک دور حرکت انتقالى زمین به دور خورشید یا حرکت ظاهرى خورشید در کمربندى در آسمان (به نام منطقة البروج) یک سال مى شود. تاریخ برگردان میلادى هم اول ژانویه مطابق با یازدهم دى ماه است.
هجرت پیامبر گرامى اسلام از مکه به مدینه و تشکیل اولین حکومت اسلامى در مدینه نیز مبدأ تاریخ مسلمانان است که به آن تاریخ هجرى گفته مى شود. تاریخ هجرى به دو گونه محاسبه مى شود: شمسى و قمرى. مبناى سال شمسى، حرکت انتقالى زمین به دور خورشید است (یک دور کامل آن یا یک دور کامل حرکت ظاهرى خورشید در منطقة البروج و رسیدن آن به اول برج حمل که مدت آن 365 روز و حدود 6 ساعت است). اول بهار نیز به خاطر سرسبزى و حیات دوباره پیدا کردن طبیعت، سال برگردان شمسى قرار داده شده است.
مبناى سال قمرى، چرخش ماه به دور زمین است (دوازده دور چرخیدن ماه به دور زمین یک سال قمرى است که 354 روز است و تقریبا یازده روز از سال شمسى کمتر است). سال برگردان آن اول ماه محرم است.
یازده روز اختلاف بین سال شمسى و قمرى باعث شده که الان مى گوییم: از تاریخ هجرت پیامبر(ص) به تاریخ شمسى 1398 سال و به تاریخ قمرى 1441 سال مى گذرد.