قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
در این خصوص مناسب است مقاله حقوق نظامی زنان در صدر اسلام به قلم سهیلا جلالی کندری مندرج در مجله بشارت 1385 شماره 52 را مطالعه نمایید .ونیز به کتاب زنان اسوه۱ نوشته شیخ علی آل محسن مراجعه کنید .
طبق این کتاب :
رسول خدا (ص) نه تنها زنان را در جنگ ها شرکت می داد و به آنها نقش واگذار می کرد؛ بلکه از غنایم به دست آمده، برای آنان سهمی منظور می کرد؛ چنان که در غزوه خیبر (سال هفتم) ، بخشی از غنایم را میان ایشان تقسیم کرد.(۱)در غزوه بنی قریظه (سال پنجم) نیز، زنی به نام «نسیبه» حضور داشت و ازغنایم سهمی برد.(۲)
از کنار هم گذاشتن گزارش ها در خصوص حضور زنان در جبهه های نبرد، چنین برمی آید که پیامبر به آن دسته از زنانی که داوطلب اعزام می شدند و مهارت لازم را برای کارهای جبهه، مثل مداوای مجروحان، آشپزی، دوختن مشک ها و. . . داشتند و از شجاعت لازم نیز برای حضور در صحنه جنگ برخوردار بودند، اجازه حضور می داد. تجربه از دیگر ملاک های شرکت در نبردها بود. با نگاهی به نام زنان حاضر در غزوات، این مطلب ثابت می شود که برخی زنان در چندین نبرد حضور داشته اند.
باری، زنان صدر اسلام با تأیید شخص رسول خدا (ص) ؛ به ویژه برای مداوای مصدومان و مجروحان جنگ، به طور داوطلبانه رهسپار جبهه ها می شدند. غیر از نبرد بدر که گزارشی از حضور زنان در آن نشده و در ابتدا بنای بر نبرد با قریش نیز نبوده است، در غزوات دیگر بسته به اهمیت غزوه، گزارش هایی از شرکت زنان، و ایفای نقش مؤثر آنان، ارائه شده است. در منابع، دست کم نام ٣۴ زن در صحنه های نظامی دیده می شود
که در ١٢ غزوه حضور داشته اند. در این میان نبرد خیبر با شرکت حدود ٢٠زن(۳)و غزوه احد با حضور ١۴ زن(۴)، بیشترین مشارکت زنان را داشته است.
ام سلمه با شرکت در هشت غزوه (احد، خندق، خیبر، حدیبیه، فتح مکه، حنین، طائف و تبوک) بیشترین حضور را داشته است. ام عُمّارَه نیز با شرکت در هفت غزوه در رتبه دوم قرار دارد.(۵)
نام برخی زنان که در غزوات حضور داشته اند عبارتند از: حضرت فاطمه (س) ، عایشه، ام ایمن، حَمْنَه بنت جَحْش، سمیرا بنت قیس، نسیبه و ام سلیم، در نبرد احد، نفیسه و بحینه، دختران أرت (الحارث) بن مطلب، ام حبیبه بنت جحش، خدیجه و هند، دختران حصین، ام عماره، صفیه، امّ ایمن، امّ سَنان اسلمیه و امّ سلیم در غزوه خیبر حضور داشتند.(۶)در این نبرد، گروهی از زنان بنی غفار نزد رسول خدا (ص) آمدند و اجازه شرکت خواستند که آن حضرت با حضور آنان موافقت نمود.(۷)از دیگر زنان نقش آفرین در عرصه نظامی، می توان از کعیبه بنت سعد، صفیّه بنت عبدالمطلب، امّ عُمارَه، امّ سلیط، امّ العَلاء، سمیرا بنت قیس و مادر سَعد بن معاذ یاد کرد که در نبرد با بنی قریظه به ایفای نقش پرداختند.(۸)
زنان حاضر در نبردها گاهی از غنایم به دست آمده بهره مند می شدند؛ چنان که در نبرد خیبر به هر زن حاضر سهم یک مرد، تعلق گرفت. ابن سعد نام زنانی را که از غنایم خیبر سهمی به آنها اختصاص داده شد را ذکر کرده است.(۹)بنابر نقلی، در خیبر دو زن باردار حضور داشتند که هر دو، بین راه وضع حمل کردند و پیامبر برای نوزادان و مادرانشان پاداش ویژه ای قرار داد.(۱۰)
در سریّه ها از حضور زنان گزارشی ارائه نشده است.
پس از اثبات حضور زنان در صحنه های نظامی، به مواردی از نقش ها و وظایف آنان در جبهه ها اشاره می شود:
مطابق گزارشی، برخی زنان در صحنه نبرد حاضر شده و به پانسمان کردن جراحت رزمندگان می پرداختند. چنان که نقل شده ام ایمن که رسول خدا (ص) او را مادر خطاب می کرد، همواره در کنار زنان مجاهد به مداوای مجروحان می پرداخت.(۱۱)«نسیبه» ، دختر حارث انصاری می گوید: «در هفت جنگ، همراه پیامبر بودم و مجروحان را مداوا می کردم»(۱۲)
«رفیده» یا «کعیبه» ، دختر سعد، در نبرد خندق در مسجد پیامبر خیمه زده و مجروحان را مداوا می کرد.(۱۳)هنگامی که سعد بن معاذ از بزرگان انصار، مجروح گردید، به دستور پیامبر وی را جهت مداوا به خیمه رفیده بردند.(۱۴)وی زنی بود که خود را وقف خدمت به مجاهدان کرده بود. گویا او اولین پرستار در اسلام بوده است. (۱۵)
ام سنان اسلمیه، وقتی داوطلب شرکت در جنگ شد، نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: «من برای مداوای مجروحان در جنگ شرکت می کنم» . پیامبر به ایشان
اجازه داد و فرمود: «به دوستان تو از قبیله اسلم و غیر آن هم اجازه می دهم در نبرد شرکت کنند»(۱۶)
امیّه دختر قِیس بن ابی الصلت غفاری، جهت حضور در نبرد خیبر، برای کمک به مصدومان و امور تدارکاتی، نظر پیامبر را جویا می شود و آن حضرت با شرکت وی موافقت می کند و پس از نبرد، گردنبندی به وی عطا می کند. (۱۷)
ب) آبرسانی و دوختن مشک ها
برخی از زنان حاضر در نبردها، برای رزمندگان آب و نان حمل می کردند. به موجب نقلی، «ربیع» دختر «مُعوذ بن عَفراء» ، از آب رسانان و خدمه مجاهدین بود.(۱۸)از برخی زنان حاضر در نبردها گزارش شده که ما برای رساندن آب به رزمندگان، با سپاه اسلام همراه می شدیم(۱۹)ام ایمن(۲۰)و حَمنَه بنت جحش(۲۱)از دیگر زنانی هستند که نقش آبرسانی را در صحنه های نظامی
برعهده داشتند. قابل ذکر است که سقایی پیشه ای بوده که تا این اواخر در ممالک اسلامی رایج بوده و برخی زنان به این پیشه مشغول بوده اند.
ج) آشپزی
امّ عطیّه در جبهه ها حاضر می گردید و برای رزمندگان آشپزی می کرد.(۲۲)
د) رساندن تیر و سلاح به خطّ مقدم
جمع آوری تیرها و رساندن آنها به دست رزمندگان، از دیگر کارهای زنان در جنگ بود. چنان که در گزارشی آمده است: امّ زیاد أشجعیّه، قبل از عزیمت سپاه پیامبر به خیبر، به آن حضرت عرض کرد: ما برای رساندن تیر و نوشانیدن سویق (نوعی شربت) به رزمندگان با آنان همراه می شویم.(۲۳)
ه) حمل کشته شدگان و مجروحان
در غزوه احد، هند، دختر «عمرو بن حزام» تصمیم داشت، اجساد مطهر سه تن از شهدا را به مدینه حمل
کند(۲۴)که به فرمان رسول خدا (ص) منصرف شد و در احد دفن شدند. در گزارشی آمده است:
کُنّا نَغْزُو مَعَ رَسُول الله وَنَردُّ الْقَتلی وَ الْجَرحی إلَی المدینه.(۲۵)
ما همراه رسول خدا در جنگ شرکت می کردیم و کشته ها و مجروحان را به مدینه انتقال می دادیم.
ربیع دختر معوذ بن عفراء انصاری در جبهه شرکت می کرد و اجساد شهدا را به مدینه حمل می کرد.(۲۶)
پی نوشت:
1) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴۶.
۲) مغازی، ج ٢، ص ۵٧۴
۳) ۲) ر. ک: حضور زنان مسلمان در عرصه های نظامی در عصر رسول خدا ص ، مرادی خلج، ص١٠۶٢ به بعد.
۴) مغازی، ج ١، ص ٢۴٩؛ دلائل النبوه، بیهقی، ج ٣، ص ٢١۴.
۵) ر. ک: الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٣٠٣، الاستیعاب، ج ۴، ص ۵٠٣.
۶) مغازی، ج ٢، ص ۶٨۵.
۷) مغازی، ج ٢، ص ۶٩۴؛ سیره ابن هشام، ج ٣، ص ٨٠۴.
۸) مغازی، ج ٢، ص ۶٩۴.
۹) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴٠۶.
۱۰) ر. ک: بررسی شیوه های رفتار پیامبر با زنان، مجموعه مقالات همایش بین المللی، ص ٧۵٩ به بعد .
۱۱) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٢۵؛ الاصابه، ج ٣، ص ۶۴.
۱۲) اسد الغابه، ج ۵، ص ۶٠٣؛ الاصابه، ج ۴، ص ۴٧٧.
۱۳) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵۴.
۱۴) سیره ابن هشام، ج ٣، ص ٧٢٠؛ الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٩١.
۱۵) ر. ک: الاستیعاب، ج ۴، ص ١٨٣٨.
۱۶) مغازی، ج ٢، ص ۶٨۶.
۱۷) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٩۶؛ اسد الغابه، ج ۵، ص ۴٠۵.
۱۸) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵١.
۱۹) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٢۵.
۲۰) همان.
۲۱) همان، ص ٢۴١.
۲۲) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴۵۵.
۲۳) الآحاد و المثانی، ابن ابی عاصم، ج ۶، ص ٨١؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج٢۵، ص ١٣٧.
۲۴) شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ١۴، ص ٢۶٢.
۲۵) مغازی، ج ١، ص ٢۶۵.
۲۶) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵٢.
طبق این کتاب :
رسول خدا (ص) نه تنها زنان را در جنگ ها شرکت می داد و به آنها نقش واگذار می کرد؛ بلکه از غنایم به دست آمده، برای آنان سهمی منظور می کرد؛ چنان که در غزوه خیبر (سال هفتم) ، بخشی از غنایم را میان ایشان تقسیم کرد.(۱)در غزوه بنی قریظه (سال پنجم) نیز، زنی به نام «نسیبه» حضور داشت و ازغنایم سهمی برد.(۲)
از کنار هم گذاشتن گزارش ها در خصوص حضور زنان در جبهه های نبرد، چنین برمی آید که پیامبر به آن دسته از زنانی که داوطلب اعزام می شدند و مهارت لازم را برای کارهای جبهه، مثل مداوای مجروحان، آشپزی، دوختن مشک ها و. . . داشتند و از شجاعت لازم نیز برای حضور در صحنه جنگ برخوردار بودند، اجازه حضور می داد. تجربه از دیگر ملاک های شرکت در نبردها بود. با نگاهی به نام زنان حاضر در غزوات، این مطلب ثابت می شود که برخی زنان در چندین نبرد حضور داشته اند.
باری، زنان صدر اسلام با تأیید شخص رسول خدا (ص) ؛ به ویژه برای مداوای مصدومان و مجروحان جنگ، به طور داوطلبانه رهسپار جبهه ها می شدند. غیر از نبرد بدر که گزارشی از حضور زنان در آن نشده و در ابتدا بنای بر نبرد با قریش نیز نبوده است، در غزوات دیگر بسته به اهمیت غزوه، گزارش هایی از شرکت زنان، و ایفای نقش مؤثر آنان، ارائه شده است. در منابع، دست کم نام ٣۴ زن در صحنه های نظامی دیده می شود
که در ١٢ غزوه حضور داشته اند. در این میان نبرد خیبر با شرکت حدود ٢٠زن(۳)و غزوه احد با حضور ١۴ زن(۴)، بیشترین مشارکت زنان را داشته است.
ام سلمه با شرکت در هشت غزوه (احد، خندق، خیبر، حدیبیه، فتح مکه، حنین، طائف و تبوک) بیشترین حضور را داشته است. ام عُمّارَه نیز با شرکت در هفت غزوه در رتبه دوم قرار دارد.(۵)
نام برخی زنان که در غزوات حضور داشته اند عبارتند از: حضرت فاطمه (س) ، عایشه، ام ایمن، حَمْنَه بنت جَحْش، سمیرا بنت قیس، نسیبه و ام سلیم، در نبرد احد، نفیسه و بحینه، دختران أرت (الحارث) بن مطلب، ام حبیبه بنت جحش، خدیجه و هند، دختران حصین، ام عماره، صفیه، امّ ایمن، امّ سَنان اسلمیه و امّ سلیم در غزوه خیبر حضور داشتند.(۶)در این نبرد، گروهی از زنان بنی غفار نزد رسول خدا (ص) آمدند و اجازه شرکت خواستند که آن حضرت با حضور آنان موافقت نمود.(۷)از دیگر زنان نقش آفرین در عرصه نظامی، می توان از کعیبه بنت سعد، صفیّه بنت عبدالمطلب، امّ عُمارَه، امّ سلیط، امّ العَلاء، سمیرا بنت قیس و مادر سَعد بن معاذ یاد کرد که در نبرد با بنی قریظه به ایفای نقش پرداختند.(۸)
زنان حاضر در نبردها گاهی از غنایم به دست آمده بهره مند می شدند؛ چنان که در نبرد خیبر به هر زن حاضر سهم یک مرد، تعلق گرفت. ابن سعد نام زنانی را که از غنایم خیبر سهمی به آنها اختصاص داده شد را ذکر کرده است.(۹)بنابر نقلی، در خیبر دو زن باردار حضور داشتند که هر دو، بین راه وضع حمل کردند و پیامبر برای نوزادان و مادرانشان پاداش ویژه ای قرار داد.(۱۰)
در سریّه ها از حضور زنان گزارشی ارائه نشده است.
پس از اثبات حضور زنان در صحنه های نظامی، به مواردی از نقش ها و وظایف آنان در جبهه ها اشاره می شود:
مطابق گزارشی، برخی زنان در صحنه نبرد حاضر شده و به پانسمان کردن جراحت رزمندگان می پرداختند. چنان که نقل شده ام ایمن که رسول خدا (ص) او را مادر خطاب می کرد، همواره در کنار زنان مجاهد به مداوای مجروحان می پرداخت.(۱۱)«نسیبه» ، دختر حارث انصاری می گوید: «در هفت جنگ، همراه پیامبر بودم و مجروحان را مداوا می کردم»(۱۲)
«رفیده» یا «کعیبه» ، دختر سعد، در نبرد خندق در مسجد پیامبر خیمه زده و مجروحان را مداوا می کرد.(۱۳)هنگامی که سعد بن معاذ از بزرگان انصار، مجروح گردید، به دستور پیامبر وی را جهت مداوا به خیمه رفیده بردند.(۱۴)وی زنی بود که خود را وقف خدمت به مجاهدان کرده بود. گویا او اولین پرستار در اسلام بوده است. (۱۵)
ام سنان اسلمیه، وقتی داوطلب شرکت در جنگ شد، نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: «من برای مداوای مجروحان در جنگ شرکت می کنم» . پیامبر به ایشان
اجازه داد و فرمود: «به دوستان تو از قبیله اسلم و غیر آن هم اجازه می دهم در نبرد شرکت کنند»(۱۶)
امیّه دختر قِیس بن ابی الصلت غفاری، جهت حضور در نبرد خیبر، برای کمک به مصدومان و امور تدارکاتی، نظر پیامبر را جویا می شود و آن حضرت با شرکت وی موافقت می کند و پس از نبرد، گردنبندی به وی عطا می کند. (۱۷)
ب) آبرسانی و دوختن مشک ها
برخی از زنان حاضر در نبردها، برای رزمندگان آب و نان حمل می کردند. به موجب نقلی، «ربیع» دختر «مُعوذ بن عَفراء» ، از آب رسانان و خدمه مجاهدین بود.(۱۸)از برخی زنان حاضر در نبردها گزارش شده که ما برای رساندن آب به رزمندگان، با سپاه اسلام همراه می شدیم(۱۹)ام ایمن(۲۰)و حَمنَه بنت جحش(۲۱)از دیگر زنانی هستند که نقش آبرسانی را در صحنه های نظامی
برعهده داشتند. قابل ذکر است که سقایی پیشه ای بوده که تا این اواخر در ممالک اسلامی رایج بوده و برخی زنان به این پیشه مشغول بوده اند.
ج) آشپزی
امّ عطیّه در جبهه ها حاضر می گردید و برای رزمندگان آشپزی می کرد.(۲۲)
د) رساندن تیر و سلاح به خطّ مقدم
جمع آوری تیرها و رساندن آنها به دست رزمندگان، از دیگر کارهای زنان در جنگ بود. چنان که در گزارشی آمده است: امّ زیاد أشجعیّه، قبل از عزیمت سپاه پیامبر به خیبر، به آن حضرت عرض کرد: ما برای رساندن تیر و نوشانیدن سویق (نوعی شربت) به رزمندگان با آنان همراه می شویم.(۲۳)
ه) حمل کشته شدگان و مجروحان
در غزوه احد، هند، دختر «عمرو بن حزام» تصمیم داشت، اجساد مطهر سه تن از شهدا را به مدینه حمل
کند(۲۴)که به فرمان رسول خدا (ص) منصرف شد و در احد دفن شدند. در گزارشی آمده است:
کُنّا نَغْزُو مَعَ رَسُول الله وَنَردُّ الْقَتلی وَ الْجَرحی إلَی المدینه.(۲۵)
ما همراه رسول خدا در جنگ شرکت می کردیم و کشته ها و مجروحان را به مدینه انتقال می دادیم.
ربیع دختر معوذ بن عفراء انصاری در جبهه شرکت می کرد و اجساد شهدا را به مدینه حمل می کرد.(۲۶)
پی نوشت:
1) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴۶.
۲) مغازی، ج ٢، ص ۵٧۴
۳) ۲) ر. ک: حضور زنان مسلمان در عرصه های نظامی در عصر رسول خدا ص ، مرادی خلج، ص١٠۶٢ به بعد.
۴) مغازی، ج ١، ص ٢۴٩؛ دلائل النبوه، بیهقی، ج ٣، ص ٢١۴.
۵) ر. ک: الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٣٠٣، الاستیعاب، ج ۴، ص ۵٠٣.
۶) مغازی، ج ٢، ص ۶٨۵.
۷) مغازی، ج ٢، ص ۶٩۴؛ سیره ابن هشام، ج ٣، ص ٨٠۴.
۸) مغازی، ج ٢، ص ۶٩۴.
۹) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴٠۶.
۱۰) ر. ک: بررسی شیوه های رفتار پیامبر با زنان، مجموعه مقالات همایش بین المللی، ص ٧۵٩ به بعد .
۱۱) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٢۵؛ الاصابه، ج ٣، ص ۶۴.
۱۲) اسد الغابه، ج ۵، ص ۶٠٣؛ الاصابه، ج ۴، ص ۴٧٧.
۱۳) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵۴.
۱۴) سیره ابن هشام، ج ٣، ص ٧٢٠؛ الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٩١.
۱۵) ر. ک: الاستیعاب، ج ۴، ص ١٨٣٨.
۱۶) مغازی، ج ٢، ص ۶٨۶.
۱۷) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٩۶؛ اسد الغابه، ج ۵، ص ۴٠۵.
۱۸) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵١.
۱۹) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ٢٢۵.
۲۰) همان.
۲۱) همان، ص ٢۴١.
۲۲) الطبقات الکبری، ج ٨، ص ۴۵۵.
۲۳) الآحاد و المثانی، ابن ابی عاصم، ج ۶، ص ٨١؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج٢۵، ص ١٣٧.
۲۴) شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ١۴، ص ٢۶٢.
۲۵) مغازی، ج ١، ص ٢۶۵.
۲۶) اسد الغابه، ج ۵، ص ۴۵٢.
