ماساژ درمانی نوزاد

در دو سال اولیه زندگی کودکان بیش از هر زمانی به برقراری تماس فیزیکی با مراقبین خود به خصوص مادر نیاز دارند. این امر به شکل گیری احساس امنیت و اعتماد کافی در آن‌ها و در نهایت به پرورش دلبستگی ایمن کمک می‌کند. از همین رو لازم است که مادران در کنار اهمیت دادن به تغذیه فرزندشان برای ایجاد پیوند جسمانی عمیق میان خود نوزاد نیز تلاش نمایند که ماساژ یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای دست‌یابی به این هدف است.1
 

روغن ماساژ مناسب برای نوزاد

برای ماساژ نوزاد به استفاده از روغن ماساژ نیازی نیست، اما درصورتی‌که از روغن بهره می‌برید بهتر است روغنی انتخاب کنید که فاقد بو و خوردنی است. روغن گیاهی و کمپرس میوه‌های سرد هم انتخاب خوبی است. هر چند برای ماساژ نوزاد نیازی به استفاده از روغن ماساژ نیست، اما اگر از روغنی مناسب استفاده کنید، این کار برای خودتان و نوزاد کوچک دل‌نشین‌تر خواهد شد.

انتخاب‌های خوب پیش روی شما روغن نارگیل، کانولا، ذرت، زیتون، دانه انگور، زردآلو، آووکادو یا کاجیره (گلرنگ) است. این روغن‌ها به‌راحتی جذب بدن نوزاد می‌شوند و ازآنجایی‌که خوردنی نیز هستند، درصورتی‌که نوزاد انگشت خود را بمکد، این مواد که روی پوستش قرار دارند، به‌سادگی هضم خواهند شد.

از روغن ماساژ فقط اندکی استفاده کنید و دور روغن‌های معدنی و روغن کودک را خط بکشید. زیرا این مواد باعث انسداد حفره‌های پوستی می‌شوند. ضمنا روغن بادام زمینی هم می‌تواند منجر به حساسیت پوستی شود، پس بهتر است از آن استفاده نکنید.2

بهترین زمان در طول روز برای ماساژ نوزاد

زمانی را که برای ماساژ دادن کودک خود انتخاب می کنید ، می تواند در میزان واکنش کودک به ماساژ تفاوت ایجاد کند. از ماساژ دادن کودک بلافاصله پس از تغذیه خودداری کنید ، زیرا ممکن است باعث بهم خوردن حال نوزاد شود.

برخی از بهترین زمان ها برای ماساژ کودک:

حدود 45 دقیقه بعد از غذا خوردن

وقتی کودک آرام ، هوشیار و بیدار است

درست قبل از خواب

بعد از تعویض پوشک.4
 

شرایط لازم برای ماساژ نوزاد

– نوزاد را وقتی که سرحال است برای ماساژ آماده کنید. فرزند شما نباید گرسنه یا کاملا سیر باشد. یک ساعت بعد از خوردن غذا و پس از استحمام فرصت مناسبی برای این کار است.

– زیورآلاتی که ممکن است هنگام ماساژ به نوزاد آسیب بزنند را از دست خود خارج کنید.

– ناخن دست هایتان را کاملا کوتاه کنید.

– قبل از ماساژ دست ها را با آب و صابون بشویید. همچنین دست ها را با به هم مالیدن یا قرار دادن در آلب ولرم به مدت سه تا چهار دقیقه گرم کرده و سپس خشک کنید.

– یک مکان ساکت و گرم را برای ماساژ دادن کودک پیدا کنید.

– دمای اتاق بهتر است حدود 26 درجه سانتیگراد باشد تا نوزاد بدون پوشش هم در آن احساس راحتی کند.

– حوله ای را روی تخت یا زمین پهن کنید و نوزاد را روی آن بگذارید.

– برای ماساژ دادن بهتر است از روغن های مخصوص بچه ها استفاده کنید.3
 

فواید ماساژ نوزاد

پژوهش‌های مختلفی در زمینه تاثیر ماساژ بر نوزادان انجام شده است. نتایج این پژوهش‌ها نشان می‌دهند علاوه بر تأثیرات روانی مثبت، ماساژ درمانی به طور کلی می‌تواند به ارتقای سطح سلامتی نوزاد نیز کمک کند.

– افزایش احساس آرامش و بهبود کیفیت خواب نوزاد

– تقویت تعاملات بین نوزاد و مراقبین

– تأثیرگذاری بر هورمون کورتیزول و کاهش استرس نوزاد

– کاهش گریه‌ها و بی‌قراری‌های نوزاد

– تاثیر گذاشتن ماساژ نواحی شکم بر حرکات روده‌ای و بهبود مشکلات گوارشی

– تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش احتمال بروز هرگونه بیماری

– افزایش انرژی کودک و افزایش تمایل برای شیر خوردن

– بهبود سیستم گردش خون نوزاد.1
 

نحوه ماساژ نوزاد

در ادامه‌ی به توضیح شیوه‌ی ماساژ بدن نوزاد در نواحی مختلف می‌پردازیم:

شکم

دست خود را به‌آرامی روی شکم نوزاد نگه دارید و با یک دست از قفسه‌ی سینه‌اش شروع به مالیدن به‌شکل دَوَرانی کنید. ابتدا با یک دست و سپس دست دیگر خود شروع به مالیدن بدن نوزاد کنید.

شکم نوزاد را با نوک انگشتان در جهت عقربه‌های ساعت و به‌شکل دایره‌ای ماساژ بدهید.

سعی کنید با حرکات انگشت خود روی بدن نوزاد، عبارت «دوستت دارم» را به زبان انگلیسی روی تنش بنویسید. یعنی باید با حرکات انگشتان روی بدن او بنویسید: i love u. پس ابتدا روی پهلوی سمت چپش واژه i انگلیسی را بنویسید. حالا نوبت نوشتن L انگلیسیِ برعکس است. برای این کار باید حرکت انگشتان خود را از قسمت دنده‌ها شروع کنید، انگشت خود را از سمت راست شکم به سمت چپ کشیده و به سمت پایین شکم بروید.

یعنی حالت حرف L انگلیسی را روی شکم نوزاد بنویسید. برای نوشتن U برعکس هم باید از قسمت پایینی پهلوی راست شروع کنید، انگشتان را از دور ناحیه ناف عبور بدهید و به سمت پایین پهلوی چپ بروید.

انگشتان‌تان را در جهت عقربه‌های ساعت دور ناف کودک بچرخانید.

ران و پاهای کودک را در دست نگه دارید و به‌آرامی پاهای نوزاد را به سمت شکمش جمع کنید. ناحیه‌ی کفل نوزاد را چند بار به سمت راست بچرخانید. این کار به دفع گاز معده کمک می‌کند.

دست‌تان را به‌صورت افقی روی شکم نوزاد بگذارید و از سمتی به سمت دیگر به‌آرامی ماساژ بدهید. اگر بند ناف نوزاد هنوز کاملا خوب نشده است، از ماساژ دادن شکم بپرهیزید.
 

سر و صورت

برای ماساژ صورت و سر نوزاد نکات زیر را در نظر بگیرید:

سر کودک را با دو دست بگیرید، پوست سر را با نوک انگشتان ماساژ بدهید؛ به‌شکلی که انگار به سرش شامپو می‌زنید. از لمس ناحیه فانتینول که نقطه‌ای نرم در جمجمه است، بپرهیزید.

با انگشت شست و اشاره، گوش کودک را ماساژ بدهید.

سعی کنید روی صورت نوزاد، شکل قلب را ترسیم کنید؛ به‌طوری‌که در ناحیه‌ی چانه او شکلی که رسم آن را از پیشانی آغاز کرده‌اید، پایان بیابد.

انگشتان شست خود را بین ابروها قرار بدهید و آن ناحیه را نیز به‌آرامی ماساژ بدهید.

با انگشتان شست، خیلی آرام پشت پلک‌های بسته را نیز نوازش کنید.

از قسمت پایین بینی به سمت گونه‌ها نیز صورت کودک را ماساژ بدهید.

با نوک انگشتان خود در قسمت فک کودک دایره‌هایی ترسیم کنید.
 

سینه

هر دو دست را روی سینه‌ی نوزاد بگذارید و از قسمت جناغ سینه به سمت شانه‌ها ماساژ بدهید.

از ناحیه‌ی جناغ سینه شروع به ترسیم قلبی روی تن نوزاد کنید. از قسمت جناغ به سمت شانه‌ها بروید، سپس در سمت پایین شانه‌ها، شکل قلبی را که در حال ترسیم هستید، پایان بدهید.

به‌شکل مورب و متقاطع از یک سمتِ قسمتی که میان ران و تهیگاه نوزاد است، شروع کنید و به سمت بالای بدن و شانه‌ی مخالف بروید. سپس از شانه به سمت ران دیگر بازگردید. یعنی در واقع، اگر از ران سمت راست شروع به ماساژ می‌کنید، باید با انگشتان خود به سمت شانه‌ی چپ بروید و از آن نقطه به سمت ران چپ بازگردید.

شانه‌ها

با یک دست، مچ دست نوزاد را بگیرید و با دست دیگر به‌آرامی از قسمت بالایی بازو تا پایین را ماساژ بدهید.

با یک دست، مچ نوزاد را بگیرید و دست دیگرتان را دور بازوی کودک حلقه کنید و از بالای شانه تا پایین مچ، دست خود را بالا و پایین ببرید.

بازوی کودک را با دو دست بگیرید. طوری دو دست خود را در دو جهت دایره‌ای مخالف هم، دور بازوی کودک بچرخانید که گویی می‌خواهید مثلا یک حوله را بچلانید. این کار باید در نهایت آرامی و دقت انجام شود.

کف دستانش را ماساژ بدهید. با انگشت شست خود از قسمت پایین کف دستش به سمت انگشتانش را به‌آرامی ماساژ بدهید.

از مچ تا نوک انگشتانش را بمالید. هر انگشت را به‌آهستگی فشار بدهید و بکشید.

ناحیه‌ی مچ را نیز با حرکات دایره‌ای انگشتان مالش بدهید.

بازوهای کودک را میان دستان‌تان بگیرید و به حالتی که می‌خواهید خمیری رُل کنید، آنها را ماساژ بدهید.
 

کمر

کودک را به روی شکم و به‌شکل افقی در مقابل خود یا در حالی که پاهایتان را دراز کرده‌اید، روی پاها بخوابانید. دستانش را روی بدنش قرار بدهید و نگذارید که دست‌ها در طرفین بدنش بمانند.

از ناحیه‌ی گردن تا باسن، با دست‌ها پشت کودک را ماساژ بدهید و دست‌ها را بالا و پایین بیاورید.

با یک دست، باسن کودک را نگه دارید و با دست دیگر از سمت گردن تا باسن را ماساژ بدهید.

با نوک انگشتان خود قسمت پایین ستون فقرات نوزاد را به‌شکل دایره‌ای با یک دست و قسمت بالای ستون فقرات را با نوک انگشتان دست دیگر ماساژ بدهید. از فشردن ستون فقرات بپرهیزید.

شانه‌های نوزاد را با حرکات دایره‌ای سرانگشتان روی شانه‌ها بمالید و ماساژ بدهید.

باسن کودک را با حرکات دایره‌ای بزرگ ماساژ بدهید.

انگشتان خود را طوری بگیرید که گویی قصد خاراندن کمر و پشت کودک را دارید و این ناحیه را با این فرم دست، به‌آرامی ماساژ بدهید.

پاها

از قوزک، پای کودک را در دست بگیرید و آرام پایش را تکان‌تکان بدهید.

با یک دست، قوزک پای کودک را نگه دارید و دست دیگر را دور پایش حلقه کنید و دست خود را بالا و پایین ببرید.

پای کودک را با دو دست بگیرید. طوری دو دست خود را در دو جهت دایره‌ای مخالف هم دور پای کودک بچرخانید که گویی می‌خواهید مثلا یک حوله را بچلانید، اما این کار باید در نهایت آرامی و دقت انجام شود.

کف پای کودک را به‌کمک دو شست خود از پاشنه تا نوک انگشتان ماساژ بدهید.

بالای پای نوزاد را ماساژ بدهید. هر انگشت را به‌آرامی فشار بدهید و بکشید.

دور قوزک پا را با دایره‌هایی کوچک بمالید.

پاهای نوزاد را با دستان خود طوری ماساژ بدهید که انگار در حال رُل کردن خمیر هستید.2

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.chetor.com
3.www.beytoote.com
4.www.zendegiebartar.com