داپسون

داپسون برای درمان جذام (هانسن) و برای کمک به کنترل درماتیت تبخالی، مشکل پوستی استفاده می شود. داپسون، سولفا، متعلق به گروه دارویی  ضد عفونی می باشد هنگامی که از این دارو برای درمان جذام استفاده می کنید، ممکن است  داپسون  به همراه یک یا چند داروی دیگر  داده شود. داپسون نیز ممکن است برایبیماری های  دیگری استفاده  شود که توسط دکتر تعیین می شود.

داپسون است در بیماران خاص با شرایط پزشکی زیر استفاده می شود:

مایستوما

گرانولوم آنولار

 پیشگیری از مالاریا

بثورات

پنومونی پنوموسیستیس کارینی

گانگرنوزوم پوستی

درماتوز پوسچرلر 

لوپوس اریتماتوی سیستمیک

 این داروباید تحت نظرپزشک تجویزشود، و به شکل های زیر در بازار موجود است:

قرص.1

تداخلات دارویی داپسون

سیستمیک

– سوبسترای CYP2C8

– سوبسترای CYP2C9

– سوبسترای CYP3A4

– تحت تاثیر تاخیر در تخلیه ی معده

– اختلال در پاسخ ایمنی در برابر عوامل باکتریایی

– مت هموگلوبینمی

– تشدید حساسیت به نور
 

تداخلات رده X (پرهیز)

ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا
 

کاهش اثرات داروها توسط داپسون (سیستمیک)

ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه

کاهش اثرات داپسون (سیستمیک) توسط داروها

القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، ایووسیدنیب، میتوتان، ساریلومب، سیلتوکسیمب، توسیلیزومب
 

افزایش اثرات داروها توسط داپسون (سیستمیک)

داروهای ضد مالاریا، آتازاناویر، بی‌حس کنده‌های موضعی، پریلوکائین، سدیم نیتریت، تری‌متوپریم
 

افزایش اثرات داپسون (سیستمیک) توسط داروها

داروهای ضد مالاریا، داپسون (موضعی)، نیتریک اکسید، پروبنسید، تری‌متوپریم
 

تداخل با غذا

ذکر نشده است.2
 

پیش از مصرف

در تصمیم گیری برای استفاده، بهتر است خطرات مربوط به این داروی مورد نظر گرفته شوند و در مقابل مزیت های آن قرار گیرند. این تصمیم توسط پزشک و شما گرفته می شود. برای این دارو، نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرند: 
 

آلرژی وحساسیت

اگر تاکنون واکنش غیرعادی و آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته اید، با پزشک خود در میان بگذارید.  به علاوه هرگونه حساسیت دیگر، مانند حساسیت غذایی، حساسیت به مواد نگهدارنده و حساسیت به حیوانات، را به پزشک خود اطلاع دهید. برای محصولات غیر تزریقی، دستورالعمل روی بسته بندی و ترکیبات دارو را با دقت مطالعه کنید.
 

اطفال

 اطلاعات کافی در مقایسه با استفاده از داپسون در کودکان و دیگر گروه های سنی  وجود ندارد، انتظار نمی رود که مصرف این دارو باعث عوارض یا مشکلات متعددی در کودکان نسبت به بزرگسالان شود.
 

سالمندان

بسیاری از داروها را به طور خاص در سالمندان مورد مطالعه قرار نمی دهند. بنابراین،  مشخص نیست که آیا مصرف این دارو دقیقا به همان شیوه که در جوانان اثر میکند بر روی سالمندان هم همان تاثیر را از خود به جای بگذارد و یا باعث عوارض جانبی  و مشکلات متعددی  در افراد مسن شود.   
 

دوران بارداری

بررسی های انجام شده بر روی نمونه های حیوانی اثر سوء نشان داده اند ، اما مطالعات کافی در رابطه با تاثیر آن بر روی نمونه های انسانی  در دوران بارداری وجود ندارد.
 

دوران شیردهی و مادران شیرده

بررسی ها نشان داده اند که استفاده  این دارو در دوران شیردهی نوزاد را تهدید نمی کند. برای استفاده، بهتر است خطرات مربوط به این داروی مورد نظر گرفته شوند و در مقابل مزیت های آن قرار گیرند. این تصمیم توسط پزشک و شما گرفته می شود.1
 

مقدار مصرف داپسون

بزرگسالان

– جذام لپرماتوز : 50 تا 100 میلی گرم خوراکی یک بار در روزبرای مدت 2 تا 5 سال

– جذام توبرکلوئید : 100 میلی گرم خوراکی یک بار در روز برای مدت 6 ماه(مصرف همزمان ریفامپین نیز برای کاهش ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی توصیه می شود.)

– درماتیت هرپتی فرم : 50 میلی گرم خوراکی یک بار در روز که به صورت مادام العمر استفاده می شود. دوز دارو ممکن است تا روزانه 300 میلی گرم افزایش یابد. کاهش دوز به حداقل دوز موثر در کوتاهترین زمان ممکن توصیه می شود.

– پروفیلاکسی پنومونی پنوموسیستیس : 100 میلی گرم خوراکی 2 بار در هفته به صورت مادام العمر. افزودن پریمتامین اثرات داپسون را در این مورد به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

– پنومونی پنوموسیستیس : 100 میلی گرم خوراکی روزانه برای 14 تا 21 روز به صورت ترکیبی با تری متو پریم استفاده می شود.

– پروفیلاکسی توکسوپلاسموز : 100 میلی گرم خوراکی 2 بار در هفته به صورت مادام العمر.
 

کودکان

– جذام : 1تا 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ( تا حداکثر 100 میلی گرم روزانه)

– پروفیلاکسی پنومونی پنوموسیستیس : در کودکان بزرگتر از یک ماه 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز. ( حداکثر دوز مجاز روزانه 100 میلی گرم می باشد). یا 4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن خوراکی یک بار در هفته ( حداکثر دوز مجاز هفته ای 200 میلی گرم می باشد).

– پروفیلاکسی توکسوپلاسموز : در کودکان بزرگتر از یک ماه 2 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن ( یا 15 میلی گرم به ازای هر متر مربع از سطح بدن) در روز. ( حداکثر دوز مجاز روزانه 25 میلی گرم می باشد). در این مورد داپسون باید به صورت ترکیبی با سایر داروها استفاده شود.3

عوارض جانبی داپسون

عوارض جانبی این دارو وابسته به مقدار مصرف می باشند و با مقادیری که برای درمان جذام مصرف می شود، به ندرت بروز می نمایند. این عوارض عبارتند از همولیز، متهموگلوبینمی، نوروپاتی، درماتیت الرژیک، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، سردرد، بی خوابی، کم خونی، هپاتیت، آگرانولوسیتوز، سندرم داپسون ( بثورات جلدی همراه با تب و ائوزینوفیلی ) که در صورت بروز آن باید بلافاصله مصرف دارو را قطع کرد.2
 

هشدارها

– بیمار باید برخی علائم مانند گلودرد, تب, رنگ پریدگی, پورپورا یا یرقان را به پزشک گزارش کند چراکه مواردی از مرگ در اثر آگرانولوسیتوز, آنمی آپلاستیک یا سایر دیسکرازی های خونی گزارش شده است. شمارش کامل سلولهای خونی (CBC) باید به صورت مرتب در این بیماران انجام شود.

– آنمی شدید قبل از شروع درمان با داپسون باید اصلاح شود و هموگلوبین نیز بررسی شود. در بیماران قلبی ریوی مت هموگلوبینمی به راحتی تحمل نمی شود.

– واکنش های پوستی خصوصا تاولی مانند درماتیت اکسفولیاتیو یکی از عوارض نادر اما خطرناک درمان با داپسون می باشد که دلیل اصلی آن , حساسیت دارویی است. این واکنش ها شامل اریتم توکسیک, اریتم مولتی فرم, نکروز اپیدرمال توکسیک و کهیر می باشد. در صورت ایجاد یک واکنش پوستی توکسیک باید سریعا دارو قطع شده و درمان حمایتی انجام شود.

– در افراد با نقص آنزیم G6PD یا نقص مت هموگلوبین ردوکتاز یا هموگلوبین M ممکن است همولیز اتفاق بیفتد. این واکنش معمولا وابسته به دوز است. در این افراد و نیز افرادی که در معرض عفونت یا کتو اسیدوز دیابتی هستند دارو باید با احتیاط مصرف شود.

– مواردی از هپاتیت توکسیک و یرقان کلستاتیک در اوایل درمان گزارش شده است.

– افزایش بیلی روبین نیز در افراد مبتلا به نقص آنزیم G6PD ممکن است اتفاق بیفتد.3

پینوشتها
1.www.sabzosalem.com
2.www.darooyab.ir
3.www.rpsi.ir