– اگر آینده خوب و عاقبت به خیری می خواهد باید از پدر ( هر چند خدای ناکرده مشرک، کافر و منافق بوده و کار بد کرده باشد) عذر خواهی کند، و جبران نماید و به درگاه الهی هم استفغار و توبه کرده، دیگر بی احترامی به پدر را تکرار نکند، إن شاء الله خداوند توبه پذیر و یاری کننده بر خوبی ها است. – عقوق والدین بدترین و شدیدترین انواع قطع رحم است، زیرا نزدیکترین و خاصّترین ارحام به سبب ولادت تحقّق مى یابد و بنا بر این حق پدر و مادر را دو چندان مى سازد. عقوق والدین مانند قطع رحم یا ناشى از کینه و خشم است و یا از بخل و حبّ دنیا، و بدین ترتیب از رذائل یکى از دو قوه غضب و شهوت است. از این رو آنچه بر مذمّت قطع رحم دلالت دارد بر ذم عقوق نیز دلالت مى کند، و چون این شدیدترین و بدترین انواع قطع رحم است آیات و اخبار بسیار در نکوهش آن رسیده است، چنانکه خداى تعالى مى فرماید:« وَ قَضى رَبُّکَ الاَّ تَعْبُدُوا الاَّ ایَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ احْساناً، امَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ احَدُهُما اوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما افِّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً». (اسراء، 23) «پروردگار تو فرمان داد که جز او نپرستید و به پدر و مادر نیکى کنید، هر گاه یکى از ایشان یا هر دو نزد تو به پیرى رسند، به آنها اف (سخن ناخوش) مگو و بر آنها بانگ و فریاد مزن، و با ایشان گفتار خوش و نیکو بگو».- و رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرمود: «کنْ بارّا و اقصر على الجنّة، و إن کنت عاقّا فاقصر على النّار».« [با پدر و مادر] نیکو رفتار باش و در بهشت جاى گیر، و اگر عاق باشى در آتش دوزخ خواهى بود».
– و از امام محمّد باقر علیه السّلام روایت است که: «قال رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله و سلّم فی کلام له: ایّاکم و عقوق الوالدین، فانّ ریح الجنّة توجد من مسیرة الف عام، و لا یجدها عاقّ، و لا قاطع رحم، و لا شیخ زان و لا جارّ إزاره خیلاء. انّما الکبریاء للّه ربّ العالمین».
رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم در ضمن گفتارى فرمود: «زنهار از عقوق والدین حذر کنید که بوى بهشت از هزار سال راه شنیده مى شود، ولى عاقّ والدین و قطع کننده رحم و پیر زناکار و آن که از روى تکبّر جامه خود را [بلند کند که ] بر زمین کشد آن را نشنوند. کبریا و بزرگى از آن پروردگار جهانیان است».
– و پیغمبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلّم فرمود: «من أصبح مسخطا لأبویه أصبح له بابان مفتوحان إلى النّار». «هر که صبح کند در حالى که بر پدر و مادر خود خشمگین باشد، دو در جهنّم به روى او گشوده است».
– و از امام باقر علیه السّلام روایت است که فرمود: «انّ أبی نظر إلى رجل و معه ابنه یمشى و الابن متّکى ء على ذراع الأب، قال: فما کلّمه أبی مقتا له حتّى فارق الدّنیا».«پدرم مردى را دید که پسرش همراه او بود و پسر بر بازوى پدر تکیه کرده بود، فرمود: پدرم با آن پسر براى بدى آن کارش سخن نگفت تا از دنیا رفت».
– و حضرت صادق علیه السّلام فرمود: «من نظر إلى ابویه نظر ماقت، و هما ظالمان له، لم یقبل اللّه له صلاة».« هر که به پدر و مادر نگاه تند و خشم آلود کند، اگر چه به وى ستم کرده باشند، خداوند نمازش را نمى پذیرد».
– و فرمود: « اذا کان یوم القیامة کشف غطاء من اغطیة الجنّة فوجد ریحها من کانت له روح من مسیرة خمس مائة عام إلاّ صنفا واحدا». «چون روز قیامت شود پرده اى از پرده هاى بهشت برداشته شود، و هر که روح داشته باشد بوى آن را از پانصد سال راه مى شنود مگر یک دسته»، پرسیدند آنها کیستند؟ فرمود: «العاقّ لوالدیه» «عاقّ والدین ».
– و فرمود: «لو علم اللّه شیئا هو أدنى من افّ لنهى عنه، و هو من أدنى العقوق، و من العقوق ان ینظر الرّجل إلى والدیه فیحدّ النّظر إلیهما». «اگر خداوند چیزى را کمتر و پست تر از اف گفتن مى دانست از آن نهى مى فرمود، و اف گفتن کمترین مرتبه عقوق است، و از جمله عقوق تند نگاه کردن به پدر و مادر است».
– از امام کاظم علیه السّلام پرسیدند: اگر کسى به یکى از فرزندان خود گوید: پدر و مادرم فداى تو باد، آیا اشکال دارد؟ فرمود: « اگر پدر و مادر او زنده باشند این را از عقوق مى دانم، و اگر مرده باشند باکى نیست».
– اخبارى که در ذم عقوق والدین رسیده بسیار است، و در یکى از اخبار قدسى آمده: «به عزّت و جلال و بلندى شأنم سوگند! اگر عاقّ والدین مثل همه انبیا عمل کند از او نمى پذیرم».
– و نیز روایت است که: «نخستین چیزى که خداوند در لوح محفوظ نوشت این بود: منم خدائى که جز من خدائى نیست، هر که پدر و مادر از او راضى باشند من نیز از او راضى هستم، و هر که پدر و مادر بر او خشمگین و از او ناخشنود باشند من نیز بر او خشمناک و از او ناخشنودم».
– و از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده که فرمود: « همه مسلمین در روز قیامت مرا خواهند دید مگر عاقّ والدین و شرابخوار و کسى که نام مرا بشنود و بر من صلوات نفرستد».
– و از اخبار و تجربه ثابت شده که دعاء پدر نسبت به فرزند رد نخواهد شد و البتّه مستجاب خواهد شد.
– و اخبار دلالت دارد که سکرات مرگ و عذاب قبر بر کسى که مادرش از او ناخشنود باشد سخت خواهد بود.
در اسرائیلیّات آمده است که: «خداى تعالى به موسى وحى فرمود که هر که با پدر و مادر خود نیکوئى کند و با من عقوق نماید او را نیکوکار مى نویسم، و هر که با من نیکى کند و عاق والدین باشد او را عاق خواهم نوشت».
* نگاه کنید به کتاب علم اخلاق اسلامى(ترجمه جامع السعادات) ج 2 عقوق والدین (آزردن و رنجانیدن پدر و مادر).