نقص مادرزادی قلب

نقص مادرزادی قلب در بزرگسالی یعنی وجود یک یا چندین ناهنجار در ساختار قلب فرد است که کودک با آن به دنیا آمده است. این نقاص به وجود آمده در هنگام تولد می تواند نحوه گردش خون در قلب فرد را به کلی تغییر دهد.

این نقایص ممکن است ساده و بدون هیچ عوارض جانبی یا پیچیده و زمینه ساز مشکلات بعدی باشد. بعضی از این نقایص مادرزادی قلب حتی می تواند جان فرد را به خطر بیاندازد.

تشخیص و درمان به موقع این نقایص در کودکان می تواند باعث نجات جان آن ها شده و کمک کند تا آن ها به سنین بزرگسالی برسند. البته علائم و نشانه های این بیماری ها حتی با وجود درمان در کودکی بازهم ممکن است در بزرگسالی خود را نشان داده و با بروز علائم همراه باشد.

به همین دلیل اگر فردی دچار نقایص قلبی مادرزادی باشد ممکن است تا در تمام طول عمر خود نیاز به مراقبت داشته باشد. بهتر است در مورد ویزیت های بعدی خود در دوران بزرگسالی با پزشک صحبت کنید.1
 

انواع نقص‌های مادرزادی قلب کودک

نقص‌های مادرزادی قلب در واقع جریان طبیعی خون را در قلب تغییر می‌دهد. این نقص‌ها می‌تواند در بخش‌های داخلی قلب، دریچه‌های داخل قلب یا سرخرگ‌ ها و سیاهرگ‌هایی وجود داشته باشد که خون را به داخل و خارج قلب انتقال می‌دهد. برخی از انواع نقص‌های قلب کودک شامل موارد زیر است:
 

برادی‌کاردی

نوزادان زودرس گاهی به طور منظم نفس نمی‌کشند. توقف در تنفس که آپنه نامیده می‌شود، می‌تواند به برادی‌کاردی منجر شود و منظور از برادی‌کاردی، ضربان قلب غیرطبیعی و کند است.
 

کوآرکتاسیون آئورت

آئورت یک سرخرگ بزرگ است که خون را از قلب به بقیۀ بدن می‌فرستد. در این عارضه که به نوعی تنگی در دیوارۀ آئورت نیز نامیده می‌شود، آئورت ممکن است دچار درجاتی از انسداد شود و خون نتواند جریان یکنواختی داشته باشد.
 

ناهنجاری‌های دریچۀ قلب

برخی نوزادان با دریچۀ قلب تنگ، بسته یا مسدود به دنیا می‌آیند که مانع از جریان یافتن روان خون می‌شود.
 

مجرای شریانی باز

این عارضه شایع‌ترین مشکل قلب در نوزادان زودرس است. قبل از تولد، بیشتر خون جنین،‌ به جای عبور از ریه، از طریق یک معبر و از یک شریان به شریان دیگر می‌رود و دلیلش این است که ریه‌ها هنوز به کار نیفتاده‌اند اما بعد از تولد این شریان بسته می‌شود.

نقص دیوارۀ قلب

نقص دیوارۀ قلب، سوراخی در دیوارۀ بین دهلیزها یا بین بطن‌های قلب است که حفره‌های بالا یا پایین قلب را به وجود آورده است و به علت وجود این سوراخ، خون نمی‌تواند آن طور که باید جریان پیدا کند و قلب مجبور است سخت‌تر از حالت طبیعی کار کند.
 

تترالوژی فالوت

در این عارضه، ترکیب چهار نقص قلبی مانع از رسیدن مقداری از خون به ریه‌ها می‌شود. در نتیجه، پوست کودک ممکن است گاهی به علت کمبود اکسیژن، کبود به نظر برسد که این عارضه نیز در علم پزشکی مدرن خیلی زود قابل درمان است.
 

جابه‌جایی سرخرگ

در این عارضه، محل قرارگیری دو سرخرگ اصلی متصل به قلب برعکس شده است که در نتیجه هر سرخرگ به دهلیز پمپ‌کنندۀ اشتباه وصل شده است. این عارضه نیز در دورۀ نوزادی درمان می‌شود.2
 

علل بیماری های قلبی مادرزادی

بیماری های مادرزادی قلبی به علت یک مشکل توسعه زودهنگام در ساختار قلب رخ می دهد. این نقص معمولا با جریان طبیعی خون از طریق قلب مواجه می شود که ممکن است تنفس را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه محققان دقیقا مطمئن نیستند که چرا قلب نمی تواند به طور صحیح رشد کند، علل مشکوک شامل موارد زیر می باشند:

ژنتیک نقص قلب ممکن است در خانواده ها رخ دهد.

مصرف برخی داروهای تجویزی در دوران بارداری، یک کودک را در معرض خطر بیشتری برای نقص قلب قرار می دهد.

استفاده از الکل یا داروهای غیر قانونی در دوران بارداری

ابتلا مادران به عفونت ویروسی مانند سرخچه (سرخک آلمانی) در مادر در سه ماهه اول بارداری

 در سه ماهه اول بارداری احتمال بیشتری دارند که یک کودک مبتلا به نقص قلب ایجاد کنند.

افزایش سطح قند خون، مانند دیابت، ممکن است در دوران کودکی تأثیر بگذارد.

مشکلات ژنی یا کروموزوم در کودک، مانند سندرم داون.3
 

علائم نقص مادرزادی قلب

برخی از نقایص مادرزادی قلب هیچ گونه علامت و نشانه به دنبال نخواهد داشت. برای برخی از افراد نیز علائم این نقایص در سنین بالاتر بروز پیدا می کند. حتی در بعضی از موارد ممکن است سال ها بعد از معالجه فرد، علائم این نقص در دوران بزرگسالی مجدداً عود پیدا کند.

علائم نقایص مادرزادی قلبی در بزرگسالی ممکن است موارد زیر باشد:

تنگی نفس

تورم بافت بدن یا اندام ها (edema)

ضربان قلب غیر طبیعی (آریتمی)

رنگ مایل به آبی پوست، لب و ناخن ها (سیانوز).1

درمان نقص‌های مادرزادی قلب کودک

اگرچه بسیاری از کودکانی که نقص‌های قلبی مادرزادی دارند نیازی به درمان نخواهند داشت، اما برخی از آنها هم نیازمند درمان هستند. پزشکان نقص‌های مادرزادی قلب را با کارگذاری کاتتر یا جراحی‌ها درمان می‌کنند. درمانی که روی کودک شما انجام می‌شود با نوع و شدت نقص قلبی او، سن،‌ قد و وزن‌ و سلامت عمومی کودک در ارتباط است.

برخی کودکانی که نقص‌های قلبی مادرزادی پیچیده دارند، ممکن است در طول سال‌ها به دفعات متعدد کارگذاری کاتتر یا جراحی نیاز داشته باشند یا ممکن است نیاز باشد فقط سال‌ها دارو بخورند. برخی از موارد درمانی مشکلات قلبی کودکان شامل موراد زیر است:
 

تعبیۀ کاتتر

این روش برای اصلاح بسیاری از نقص‌های سادۀ قلب استفاده می‌شود که بسیار راحت‌تر از جراحی است، زیرا این کار تنها شامل یک برش سوزن در پوست برای وارد کردن کاتتر خواهد بود. کاتتر، یک لولۀ باریک و انعطاف‌پذیر‌ در یک سیاهرگ یا سرخرگ است و پزشک مجبور نیست با جراحی، قفسۀسینه را باز کند یا برای اصلاح نقص، مستقیماً روی قلب جراحی کند و دوران نقاهت هم می‌تواند ساده‌تر و سریع‌تر باشد.

برای اصلاح بسیاری از نقص‌های سادۀ قلب‌ مثل نقص دیوارۀ بین دهلیزی و تنگی دریچۀ پولمونری، روش‌های شامل تعبیۀ کاتتر ترجیح داده می‌شود. برای کمک به هدایت کاتتر،‌ پزشکان اغلب از اکوی قلب یا اکوی قلب از راه مِری که اکوی مری هم نامیده می‌شود و آنژیوگرافی ‌استفاده می‌کنند.

اکوی مری نوع خاصی از اکوست که تصاویری از پشت قلب را از طریق مری می‌گیرد. اکوی مری اغلب برای بررسی نقص‌های پیچیدۀ قلب استفاده می‌شود. پزشکان همچنین گاهی اوقات از ترکیبی از کاتتر و جراحی در کنار یکدیگر برای اصلاح نقص‌های پیچیدۀ قلب‌ استفاده می‌کنند.

جراحی

اگر نقص قلب کودکتان با تعبیۀ کاتتر قابل اصلاح نباشد،‌ ممکن است جراحی قلب باز لازم باشد. گاهی یک جراحی می‌تواند ‌نقص را به طور کامل اصلاح کند. در مواردی نیز که اصلاح کامل امکان‌پذیر نیست، کودک ممکن است در طول سال‌ها یا ماه‌های بعد به جراحی‌های بیشتری برای حل مشکل نیاز داشته باشد. جراحی قلب باز می‌تواند با اهداف زیر انجام شود:

بستن سوراخ‌های قلب

اصلاح یا جایگزینی دریچه‌های قلب

اصلاح نقص‌های پیچیده مثل مشکلات مربوط به محل قرار گرفتن عروق خونی در نزدیکی قلب یا چگونگی شکل‌گیری آنها
 

پیوند قلب

نوزادان به ندرت با نقص‌های در قلب به دنیا می‌آیند که خیلی پیچیده است و قابل اصلاح نیست اما در صورت وجود این موارد، ممکن است نیازمند پیوند قلب باشند. در این صورت برای درمان، ‌قلب کودک با قلب کودک سالمی که فوت شده است و قلبش توسط خانواده‌اش اهدا شده،‌ جایگزین می‌شود.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.madarsho.com
3.www.drdr.ir