خودشناسی چیست؟

در یک جمله خودشناسی یعنی آگاه بودن به تمام کاراکترهای شخصیتی که شامل احساسات، روش تفکر، باورها، اعمال و… است. در خودشناسی اگاهی لحظه به لحظه به رفتار و افکار خود دارید. خودشناسی یعنی پی بردن به توانایی های درونی( رگه های طلا) و تبدیل شدن به بهترین نسخه خود در دنیا.

اشخاص زیادی را دیده اید که در میانسالی یا دوران بازنشستگی از زندگی خود راضی نیستند و می گویند اگر ده سال به عقب باز می گشتم، فلان کار را می کردم ولی حیف که هیچگاه نمی توان به آن زمان بازگشت. در این بین افرادی که خود را بهتر میشناسند، می توانند رضایت بیشتری از زندگی داشته باشند.

فواید خودشناسی

افزایش میزان خوشحالی و رضایت از زندگی

چنانچه به زندگی عرفا و دانشمندان بزرگ نگاه کنید، خواهید دید در هر شرایط از زندگی راضی هستند و مشکلات و مصائب را جزیی از سفر زندگی میدانند.

شخصی که به خودشناسی رسیده است، برای جبران حقارت های درونی دست به موفقیت های عجیب و دستاوردهای بزرگ نمی زند تا تائید دیگران را کسب کند، بلکه چنانچه هدفی در ذهن دارد، مطابق با نیازها و ارزش های فردی خویش است. قسمتی از غصه های ما در زندگی ناشی از عدم شناخت خویش و مقایسه زندگی خود با دیگران است.

چالش های درونی کم تر

هنگامی که واکنش های بیرونی شما با احساسات، ارزش ها و باورهای شما تطابق داشته باشند، با تضاد و چالش کمتری روبرو خواهید شد.

تصمیم گیری بهتر در زندگی

زمانی که شخصی به صلح درونی برسد، به طبع آن تصمیمات سنجیده و دقیقی می گیرد که در آینده دچار سرزنش نخواهد شد. زمانی که خودتان را بهتر بشناسید، در انتخاب های خود به دقت عمل می کنید. بطور مثال شاید فردی تصمیم بگیرد یک ماشین لوکس داشته باشد و یا در یک رشته تحصیلی عالی به مدارج بالا برسد ولی در پس زمینه ذهن خود، هدفش از این کار دیده شدن و فخر فروشی باشد.

ولی شخصی که در روند خودشناسی است، از قضاوت سایرین نمیترسد و عزت نفس بالایی دارد. وی خود را با هر شرایطی که هست دوست دارد و هیچوقت به خاطر خودنمایی یک هدف را انتخاب نمی کند.

تحمل فشارهای زندگی

افرادی که خود را بخوبی نمی شناسند، در اتفاقات و مشکلات زندگی و یا انتقاد دیگران بسیار ناراحت و سرخورده میشونند. آن ها هیچ انتقادی را نمی پذیرند و سعی می کنند مشکلات و نقاط ضعف خویش را بپوشانند. افرادی که خود را بخوبی شناخته اند، افراد دیگر را هم بخوبی می فهمند و به آن ها برچسب نمیزنند و تلاش نمی کنند آن ها را بی ارزش نشان دهند.

خودکنترلی

وقتی خودتان را بشناسید، میتوانید رفتارهایی را که در شما انگیزه ایجاد می کنند، شناسایی کنید و بر عادات بد خویش غلبه و رفتارها و عادت های خوب تان را تقویت کنید. در واقع خودشناسی باعث می شود تا ارزش ها و اهدافی که نیروی اراده ی شما را تقویت می کنند، بهتر بشناسید.

تحمل و درک دیگران

آشنایی با نقاط ضعف و قوت خودتان باعث می شود راحت تر با افراد دیگر هم دردی کنید.1

برای خودشناسی به چه چیزهایی باید توجه کرد؟

شناخت احساسات

یکی از اجزای مهم مهارت خودآگاهی« شناخت احساسات» است. از عوامل مهمی که به ما کمک می کند زندگی خوب و موفق داشته باشیم این است که خویش را بشناسیم، حس خوبی در مورد خود داشته باشیم و از کسی که هستیم، شاد و خرسند باشیم.

ارزش ها

ارزش هایی مثل کمک کردن به دیگران، خلاق بودن، سلامتی، امنیت مالی و موردهای مشابه، راهنمای ما در تصمیم گیری و ایجاد انگیزه برای حرکت در مسیر هدف ها مان هستند. تحقیقات نشان می دهد که تنها فکر کردن و نوشتن ارزش ها سبب می شود گام های بهتر و درست تری در زندگی خود بردارید.

همانطور که پژوهش های روان شناسی هم نشان میدهند باور داشتن به یکسری اصول و ارزش ها به شما انرژی مضاعفی می دهد تا علی رغم سختی ها و خستگی ها، با قدرت بیشتری بسوی اهداف خود در زندگی حرکت کنید. پس چنانچه میخواهید در زندگی انگیزه داشته باشید، ارزش هایی را که برای تان مهم اند، شناسایی و اولویت بندی کنید.2

فطرت

با ویژگی‌ها و خصوصیات فردی خود آشنا شوید.

فردی درون‌گرا هستید یا برون‌گرا؟

راهبر هستید یا دنباله‌رو؟

تصمیمات زندگی شما بیشتر احساسی است یا منطقی؟

جزئیات یک ایده بیشتر برای‌تان اهمیت دارد یا دریافت ایده‌ی کلی آن کفایت می‌کند؟

پاسخ این سؤالات شما را به سمت شکوفایی بیشتر استعدادها و توانایی‌هایتان سوق می‌دهد. در دهه‌ی ۶۰، خودانگیختگی بیشتر از برنامه‌ریزی دارای اهمیت بود. من سعی کردم تا خودم را با این اصل وفق بدهم، اما به نظر می‌رسد که فقط وقتم را تلف کرده‌ام. وادار کردن خودم به انجام کاری که اصلا با روحیات من سازگاری نداشت باعث شد کار پر استرسی را قبول کنم که اصلا ارزشش را نداشت.

ریتم زندگی

ریتم زندگی شما چگونه است؟ برای مثال شما از آن دسته افرادی هستید که صبح زود از خواب بیدار می‌شوند یا از آن گروه آدم‌هایی که معمولا شب‌ها دیر به رختخواب می‌روند؟ در چه ساعتی از روز انرژی بیشتری دارید؟ بهتر است برای خود یک برنامه‌ی زمانی بگذارید و مشخص کنید در چه ساعتی از روز انرژی بیشتری دارید. مثلا من از بدو تولد آدم سحرخیزی بوده‌ام و همیشه از خوابیدن تا لنگ ظهر متنفر بودم.

یکی از خوشی‌های زندگی من در دوران نوجوانی پیدا کردن دوستی بود که ریتم زندگی‌اش مشابه ریتم زندگی من باشد تا با هم درس بخوانیم و تفریح کنیم. همیشه به یاد داشته باشید که این شما هستید که باید تصمیم بگیرید چگونه از زندگی خود لذت ببرید، پس انرژی و وقت خود را در مسیری هزینه کنید که از آن لذت می‌برید.

اهداف و مأموریت شما در زندگی

«کدام اتفاق زندگی شما از همه پرمعناتر بوده است؟» این سؤالی است که من همیشه دوست دارم از دانشجویانم بپرسم. یکی از دانشجویانم که حدود ۴۰ سال داشت، در هنگام پاسخ به این سؤال اشک در چشمانش جمع شد و گفت: «مراقبت از پدر پیرم در بستر بیماری حس خوبی به من می‌داد، خوشحالم که هنگام مرگ پدرم در کنارش بودم و او در حالی فوت کرد که دستانش در دستم بود.» بودن در کنار پدر در روزهای آخر عمرش باعث شد تا او احساس کند می‌تواند پرستار خوبی باشد، احساسی که به او انگیزه داد و تصمیم گرفت در کلاس‌های پرستاری ثبت نام کند، تصمیمی که همه‌ی زندگی‌اش را تحت تأثیر قرار داد.

این سؤال را نیز از خودتان بپرسید: «چه اتفاقی بیشترین تأثیر را بر زندگی شما گذاشته است؟» این سؤال باعث می‌شود به بخش‌هایی از شخصیت و هویت درونی خودتان پی ببرید که تا به حال کمتر به آن توجه کرده‌اید، یافتن پاسخ درست می‌تواند رضایتمندی شما از زندگی را افزایش بدهد.

نقاط قوت

نقاط قوت تنها محدود به توانایی‌ها، مهارت‌ها و استعدادهای شما نمی‌شود، بلکه ویژگی‌هایی چون وفاداری، احترام به دیگران، شوق یادگیری، هوش هیجانی و عدالت نیز می‌تواند از نقاط قوت شخصیت شما محسوب شود. شناخت نقاط قوت یکی از پایه‌های اصلی اعتماد به نفس است، اگر نتوانید این نقاط قوت شخصیت‌تان را درست بشناسید، عزت نفس‌تان پایین می‌آید. به تعریف و تمجید دیگران از خودتان و استعدادهایتان توجه بیشتری کنید و یاد بگیرید چگونه به این تعریف‌ها پاسخ مناسب بدهید. برای مثال اگر یکی از دوستان‌تان از صدای خوب و رسای شما تعریف کند، شما چگونه از تعریف وی قدردانی می‌کنید؟ از طرف دیگر شناخت نقاط ضعف‌ نیز به شما کمک می‌کند با خودتان صادق و روراست باشید و تصمیماتی برای از بین بردن یا کم‌رنگ کردن این نقاط ضعف بردارید.

با خودتان صادق باشید

حتی اگر شما با این نشانه‌های مهم و حیاتی آشنا باشید، به سختی می‌توانید با خودتان صادق باشید، زیرا باورها و اعتقادات شما و جامعه، مدام در حال تغییر است و ممکن است با چالش‌هایی روبه‌رو شوید.

اینکه سعی کنیم خودمان باشیم و خودمان را بهتر بشناسیم، حس بهتری به زندگی‌مان می‌دهد. عمل کردن به مواردی که در این مقاله معرفی شد، مسیر زندگی شما را با تغییرات اساسی مواجه خواهد کرد، احساس آزادی و قدرت بیشتری می‌کنید و دقیق‌تر می‌توانید برای آینده برنامه‌ریزی کنید.3

پی نوشت:
1.www.tabnakilam.ir
2.www.asriran.com
3.www.chetor.com