قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
۱۳۹۶/۰۲/۱۲
–
۹۰۸ بازدید
زنان موفق سیاسی در جهان را نام ببرید؟
در طول تاریخ در کنار مردان، زنانی ظهور کرده اند که در عرصه سیاست، اقتصاد و فرهنگ تأثیر گذار بوده اند که به برخی از سرشناس ترین آنان اشاره می کنیم. «کلئوپاترا» آخرین فرعون مصروی در اواخر سال ۶۹ پیش از میلاد در اسکندریه در خانواده سلطنتی بطلاسه به دنیا آمد. وی ابتدا به طور مشترک با پدر خود بر مصر حکم راند، سپس این فرمانروایی مشترک را با برادران خود ادامه داد و در نهایت توانست به تنهایی فرعون مصر شود. کلئوپاترا توانست دو نفر از قدرتمندترین مردان جهان یعنی «ژولیوس سزار» و «مارک آنتونی» را برای اهداف خود به کار گیرد. کلئوپاترا بعد از مرگ پدرش و زمانی که به طور مشترک با برادرش بر مصر حکم می‌راند، بر اثر توطئه برادر به سوریه تبعید شد اما توانست با کمک ژولیوس سزار به مصر بازگردد و قدرت را در دست گیرد.حمایت ژولیوس سزاراز کلئوپاترا موجب شد در جنگی که بین خواهر و برادر روی داد، «پتولمی دوازدهم» کشته شود و با کشته شدن او کلئوپاترا ملکه و فرمانروای مصر شد. سزار و کلئوپاترا ازدواج کردند، اما با کشته شدن سزار او جان خود را در خطر دید و به مصر بازگشت. وی مدتی به وضعیت مردم مصر و اوضاع داخلی این کشور پرداخت تا اینکه دوباره فرصتی دست داد تا رویای همیشگی‌اش یعنی تسلط بر جهان را دوباره از سر گیرد. مارک آنتونی به همراه «اوکتاویان» به طور مشترک فرمانروای روم شدند.زندگی این زن که به یک اندازه مورد حب و بغض تاریخ قرار گرفته، دستمایه‌ی آثار ادبی و هنری بسیاری نیز شده است. «ویلیام شکسپیر» نمایشنامه‌نویس شهیر انگلیسی در نمایشنامه‌ای به نام «آنتونی و کلئوپاترا» به زندگی و مرگ تراژیک او می‌پردازد. تابلوهای بسیاری از او و به‌ویژه صحنه‌ی مرگش توسط بزرگان تاریخ نقاشی، کشیده شده است. به هر روی کلئوپاترا را فارغ از قضاوت‌های تاریخی، باید زنی دانست که در دنیای مردانه آن روزگار، توانست با تکیه بر زنانگی‌ا‌ش جایگاه مهمی را در تاریخ به خود اختصاص دهد.
(www.benita.ir/article/specific/powerful-women)
ملکه الیزابت اول
الیزابت فرزند هنری هشتم و «آن بولین» بود. زمانی ملکه الیزابت بعد از سلطنت را از خواهرش ملکه «مری» به ارث برد که انگلستان از فرانسه شکست سختی خورد و منطقه «کاله» را که آخرین پایگاه انگلستان در فرانسه را از دست داد. همچنین جنگ مذهبی در انگلستان در حال اوج گرفتن بود و کاتولیک‌ها هرکسی را که خارج از این مذهب بود، آتش می‌زدند. از لحاظ اقتصادی هم جامعه چندان اوضاع مناسبی نداشت. الیزابت از همان ابتدا گام‌هایش را با تکیه بر مشاورینی خوب که توسط ویلیام سیسیل (بارون بورلی) رهبری می‌شدند، محکم برداشت. در اولین اقدام، او مذهب پروتستان را رسمی کرد و به این ترتیب به جنگ بیهوده مذهبی تا حدودی خاتمه داد. او کلیسای پروتستان انگلستان را که بعدها به کلیسای انگلستان تبدیل شد، برپا کرد.
الیزابت اولین ملکه انگلستان بود که در اولین بیانه رسمی خود بعد از به تخت نشستن، قول ایجاد رفاه و برابری برای همه مردم را داد و تا حد زیادی هم بر سر این حرف خود ماند. او انگلستان را از کشوری متوسط و حتی در مواقعی ضعیف، به انگلستانی قدرتمند و مهم در اروپا تبدیل کرد. گرچه در اواخر سلطنتش دوباره کشور کمی از لحاظ اقتصادی و سیاسی تضعیف شد، اما سنگ‌بنایی که الیزابت نهاد، آغاز تسلط بریتانیا بر جهان بود.
بزرگترین موفقیت الیزابت، پیروزی نیروی دریایی ابریتانیا بر نیروی دریایی اسپانیا، بزرگترین قدرت دریایی آن روزگار است. این پیروزی باعث تفوق همیشگی نیروی دریایی بریتانیا بر جهان شد. البته وقوع طوفان و در هم شکستن ناوگان اسپانیا در این پیروزی بی‌تاثیر نبود. دوره سلطنت الیزابت که به «عصر الیزابت» هم معروف است، آغاز ماجراجویی‌های دریایی کسانی چون «فرانسیس دریک» و کشورگشایی‌های بسیار انگلستان است که سه قرن بعد و در زمان «ملکه ویکتوریا» به اوج خود رسید. ملکه الیزابت در دوره سلطنت تقریبا طولانی خود، از فرهنگ و ادبیات و هنر حمایت‌های فراوانی کرد و برخی از برترین چهره‌های تاریخ ادبیات و هنر تئاتر در دوره‌ی او ظهور کردند؛ نوابغی مانند «ویلیام شکسپیر»، «کریستوفر مارلو» و «بن جانسون» رهبران این جریانات بودند.
(www.benita.ir/article/specific/famous-women-in-history-queen-elizabeth-1
ملکه ویکتوریا
ملکه ویکتوریا از ۲۰ ژوئن ۱۸۳۷ تا پایان عمر ملکه پادشاهی متحد بریتانیا و ایرلند بود و همچنین از ۱ ژانویه ۱۸۷۷ تا پایان عمر امپراتریس هند بود.
دوره حکومت او با گسترش عظیم امپراتوری بریتانیا همراه بود. دوره ویکتوریایی در اوج انقلاب صنعتی بود؛ دوره‌ای از تغییرات عظیم اجتماعی، اقتصادی و فناوری در پادشاهی متحد.
در دوران سلطنت ویکتوریا ، بریتانیا به ابرقدرت دنیا تبدیل شد و دامنه متصرفات خود را در آفریقا و آسیا گسترش داد.
هندوستان در دوره ویکتوریا به اشغال کامل بریتانیادرآمد . دوره سلطنت 64 ساله ویکتوریا به اندازه ای طولانی و توام با تحولات بود که این دوره از تاریخ جهان به عصر ویکتوریا شهرت یافت. اغلب فرزندان ویکتوریا، با خاندان های سلطنتی اروپا ازدواج کردند و به همین دلیل خاندان های بزرگ سلطنتی اروپا با خاندان سلطنتی بریتانیا پیوند خونی داشتند. ویکتوریا لقب « مادربزرگ» اروپا را داشت.
(www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100909971905)
کاترین کبیر
کاترین کبیر، امپراتوریس روسیه، در دوم مه 1729م به دنیا آمد. وی در 15 سالگی با پتر سوم ازدواج کرد. اما پتر سوم، پادشاه روسیه به او علاقه نداشت و او را در ملأ عام مورد اهانت قرار می داد. کاترین با همدستی چند نفر از نزدیکان خود در نهم ژوئیه 1762م در 33 سالگی، هنگامی که پتر سوم از شهر خارج شده بود، خود را امپراتوریس و ملکه روسیه خواند. کاترین در دوران سلطنت خود علی رغم انجام برخی خدمات و اصلاحات، در زندگی مردم فقیر و ستم دیده، رفاه و بهبود به وجود نیاورد تا آن جا که شورش های فراوانی در زمان او برخاست. گفته شده است که در دوره سلطنت او که بیش از سه دهه به طول انجامید، شیوه کشاورزی، اصلاح شده و اصول بانک داری ترویج گردید، ارتش را سازمان داده و سامان بخشید، بیمارستانهایى بنا شده و به طور کلی اقتصاد کشور شکوفا شد. هم چنین وی در تحکیم مسائل آموزش و فرهنگ روسیه تلاش نمود. کاترین 33 سال سلطنت کرد و سرانجام در 17 نوامبر 1796م در 66 سالگی درگذشت. وی دارای هوشی سرشار و جسارت و عزمی تمام و حرص و جاه طلبی زیادی بود.
(rasekhoon.net/calender/show/556033)
حاکمان زن شیعه مذهب در تاریخ ایران (سیده خاتون، ترکان خاتون، جانبیگم خاتون)
در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران زمین، به شرح حال زنانی برمی خوریم که نقش مؤثری در حکومت همسران و فرزندانشان داشته اند. در اینجا به اقدامات سیاسی و خدمات فرهنگی سه تن از آنان، سیده خاتون همسر فخرالدوله دیلمی از آل بویه، ترکان خاتون همسر ملکشاه سلجوقی و جان بیگم خاتون همسر جهانشاه قراقویونلو اشاره می کنیم. علت انتخاب آنان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم اقداماتشان در سرنوشت سیاسی شیعیان است.
سیده خاتون از زنان قدرتمندی بود که با تدابیر و رفتار سیاسی، نقش مؤثری در حکومت همسرش فخرالدوله به عنوان مشاور سیاسی، و در زمان فرزندش، مجدالدوله، به عنوان مدیر و سیاست مدار قلمرو حکومت برای سالیان دراز اداره داشت و آن را از دستبرد و تهاجم غزنویان به دور داشت و چون در برابر دعوت خداوند سر تسلیم فرود آورد، مجدالدوله نیز نماند.
ترکان خاتون همسر ملکشاه سلجوقی، از زنان مقتدر سیاسی ایران به شمار می رود. در این باره که او شیعه مذهب بوده باشد، شواهدی در دست نیست. علت بحث درباره او اقدامش علیه نظام الملک ـ مرد سیاست مدار و قدرتمند و اندیشمند ایرانی ـ و دخالت در سیاست داخلی دوره ملکشاه است. او با پیوستن به شیعیان مخالف نظام الملک، هرچند به مقاصد سیاسی خود دست یافت، ولی پای شیعیان نیز در این زمینه به دربار سلجوقیان باز شد. ترکان خاتون پس از ملکشاه در زندگی سیاسی سلجوقیان و حتی خلافت عبّاسی دخالت داشت، به گونه ای که خلافت و حکومت سلجوقی را با خلیفه المقتدی معامله سیاسی کرد.
جان بیگم خاتون نیز با داشتن روحیه اقتدار سیاسی در دوران حکومت همسرش، جهانشاه قراقویونلو، با ایفای نقش واسطه و میانجی سعی کرد اختلافات داخلی حکومت جهانشاه را با درایت به مصالحه بکشاند و پس ازجهانشاه نیز خود را در امور سیاسی دخیل می دانست.
سیده خاتون و جان بیگم خاتون هر دو شیعه مذهب بودند. به همین دلیل، علاوه بر امور سیاسی، در امور فرهنگی نیز فعالیت هایی داشتند و نامی خوش از خود در تاریخ ایران برجای گذاشتند.
آنچه سیده خاتون را بیش از هر چیز دیگری مورد توجه مورّخان قرار داده، نقش سیاسی او در دوره حکومت همسرش فخرالدوله و فرزندش مجدالدوله است. فخرالدوله در طول دوران اولیه حکومتش، بر اندیشه سیاسی و مدیریت صاحب بن عبّاد، وزیر مشهور شیعی مذهب، متّکی بود و پس از مرگ صاحب (385 ه)، سیده خاتون سمت مشاورت او را بر عهده گرفت. هرچند امور دربار و دیوان به دو تن ار کارگزاران سپرده شد، ولی سیده خاتون بر آنان نظارت مستقیم داشت و در واقع، فخرالدوله این بار در امور سیاسی و مدیریتی به سیده خاتون تکیه کرد. نظارت سیده خاتون به امور سیاسی محدود نمی شد. او بر امور مالی نیز نظارت کامل داشت و کلید خزاین فخرالدوله تا هنگام مرگ در اختیار سیده خاتون بود. (ابن اثیر (عزالدین ابی الحسن علی بن ابی الکرم)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر 1399 ق، ج 9، ص 132) به گواهی تاریخ، او بهتر از فخرالدوله مملکت را اداره می کرد و در حفظ و توسعه آن موفق بود.
پس از مرگ فخرالدوله (387 ه)، سیده خاتون فرزندش ابوطالب رستم مجدالدوله را جانشین پدر کرد. پسر دیگرش، ابوطاهر شاه خسرو، ملقّب به شمس الدوله، را نیز به حکومت همدان فرستاد و حکومت اصفهان را به پسر دیگرش ابوشجاع بویه عین الدوله، که هفت ساله بود، سپرد. به همین علت، سیده خاتون از آن پس «امّ الملوک» لقب گرفت.
سیده خاتون با توجه به سن کم فرزندش، مجدالدوله و با برخورداری از حمایت برادرش، اسپهبد طبرستان، امور حکومت ری، یعنی حکومت شاخه جبال آل بویه را در دست گرفت. سیده خاتون بر تمام امور حکومتی مسلّط بود. فرامین حکومتی با صلاحدید او صادر می شد. ابن اثیر می نویسد: «مادر مجدالدوله همچنان فرمان می راند و نامه شهریاران بدو می خواندند و او بدیشان پاسخ می فرستاد.» (ابن اثیر، ج 9، ص 207)
سیده خاتون با اقتدار تمام و با کسب حمایت از مقتدران محلّی، که با آنان رابطه خویشاوندی نیز داشت، توانست شورش های فرماندهان سپاه و توطئه کارگزاران دیوانی و درباری را فرونشاند. به قول عتبی، او «کافله ملک بود»( جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر، ترجمه تاریخ یمینی، تألیف عتبی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1345، ص 358)
نقش فعّال او در مسائل سیاسی و نظامی دوره مجدالدوله تا آنجا پیش رفت که وقتی پسرش، مجدالدوله، به کوشش وزیرش سعی در کوتاه کردن دست سیده خاتون از امور حکومتی داشت و برای این منظور حمایت بعضی از سرداران سپاه را نیز کسب کرده بود، سیده خاتون این شورش را با عزل و دستگیری مجدالدوله به سود خود خاتمه داد و پسر دیگرش، شمس الدوله را به امیری برگزید. به گفته عتبی، مادر مجدالدوله معتضد به کثرت اقارب و شوکت عشایر [بود] و از سر تحکّم و تغلّب در حل و عقد و امر و نهی ملک با لشکر دیلم سخن می راند و میان او و مادر بدین سبب وحشت افتاد». (جرفادقانی، ص 358) هرچند سیده خاتون بلافاصله پس از مدتی کوتاه ـ چون شمس الدوله را نسبت به مجدالدوله سرکش تر یافت ـ مجددا حکومت را به مجدالدوله باز گرداند، اما مسلّما این نوع تغییرات سیاسی، آن هم با سرعتی اینچنین، نیاز به اقتدار سیاسی و حمایت نظامی و درایت و کیاست فوق العاده داشت که سیده خاتونآن را دارا بود.
گردش امور درباری و دیوانی به دست یک زن در ایران دوره اسلامی تا زمان سیده خاتون سابقه نداشت و او یک زن شیعی مذهب بود که با تدبیر سیاسی، قلمرو وسیعی از ایران را تحت سلطه گرفته بود و بر آن حکومت می کرد. مهم ترین نقش سیده خاتون در حکومت شاخه جبال آل بویه، حفظ قلمروش از تهدید و حملات نظامی قدرتمندترین امیر منطقه در آن زمان، سلطان محمود غزنوی، بود.
منابع تاریخی اشاراتی نیز به خدمات فرهنگی سیده خاتون دارند؛ از جمله انتخاب استادان صاحب نام و عالم برای فرزندش مجدالدوله. احمد بن فارسی همدانی، عالم لغوی، از جمله استادان مجدالدوله به شمار می رفت. سیده خاتون علاوه بر مسائل سیاسی، چون مادری دلسوز، زمینه آموزش های مذهبی و علمی را برای فرزندش مجدالدوله فراهم آورد. مجدالدوله با کیاست و درایت مادر، در محضر استادان دانشمند و شیعه مذهب از فلسفه و کلام بهره گرفت.
ابوعلی سینا، دانشمند و فیلسوف نامی ایران، نیز مدتی از عمرش را نزد سیده خاتون و مجدالدوله گذراند. او، که نزد سامانیان به امر مطالعه و تحقیق مشغول بود، با قدرت یابی محمود غزنوی و مخالفت او با شیعیان، مجبور شد از خراسان خارج شود. پس در فرار از مقابل سپاهیان غزنوی و ضعف بسیاری از مخالفان محمود غزنوی به ری رفت و به خدمت سیده خاتون و مجدالدوله رسید و مورد لطف و محبت آنان قرار گرفت و ایشان چون حالات نفسانی او را شنیده بودند، در تعظیم او کوشیدند. (بیهقی، ظهیرالدین ابوالحسن علی ابوالقاسم زید، درّة الاخبار و لمعة الانوار، لاهور،58 13 ق، ص 40)
کتابخانه مجدالدوله چنان غنی بود که ابن سینا، فیلسوف معروف شیعی مذهب، مدت ها در دربار او اقامت کرد و از کتاب هایش، که بیشتر در علم نجوم و حکمت بود، استفاده کرد.
ترکان خاتون
ترکان خاتون، دختر طمغاج خان، از ملوک قراخانی ماوراءالنهر بود که در سال 456 ه به ازدواج ملکشاه سلجوقی درآمد. او زنی قدرتمند بود که در زندگی سیاسی همسرش ملکشاه و نظام الملک وزیر ملکشاه و انتخاب جانشین ملکشاه و حتی در دربار خلیفه، نقش مؤثری ایفا نمود. ملکشاه دو تن از پسران ترکان خاتون، داود و احمد، را به جانشینی خود انتخاب کرد، ولی هر دوی آنان پیش از پدر از دنیا رفتند. ترکان خاتون این بار فعالیتی برای ولیعهدی فرزند دیگرش، محمود که چند سال بیشتر نداشت، آغاز کرد، ولی با مخالفت نظام الملک، وزیر قدرتمند ملکشاه، روبه رو شد. نظام الملک و بسیاری از افراد سپاه از برکیارق، پسر دیگر ملکشاه، که از زبیده خاتون، از شاهزادگان سلجوقی، بود و بیشتر از هرکس شایستگی احراز این مقام را داشت، حمایت می کردند. همین مسئله موجب کدورت میان ترکان خاتون و نظام الملک گشت. «ترکان خاتون را وزیری بود تاج الملک ابوالغنایم پارسی، مردی با منظر و مخبر و کفایت و فضل و همّت و نیز کدخدای جامه خانه بود. ترکان خاتون می خواست او را به روی نظام الملک بر کشد». (الراوندی، محمّد بن علی بن سلیمان، راحة الصدور و آیة السرور (تاریخ آل سلجوق)، تهران: امیر کبیر،1333، ص 133) تاج الملک به تدریج، در امور سیاسی، همردیف نظام الملک شد و در مراسم رسمی و سفرهای جنگی ملکشاه حضور می یافت. خواجه، که موقعیت خود را در خطر می دید، ملکشاه را در مورد دخالت ترکان خاتون هشدار می داد: «به همه روزگار، هر آن وقت که زن پادشاه بر پادشاه مسلّط شده است، جز رسوایی و شر و فتنه و فساد حاصل نیامده است.» (خواجه نظام الملک، سیرالملوک (سیاست نامه)، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1340، ص 226)
اقدامات ترکان خاتون موجب ورود و نفوذ شیعیان به دربار ملکشاه شده بود«نفوذ برخی از کارگزاران دولتی مایل به تشیّع نیز یکی از عوامل پراهمیت نگرانی خواجه از اوضاع و احوالی است که تا پایان عمر او ایجاد شده بود«( ترابی طباطبائی، جمال، نقش ها و نگاشته های مسجد کبود تبریز، 1348، تبریز: شفق، ص 35)
اینکه آیا ترکان خاتون مذهب تشیّع اختیار کرده بود، منابع مطلبی را روشن نمی سازد، ولی به هر حال، اقدامات او علیه نظام الملک ـ مرد قدرتمند تاریخ سلجوقی ـ که علاوه بر نقش مؤثر در تاریخ ایران، بر خلافت و دربار خلیفه عبّاسی نیز مسلّط بود و وزرای خلیفه را عزل و نصب می کرد اقدامی سیاسی بود که نتیجه را به نفع شیعیان به پیش می برد.
ورود شیعیان به دربار ملکشاه، به روحیه مدارای مذهبی ملکشاه و حضور همسرش ترکان خاتون مربوط می شد. ترکان خاتون، که درصدد جانشینی پسرش محمود بود، چون با مخالفت نظام الملک روبه رو شده بود، برای رسیدن به مقصود، به شیعیان نزدیک شد و آنها فرصتی یافتند تا با ورود به دربار، نفوذ شیعیان را بر سلطان سلجوقی اعمال نمایند.
ورود شیعیان به دربار، باعث ضعف موقعیت سیاسی و مذهبی نظام الملک شد و در مقابل، به شیعیان کمک کرد تا فعالیت های فرهنگی خود را از سر گیرند. مدارس و مساجد شیعه مذهبان در خراسان و مازندران و قم و آبه و کاشان و ری تأسیس شد و به فعالیت پرداخت. (رازی، نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی، نقض بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروائض، تهران: انجمن آثار ملّی،1358،ص 47)
اختلاف نظام الملک و ترکان خاتون تا آنجا پیش رفت که ترکان خاتون و اطرافیانش در ملکشاه نفوذ کردند و او را نسبت به جاه طلبی و اهداف زیاده خواهانه نظام الملک به فکر انداختند. «تقبیح صورت نظام الملک می کرد و تتبّع عثرات او می فرمود تا سلطان را بر او متغیّر گردانید، از بس مساوی که بشنید.» (راوندی، ص 133) سرانجام، نظام الملک موقعیت سیاسی خود را از دست داد و در سفر جنگی نهاوند «به اغرای خواجه تاج الملک ملاحده مخاذیل نظام الملک را کارد زدند». (راوندی، ص 135)
با کنار رفتن نظام الملک از صحنه سیاست، تاج الملک ابوالغنایم، نایب ترکان خاتون، به جای او نشست. مجدالملک ابوالفضل قمی نیز به منصب کاتب ملکشاه و سدیدالدوله ابوالمعارض به عنوان عارض لشکر انتخاب شد. بدین سان، شیعیان به پشت گرمی ترکان خاتون، مشاغل دیوانی را در دست گرفتند و آزادی عمل یافتند.
جان بیگم خاتون
جان بیگم از خاتون های صاحب نام سلسله قراقویونلوها است. قراقویونلوها به داشتن مذهب تشیّع یا گرایش به جانب این مذهب شهرت دارند. مقرّ اصلی آنان آذربایجان شرقی و شرق آناتولی و سرسلسله آنان، شخصی به نام قرایوسفبود. جان بیگم همسر جهانشاه بود که از پسران قرایوسف و مطرح ترین پادشاه این سلسله به شمار می رود. او به گواه مورّخان، زنی «صالحه و عفیفه و خیّر بوده است«( ابن الکربلائی (حسین کربلائی تبریزی)، روضات الجنان و جنات الجنان، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1349، ج 1، ص 524(
جان بیگم خاتون دارای سوابق سیاسی بسیار است. او در زندگی سیاسی همسرش جهانشاه و پسرش پیربوداق و حتی فرزندان همسرش، از جمله حسنعلی میرزا نقش مؤثری داشت. جان بیگم پس از مرگ همسرش جهانشاه نیز در سرنوشت سیاسی این خاندان و تعیین جانشین برای ادامه حکومت قراقویونلوها دخالت می نمود.
پیربوداق، فرزند جهانشاه، از جان بیگم خاتون بود. او از شجاع ترین فرزندان جهانشاه محسوب می شد. زمانی که پیربوداق از جانب پدر مأمور فتح کرمان شد، مادرش جان بیگم او را در این لشکرکشی همراهی می کرد. مسلّما جان بیگم از درایت ها و مهارت هایی در امور سیاسی و نظامی برخوردار بوده است که جهانشاه و پیربوداق به استفاده از همکاری های او تمایل نشان می دادند. این مطلب از مشورت های پیربوداق با مادرش نیز آشکار می شود.
جان بیگم خاتون علاوه بر اقدامات سیاسی، در امور فرهنگی نیز پیش قدم بود. از جمله خدمات ارزنده او بنای مسجد و خانقاه مظفّریه با الهام از لقب جهانشاه قراقویونلو، ابوالمظفّر در تبریز است که امروزه به «مسجد کبود» یا «گوگ مسجد» معروف است. وجه تسمیه این نام گذاری استفاده از کاشی کاری فیروزه ای در بنای مسجد است.( بانوان شیعه 1384 و 1385 شماره 6 )
(www.benita.ir/article/specific/powerful-women)
ملکه الیزابت اول
الیزابت فرزند هنری هشتم و «آن بولین» بود. زمانی ملکه الیزابت بعد از سلطنت را از خواهرش ملکه «مری» به ارث برد که انگلستان از فرانسه شکست سختی خورد و منطقه «کاله» را که آخرین پایگاه انگلستان در فرانسه را از دست داد. همچنین جنگ مذهبی در انگلستان در حال اوج گرفتن بود و کاتولیک‌ها هرکسی را که خارج از این مذهب بود، آتش می‌زدند. از لحاظ اقتصادی هم جامعه چندان اوضاع مناسبی نداشت. الیزابت از همان ابتدا گام‌هایش را با تکیه بر مشاورینی خوب که توسط ویلیام سیسیل (بارون بورلی) رهبری می‌شدند، محکم برداشت. در اولین اقدام، او مذهب پروتستان را رسمی کرد و به این ترتیب به جنگ بیهوده مذهبی تا حدودی خاتمه داد. او کلیسای پروتستان انگلستان را که بعدها به کلیسای انگلستان تبدیل شد، برپا کرد.
الیزابت اولین ملکه انگلستان بود که در اولین بیانه رسمی خود بعد از به تخت نشستن، قول ایجاد رفاه و برابری برای همه مردم را داد و تا حد زیادی هم بر سر این حرف خود ماند. او انگلستان را از کشوری متوسط و حتی در مواقعی ضعیف، به انگلستانی قدرتمند و مهم در اروپا تبدیل کرد. گرچه در اواخر سلطنتش دوباره کشور کمی از لحاظ اقتصادی و سیاسی تضعیف شد، اما سنگ‌بنایی که الیزابت نهاد، آغاز تسلط بریتانیا بر جهان بود.
بزرگترین موفقیت الیزابت، پیروزی نیروی دریایی ابریتانیا بر نیروی دریایی اسپانیا، بزرگترین قدرت دریایی آن روزگار است. این پیروزی باعث تفوق همیشگی نیروی دریایی بریتانیا بر جهان شد. البته وقوع طوفان و در هم شکستن ناوگان اسپانیا در این پیروزی بی‌تاثیر نبود. دوره سلطنت الیزابت که به «عصر الیزابت» هم معروف است، آغاز ماجراجویی‌های دریایی کسانی چون «فرانسیس دریک» و کشورگشایی‌های بسیار انگلستان است که سه قرن بعد و در زمان «ملکه ویکتوریا» به اوج خود رسید. ملکه الیزابت در دوره سلطنت تقریبا طولانی خود، از فرهنگ و ادبیات و هنر حمایت‌های فراوانی کرد و برخی از برترین چهره‌های تاریخ ادبیات و هنر تئاتر در دوره‌ی او ظهور کردند؛ نوابغی مانند «ویلیام شکسپیر»، «کریستوفر مارلو» و «بن جانسون» رهبران این جریانات بودند.
(www.benita.ir/article/specific/famous-women-in-history-queen-elizabeth-1
ملکه ویکتوریا
ملکه ویکتوریا از ۲۰ ژوئن ۱۸۳۷ تا پایان عمر ملکه پادشاهی متحد بریتانیا و ایرلند بود و همچنین از ۱ ژانویه ۱۸۷۷ تا پایان عمر امپراتریس هند بود.
دوره حکومت او با گسترش عظیم امپراتوری بریتانیا همراه بود. دوره ویکتوریایی در اوج انقلاب صنعتی بود؛ دوره‌ای از تغییرات عظیم اجتماعی، اقتصادی و فناوری در پادشاهی متحد.
در دوران سلطنت ویکتوریا ، بریتانیا به ابرقدرت دنیا تبدیل شد و دامنه متصرفات خود را در آفریقا و آسیا گسترش داد.
هندوستان در دوره ویکتوریا به اشغال کامل بریتانیادرآمد . دوره سلطنت 64 ساله ویکتوریا به اندازه ای طولانی و توام با تحولات بود که این دوره از تاریخ جهان به عصر ویکتوریا شهرت یافت. اغلب فرزندان ویکتوریا، با خاندان های سلطنتی اروپا ازدواج کردند و به همین دلیل خاندان های بزرگ سلطنتی اروپا با خاندان سلطنتی بریتانیا پیوند خونی داشتند. ویکتوریا لقب « مادربزرگ» اروپا را داشت.
(www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100909971905)
کاترین کبیر
کاترین کبیر، امپراتوریس روسیه، در دوم مه 1729م به دنیا آمد. وی در 15 سالگی با پتر سوم ازدواج کرد. اما پتر سوم، پادشاه روسیه به او علاقه نداشت و او را در ملأ عام مورد اهانت قرار می داد. کاترین با همدستی چند نفر از نزدیکان خود در نهم ژوئیه 1762م در 33 سالگی، هنگامی که پتر سوم از شهر خارج شده بود، خود را امپراتوریس و ملکه روسیه خواند. کاترین در دوران سلطنت خود علی رغم انجام برخی خدمات و اصلاحات، در زندگی مردم فقیر و ستم دیده، رفاه و بهبود به وجود نیاورد تا آن جا که شورش های فراوانی در زمان او برخاست. گفته شده است که در دوره سلطنت او که بیش از سه دهه به طول انجامید، شیوه کشاورزی، اصلاح شده و اصول بانک داری ترویج گردید، ارتش را سازمان داده و سامان بخشید، بیمارستانهایى بنا شده و به طور کلی اقتصاد کشور شکوفا شد. هم چنین وی در تحکیم مسائل آموزش و فرهنگ روسیه تلاش نمود. کاترین 33 سال سلطنت کرد و سرانجام در 17 نوامبر 1796م در 66 سالگی درگذشت. وی دارای هوشی سرشار و جسارت و عزمی تمام و حرص و جاه طلبی زیادی بود.
(rasekhoon.net/calender/show/556033)
حاکمان زن شیعه مذهب در تاریخ ایران (سیده خاتون، ترکان خاتون، جانبیگم خاتون)
در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران زمین، به شرح حال زنانی برمی خوریم که نقش مؤثری در حکومت همسران و فرزندانشان داشته اند. در اینجا به اقدامات سیاسی و خدمات فرهنگی سه تن از آنان، سیده خاتون همسر فخرالدوله دیلمی از آل بویه، ترکان خاتون همسر ملکشاه سلجوقی و جان بیگم خاتون همسر جهانشاه قراقویونلو اشاره می کنیم. علت انتخاب آنان تأثیر مستقیم و غیرمستقیم اقداماتشان در سرنوشت سیاسی شیعیان است.
سیده خاتون از زنان قدرتمندی بود که با تدابیر و رفتار سیاسی، نقش مؤثری در حکومت همسرش فخرالدوله به عنوان مشاور سیاسی، و در زمان فرزندش، مجدالدوله، به عنوان مدیر و سیاست مدار قلمرو حکومت برای سالیان دراز اداره داشت و آن را از دستبرد و تهاجم غزنویان به دور داشت و چون در برابر دعوت خداوند سر تسلیم فرود آورد، مجدالدوله نیز نماند.
ترکان خاتون همسر ملکشاه سلجوقی، از زنان مقتدر سیاسی ایران به شمار می رود. در این باره که او شیعه مذهب بوده باشد، شواهدی در دست نیست. علت بحث درباره او اقدامش علیه نظام الملک ـ مرد سیاست مدار و قدرتمند و اندیشمند ایرانی ـ و دخالت در سیاست داخلی دوره ملکشاه است. او با پیوستن به شیعیان مخالف نظام الملک، هرچند به مقاصد سیاسی خود دست یافت، ولی پای شیعیان نیز در این زمینه به دربار سلجوقیان باز شد. ترکان خاتون پس از ملکشاه در زندگی سیاسی سلجوقیان و حتی خلافت عبّاسی دخالت داشت، به گونه ای که خلافت و حکومت سلجوقی را با خلیفه المقتدی معامله سیاسی کرد.
جان بیگم خاتون نیز با داشتن روحیه اقتدار سیاسی در دوران حکومت همسرش، جهانشاه قراقویونلو، با ایفای نقش واسطه و میانجی سعی کرد اختلافات داخلی حکومت جهانشاه را با درایت به مصالحه بکشاند و پس ازجهانشاه نیز خود را در امور سیاسی دخیل می دانست.
سیده خاتون و جان بیگم خاتون هر دو شیعه مذهب بودند. به همین دلیل، علاوه بر امور سیاسی، در امور فرهنگی نیز فعالیت هایی داشتند و نامی خوش از خود در تاریخ ایران برجای گذاشتند.
آنچه سیده خاتون را بیش از هر چیز دیگری مورد توجه مورّخان قرار داده، نقش سیاسی او در دوره حکومت همسرش فخرالدوله و فرزندش مجدالدوله است. فخرالدوله در طول دوران اولیه حکومتش، بر اندیشه سیاسی و مدیریت صاحب بن عبّاد، وزیر مشهور شیعی مذهب، متّکی بود و پس از مرگ صاحب (385 ه)، سیده خاتون سمت مشاورت او را بر عهده گرفت. هرچند امور دربار و دیوان به دو تن ار کارگزاران سپرده شد، ولی سیده خاتون بر آنان نظارت مستقیم داشت و در واقع، فخرالدوله این بار در امور سیاسی و مدیریتی به سیده خاتون تکیه کرد. نظارت سیده خاتون به امور سیاسی محدود نمی شد. او بر امور مالی نیز نظارت کامل داشت و کلید خزاین فخرالدوله تا هنگام مرگ در اختیار سیده خاتون بود. (ابن اثیر (عزالدین ابی الحسن علی بن ابی الکرم)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر 1399 ق، ج 9، ص 132) به گواهی تاریخ، او بهتر از فخرالدوله مملکت را اداره می کرد و در حفظ و توسعه آن موفق بود.
پس از مرگ فخرالدوله (387 ه)، سیده خاتون فرزندش ابوطالب رستم مجدالدوله را جانشین پدر کرد. پسر دیگرش، ابوطاهر شاه خسرو، ملقّب به شمس الدوله، را نیز به حکومت همدان فرستاد و حکومت اصفهان را به پسر دیگرش ابوشجاع بویه عین الدوله، که هفت ساله بود، سپرد. به همین علت، سیده خاتون از آن پس «امّ الملوک» لقب گرفت.
سیده خاتون با توجه به سن کم فرزندش، مجدالدوله و با برخورداری از حمایت برادرش، اسپهبد طبرستان، امور حکومت ری، یعنی حکومت شاخه جبال آل بویه را در دست گرفت. سیده خاتون بر تمام امور حکومتی مسلّط بود. فرامین حکومتی با صلاحدید او صادر می شد. ابن اثیر می نویسد: «مادر مجدالدوله همچنان فرمان می راند و نامه شهریاران بدو می خواندند و او بدیشان پاسخ می فرستاد.» (ابن اثیر، ج 9، ص 207)
سیده خاتون با اقتدار تمام و با کسب حمایت از مقتدران محلّی، که با آنان رابطه خویشاوندی نیز داشت، توانست شورش های فرماندهان سپاه و توطئه کارگزاران دیوانی و درباری را فرونشاند. به قول عتبی، او «کافله ملک بود»( جرفادقانی، ابوالشرف ناصح بن ظفر، ترجمه تاریخ یمینی، تألیف عتبی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1345، ص 358)
نقش فعّال او در مسائل سیاسی و نظامی دوره مجدالدوله تا آنجا پیش رفت که وقتی پسرش، مجدالدوله، به کوشش وزیرش سعی در کوتاه کردن دست سیده خاتون از امور حکومتی داشت و برای این منظور حمایت بعضی از سرداران سپاه را نیز کسب کرده بود، سیده خاتون این شورش را با عزل و دستگیری مجدالدوله به سود خود خاتمه داد و پسر دیگرش، شمس الدوله را به امیری برگزید. به گفته عتبی، مادر مجدالدوله معتضد به کثرت اقارب و شوکت عشایر [بود] و از سر تحکّم و تغلّب در حل و عقد و امر و نهی ملک با لشکر دیلم سخن می راند و میان او و مادر بدین سبب وحشت افتاد». (جرفادقانی، ص 358) هرچند سیده خاتون بلافاصله پس از مدتی کوتاه ـ چون شمس الدوله را نسبت به مجدالدوله سرکش تر یافت ـ مجددا حکومت را به مجدالدوله باز گرداند، اما مسلّما این نوع تغییرات سیاسی، آن هم با سرعتی اینچنین، نیاز به اقتدار سیاسی و حمایت نظامی و درایت و کیاست فوق العاده داشت که سیده خاتونآن را دارا بود.
گردش امور درباری و دیوانی به دست یک زن در ایران دوره اسلامی تا زمان سیده خاتون سابقه نداشت و او یک زن شیعی مذهب بود که با تدبیر سیاسی، قلمرو وسیعی از ایران را تحت سلطه گرفته بود و بر آن حکومت می کرد. مهم ترین نقش سیده خاتون در حکومت شاخه جبال آل بویه، حفظ قلمروش از تهدید و حملات نظامی قدرتمندترین امیر منطقه در آن زمان، سلطان محمود غزنوی، بود.
منابع تاریخی اشاراتی نیز به خدمات فرهنگی سیده خاتون دارند؛ از جمله انتخاب استادان صاحب نام و عالم برای فرزندش مجدالدوله. احمد بن فارسی همدانی، عالم لغوی، از جمله استادان مجدالدوله به شمار می رفت. سیده خاتون علاوه بر مسائل سیاسی، چون مادری دلسوز، زمینه آموزش های مذهبی و علمی را برای فرزندش مجدالدوله فراهم آورد. مجدالدوله با کیاست و درایت مادر، در محضر استادان دانشمند و شیعه مذهب از فلسفه و کلام بهره گرفت.
ابوعلی سینا، دانشمند و فیلسوف نامی ایران، نیز مدتی از عمرش را نزد سیده خاتون و مجدالدوله گذراند. او، که نزد سامانیان به امر مطالعه و تحقیق مشغول بود، با قدرت یابی محمود غزنوی و مخالفت او با شیعیان، مجبور شد از خراسان خارج شود. پس در فرار از مقابل سپاهیان غزنوی و ضعف بسیاری از مخالفان محمود غزنوی به ری رفت و به خدمت سیده خاتون و مجدالدوله رسید و مورد لطف و محبت آنان قرار گرفت و ایشان چون حالات نفسانی او را شنیده بودند، در تعظیم او کوشیدند. (بیهقی، ظهیرالدین ابوالحسن علی ابوالقاسم زید، درّة الاخبار و لمعة الانوار، لاهور،58 13 ق، ص 40)
کتابخانه مجدالدوله چنان غنی بود که ابن سینا، فیلسوف معروف شیعی مذهب، مدت ها در دربار او اقامت کرد و از کتاب هایش، که بیشتر در علم نجوم و حکمت بود، استفاده کرد.
ترکان خاتون
ترکان خاتون، دختر طمغاج خان، از ملوک قراخانی ماوراءالنهر بود که در سال 456 ه به ازدواج ملکشاه سلجوقی درآمد. او زنی قدرتمند بود که در زندگی سیاسی همسرش ملکشاه و نظام الملک وزیر ملکشاه و انتخاب جانشین ملکشاه و حتی در دربار خلیفه، نقش مؤثری ایفا نمود. ملکشاه دو تن از پسران ترکان خاتون، داود و احمد، را به جانشینی خود انتخاب کرد، ولی هر دوی آنان پیش از پدر از دنیا رفتند. ترکان خاتون این بار فعالیتی برای ولیعهدی فرزند دیگرش، محمود که چند سال بیشتر نداشت، آغاز کرد، ولی با مخالفت نظام الملک، وزیر قدرتمند ملکشاه، روبه رو شد. نظام الملک و بسیاری از افراد سپاه از برکیارق، پسر دیگر ملکشاه، که از زبیده خاتون، از شاهزادگان سلجوقی، بود و بیشتر از هرکس شایستگی احراز این مقام را داشت، حمایت می کردند. همین مسئله موجب کدورت میان ترکان خاتون و نظام الملک گشت. «ترکان خاتون را وزیری بود تاج الملک ابوالغنایم پارسی، مردی با منظر و مخبر و کفایت و فضل و همّت و نیز کدخدای جامه خانه بود. ترکان خاتون می خواست او را به روی نظام الملک بر کشد». (الراوندی، محمّد بن علی بن سلیمان، راحة الصدور و آیة السرور (تاریخ آل سلجوق)، تهران: امیر کبیر،1333، ص 133) تاج الملک به تدریج، در امور سیاسی، همردیف نظام الملک شد و در مراسم رسمی و سفرهای جنگی ملکشاه حضور می یافت. خواجه، که موقعیت خود را در خطر می دید، ملکشاه را در مورد دخالت ترکان خاتون هشدار می داد: «به همه روزگار، هر آن وقت که زن پادشاه بر پادشاه مسلّط شده است، جز رسوایی و شر و فتنه و فساد حاصل نیامده است.» (خواجه نظام الملک، سیرالملوک (سیاست نامه)، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1340، ص 226)
اقدامات ترکان خاتون موجب ورود و نفوذ شیعیان به دربار ملکشاه شده بود«نفوذ برخی از کارگزاران دولتی مایل به تشیّع نیز یکی از عوامل پراهمیت نگرانی خواجه از اوضاع و احوالی است که تا پایان عمر او ایجاد شده بود«( ترابی طباطبائی، جمال، نقش ها و نگاشته های مسجد کبود تبریز، 1348، تبریز: شفق، ص 35)
اینکه آیا ترکان خاتون مذهب تشیّع اختیار کرده بود، منابع مطلبی را روشن نمی سازد، ولی به هر حال، اقدامات او علیه نظام الملک ـ مرد قدرتمند تاریخ سلجوقی ـ که علاوه بر نقش مؤثر در تاریخ ایران، بر خلافت و دربار خلیفه عبّاسی نیز مسلّط بود و وزرای خلیفه را عزل و نصب می کرد اقدامی سیاسی بود که نتیجه را به نفع شیعیان به پیش می برد.
ورود شیعیان به دربار ملکشاه، به روحیه مدارای مذهبی ملکشاه و حضور همسرش ترکان خاتون مربوط می شد. ترکان خاتون، که درصدد جانشینی پسرش محمود بود، چون با مخالفت نظام الملک روبه رو شده بود، برای رسیدن به مقصود، به شیعیان نزدیک شد و آنها فرصتی یافتند تا با ورود به دربار، نفوذ شیعیان را بر سلطان سلجوقی اعمال نمایند.
ورود شیعیان به دربار، باعث ضعف موقعیت سیاسی و مذهبی نظام الملک شد و در مقابل، به شیعیان کمک کرد تا فعالیت های فرهنگی خود را از سر گیرند. مدارس و مساجد شیعه مذهبان در خراسان و مازندران و قم و آبه و کاشان و ری تأسیس شد و به فعالیت پرداخت. (رازی، نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل قزوینی، نقض بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروائض، تهران: انجمن آثار ملّی،1358،ص 47)
اختلاف نظام الملک و ترکان خاتون تا آنجا پیش رفت که ترکان خاتون و اطرافیانش در ملکشاه نفوذ کردند و او را نسبت به جاه طلبی و اهداف زیاده خواهانه نظام الملک به فکر انداختند. «تقبیح صورت نظام الملک می کرد و تتبّع عثرات او می فرمود تا سلطان را بر او متغیّر گردانید، از بس مساوی که بشنید.» (راوندی، ص 133) سرانجام، نظام الملک موقعیت سیاسی خود را از دست داد و در سفر جنگی نهاوند «به اغرای خواجه تاج الملک ملاحده مخاذیل نظام الملک را کارد زدند». (راوندی، ص 135)
با کنار رفتن نظام الملک از صحنه سیاست، تاج الملک ابوالغنایم، نایب ترکان خاتون، به جای او نشست. مجدالملک ابوالفضل قمی نیز به منصب کاتب ملکشاه و سدیدالدوله ابوالمعارض به عنوان عارض لشکر انتخاب شد. بدین سان، شیعیان به پشت گرمی ترکان خاتون، مشاغل دیوانی را در دست گرفتند و آزادی عمل یافتند.
جان بیگم خاتون
جان بیگم از خاتون های صاحب نام سلسله قراقویونلوها است. قراقویونلوها به داشتن مذهب تشیّع یا گرایش به جانب این مذهب شهرت دارند. مقرّ اصلی آنان آذربایجان شرقی و شرق آناتولی و سرسلسله آنان، شخصی به نام قرایوسفبود. جان بیگم همسر جهانشاه بود که از پسران قرایوسف و مطرح ترین پادشاه این سلسله به شمار می رود. او به گواه مورّخان، زنی «صالحه و عفیفه و خیّر بوده است«( ابن الکربلائی (حسین کربلائی تبریزی)، روضات الجنان و جنات الجنان، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1349، ج 1، ص 524(
جان بیگم خاتون دارای سوابق سیاسی بسیار است. او در زندگی سیاسی همسرش جهانشاه و پسرش پیربوداق و حتی فرزندان همسرش، از جمله حسنعلی میرزا نقش مؤثری داشت. جان بیگم پس از مرگ همسرش جهانشاه نیز در سرنوشت سیاسی این خاندان و تعیین جانشین برای ادامه حکومت قراقویونلوها دخالت می نمود.
پیربوداق، فرزند جهانشاه، از جان بیگم خاتون بود. او از شجاع ترین فرزندان جهانشاه محسوب می شد. زمانی که پیربوداق از جانب پدر مأمور فتح کرمان شد، مادرش جان بیگم او را در این لشکرکشی همراهی می کرد. مسلّما جان بیگم از درایت ها و مهارت هایی در امور سیاسی و نظامی برخوردار بوده است که جهانشاه و پیربوداق به استفاده از همکاری های او تمایل نشان می دادند. این مطلب از مشورت های پیربوداق با مادرش نیز آشکار می شود.
جان بیگم خاتون علاوه بر اقدامات سیاسی، در امور فرهنگی نیز پیش قدم بود. از جمله خدمات ارزنده او بنای مسجد و خانقاه مظفّریه با الهام از لقب جهانشاه قراقویونلو، ابوالمظفّر در تبریز است که امروزه به «مسجد کبود» یا «گوگ مسجد» معروف است. وجه تسمیه این نام گذاری استفاده از کاشی کاری فیروزه ای در بنای مسجد است.( بانوان شیعه 1384 و 1385 شماره 6 )
