سحرخیزی

سحرخیزی عملی است برابر با غلبه بر احساس خوش خواب به وقت سحرگاه، و سحرخیزی یعنی غلبه بر این خواب لذت بخش برای رسیدن به دستاوردهای بهتر و بزرگ‌تر.

سحرخیزی -که در تعلیمات دینی بر آن توصیه بسیاری شده‌است- برای روح و جسم بسیار مفید است. به عنوان مثال غلظت خون با سحرخیزی کاهش می‌یابد و هورمون‌های ضدافسردگی در بدن انسان ترشح می‌شود، به طوری که افراد سحرخیز کمتر دچار افسردگی می‌شوند. سحر زمانی است که اکسیژن خالص به سطح زمین می‌رسد و این هوای پاک و اکسیژن خالص برای سیستم بدن بسیار مفید است.1

در تحقیقاتی که در کشور ژاپن به انجام رسید، دانشمندان این کشور احتمال مضر بودن سحرخیزی را ارائه کردند. در این تحقیقات، ۳ هزار و۱۷ فرد ۲۳ تا ۹۰ ساله مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد؛ سحرخیزی با هدف انجام نرمش‌ها و ورزش‌های صبحگاهی لزوماً برای قلب انسان مفید نیست بلکه احتمال بروز بیماری وریدی را افزایش می‌دهد. از دیگر نتایج جالب این تحقیق آن است که سحرخیزی موجب پیری زودرس نیز می‌شود.

در بسیاری از روایات اسلامی، ائمه اطهار (علیه السلام) به سحرخیزی توصیه کرده‌اند. امام رضا (علیه السلام) در روایتی می‌فرمایند که رزق خاصی برای بندگان تقسیم می‌شود که زمان آن بین طلوعین است. یعنی بین طلوع فجر و طلوع خورشید و خواب در این ساعات مکروه است زیرا انسان را از دریافت این رزق خاص محروم می‌کند. در مذمت خواب صبح گاه روایات بسیاری داریم.1
 

فواید سحرخیزی

1- سلامتی

سحرخیزی پایه زندگی سالم است. بدن انسان طوری طراحی شده است که هماهنگ با طبیعت عمل کند. طبق این طراحی ما باید زمان طلوع خورشید از خواب برخیزیم و با غروب خورشید بخوابیم. ولی اغلب اینگونه عمل نمی‌کنیم و حتی گاهی اوقات کل شب بیداریم و روز‌ها تا ظهر می‌خوابیم. تمام این‌ها عادات بدی هستند که به سلامتی ما ضربه می‌زنند، ما می‌بایست طبق طبیعت خود رفتار کنیم و سحرخیز باشیم.

مطمئناً ایجاد تغییرات اساسی در برنامه خواب آسان نیست و حتی مقداری استرس زاست. بنابراین باید سعی کنید هر روز مقداری زود‌تر از خواب برخیزید و این کار را به طور مستمر انجام دهید تا بصورت عادت درآید، بدین ترتیب می‌توانید سحرخیز باشید.

2- مدیریت زمان

هر روز صبح زود از خواب برخیزید و به زودی درمی یابید که به فرد متفاوتی تبدیل شده‌اید. فردی با اعتماد به نفس بیشتر و مؤثر‌تر. سحرخیزی انرژی شما را در طول روز افزایش می‌دهد. زمانی که ساعت زنگ می‌زند، از رختخواب بیرون بیایید و هیچگاه زنگ ساعت را برای دقایق بعدی تنظیم ننمایید. این بد‌ترین کار برای بدست آوردن عادت سحرخیزی است. زمانی را برای دوش گرفتن در نظر بگیرید. چای یا قهوه بنوشید و به سمت محل کارتان بروید. هم اکنون برای رسیدن به بهترین‌ها آماده‌اید.
 

3- استفاده از فرصت ها

به مزیت‌هایی فکر کنید که با سحرخیزی بدست می‌آورید، حتی اگر کوچک باشند. دوست ندارید در ترافیک صبحگاهی بمانید؟ یا شاید از مشاهده طلوع آفتاب لذت می‌برید. صرف یک لیوان قهوه در بیرون از منزل نیز بسیار دل انگیز است و بسیاری از مزیت‌های دیگر. فقط سحرخیز باشید و از فرصت‌ها استفاده کنید.
 

4- در زمان حال زیستن

حال به اموری بیاندیشید که تا آخرین لحظات انجام آن‌ها را به تعویق می‌اندازید. این امور در ساعات اولیه روز نیز قابل انجامند. آیا وزن اضافه کرده‌اید و برای رفتن به سالن بدنسازی فردا را در نظر گرفته‌اید؟ ولی تاکنون چند بار این تصمیم خود را فردای آن روز عملی کرده‌اید؟

صبح‌هایتان را در بیرون از منزل بگذرانید و می‌بینید به سرعت اضافه وزنتان از بین می‌رود. اگر رفتن به سالن بدنسازی را دوست ندارید، کاری را انجام دهید که مورد علاقه‌تان است مثلا در هوای آزاد و تازه پیاده روی کنید.
 

5- به حقیقت پیوستن آرزوها

هر فرد آرزوی انجام کارهای زیادی را دارد که هیچگاه وقت کافی برای انجام آن‌ها به دست نمی‌آورد. با سحرخیزی زمانی بدست می‌آورید تا آرزوهای خود را عملی کنید. می‌توانید یادگیری زبان‌های خارجی را آغاز کنید، شروع به نوشتن کنید و یا به تفریحاتی بپردازید که از مدت‌ها پیش زمانی برای آن‌ها نداشته‌اید. به یاد داشته باشید که چقدر انجام کارهای مورد علاقه‌تان مفرح و سرگرم کننده است.2
 

۱۱ روش برای آن که از تخت خواب بیرون بیایید

کرونوتایپ شما (این‌که انسان سحرخیز یا شب‌بیداری هستید) تنها ۵۰ درصد ارثی است و ۵۰ درصد دیگر آن با تلاش قابل تنظیم است. فارغ از آنچه ژن‌های شما می‌گویند، ۱۱ روش زیر به شما کمک می‌کنند صبح‌ها راحت‌تر برخیزید.
 

۱. یک لیوان آب بنوشید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: نوشیدن آب افراد را هوشیارتر می‌کند.

نکته: دو لیوان آب کنار تخت خود بگذارید. می‌توانید یکی را در طول شب بنوشید و دیگری را صبح هنگام بیدار شدن.
 

۲. گوشی همراه خود را از اوایل شب کنار بگذارید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: کار کردن با تکنولوژی‌هایی مانند تلفن همراه پیش از خواب، مغز شما را وادار می‌کند کورتیزول یا همان هورمون استرس، ترشح کند و مانع از خوابیدن شما شود.

نکته: تلفن همراه خود را یک ساعت پیش از خواب خاموش کنید یا حداقل اتصال وای‌فای آن را قطع کنید تا راحت‌تر بخوابید و صبح نیز زودتر بیدار شوید.
 

۳. با خورشید برخیزید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: قرارگیری کوتاه‌مدت در معرض نور آفتاب، باعث تغییر ساعت درونی بدن شما می‌شود. برخاستن با خورشید به شما کمک می‌کند به‌راحتی با چرخه‌ی روشنایی-تاریکی هماهنگ شوید.

نکته: پرده‌ها را در شب‌ها باز بگذارید و در طول روز حتما به اندازه‌ی کافی در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
 

۴. از یک شبیه‌ساز سپیده‌دم استفاده کنید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: شبیه‌سازهای سپیده‌دم هوشیاری افرادی که با برخاستن در تاریکی مشکل دارند، افزایش می‌دهد.

نکته: شبیه‌ساز سحرگاه خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که ۳۰ دقیقه پیش از زمان موردنظرتان برای برخاستن به کار بیفتد.

۵. سیب بخورید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: سیب‌ها ۱۳ گرم شکر طبیعی شامل گلوکز و ساکارز دارند که باعث می‌شود سیب جانشینی سالم‌تر برای کافئین باشد.

نکته: سیبی در کنار تخت خود قرار دهید و پس از برخاستن نوش جان کنید.
 

۶. در نقطه‌ی مناسبی از چرخه‌ی خواب خود برخیزید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: برخاستن در نقطه‌ی مناسبی از چرخه‌ی خواب (تناوب REM و Non-REM) آرامش بیشتری به شما می‌بخشد تا آن که چرخه به هم  بخورد.

نکته: از اپلیکیشنی نظیر (Sleep Time) استفاده کنید تا چرخه‌ی خواب شما را ردیابی و تنظیم کند.
 

۷. از تخت خواب بیرون آیید و ورزش کنید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: دمای بدن ما، چند ساعت پیش از بیدار شدن به کمترین میزان خود می‌رسد. بنیاد ملی خواب بیان می‌کند که ورزش کردن پس از بیدار شدن می‌تواند به شاداب‌تر شدن شما کمک کند.

نکته: یک پیاده‌روی سریع پیش از صبحانه می‌تواند به تنظیم چرخه‌ی ۲۴ ساعته‌ی بدنتان نیز کمک کند.
 

۸. هر روز زودتر از صبح پیش برخیزید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: تعیین اهداف، انگیزه را بیش‌تر می‌کند و تغییرات کوچک راحت‌تر قابل دستیابی‌اند.

نکته: زمان خواب خود را هر روز ۵ دقیقه عقب‌تر ببرید.
 

۹. شب‌ها از نوردهی مناسب استفاده کنید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: نور آبی به‌طور جدی میزان هورمون ملاتونین را که برای تنظیم ساعت بدن لازم است، سرکوب می‌کند.

نکته: نور اتاق خواب خود را از‌هالوژن یا CFB به حباب‌های رشته‌ای تغییر دهید و از یک آباژور قرمزرنگ برای تغییر ترکیب نور استفاده کنید.
 

۱۰. اسنوز=باخت

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: فشردن دکمه‌ی اسنوز و خوابیدن دوباره بدین معنی است که کاری می‌کنید تا مغز شما چرخه‌ی خواب را دوباره آغاز کند.

نکته: اگر از آلارم استفاده می‌کنید، آن را در سمت دیگر اتاق قرار دهید تا برای خاموش کردنش مجبور شوید از جا برخیزید.
 

۱۱. کمپینگ را امتحان کنید

پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند: کسانی که به طبیعت می‌روند و فقط در معرض نور طبیعی هستند، الگوهای خوابشان به حالت عادی بازمی‌گردد و تقریبا یک ساعت زودتر برمی‌خیزند.

نکته: گرچه این روش، برای زندگی روزانه مناسب نیست، اما یک کمپ یک‌هفته‌ای پس از یک دوره به‌هم‌ریختگی، ساعت بدنتان را تنظیم می‌کند.3

پینوشتها
1.www.wikipedia.org
2.www.beytoote.com
3.www.zoomit.ir