خانه » همه » مذهبی » شعرای معروف جاهلی

شعرای معروف جاهلی

پیش از ظهور اسلام هفت قصیده که از لحاظ فصاحت و بلاغت بی نظیر بودند در خانه کعبه آویخته شده بودند، به این هفت قصیده «معلقات سبع» می گفتند، اسامی گویندگان این هفت قصیده به شرح ذیل است:1 امرؤ القیس بن حجر کندی، متوفی به سال 540 میلادی، صاحب قصیده لامیه (1).
2 طرفة بن عبد بکری، از قبیله «بکر بن وائل» از قبایل «عدنانی» صاحب قصیده «دالیه» متوفی در حدود سال 569 میلادی (2).
3 زهیر بن أبی سلمی مزنی، از عرب «عدنانی» صاحب قصیده «میمیه» متوفی به سال 627 میلادی (3).
4 لبید بن ربیعه عامری صحابی، صاحب قصیده «الفیه» متوفی به سال 661 میلادی (4). عمرو بن کلثوم بن مالک عدنانی، صاحب قصیده نونیه متوفی در حدود سال 584 م (5).
6 عنترة بن شداد عبسی.صاحب قصیده میمیه متوفی در حدود سال 615 م (6).
7 حارث بن حلزه یشکری عدنانی.صاحب قصیده همزیه (7) ، متوفی در حدود سال 570 م.
برخی أصحاب معلقات را ده نفر دانسته اند و سه نفر ذیل را افزوده اند.
8 عبید بن أبرص أسدی، صاحب قصیده باثیه که «منذر بن ماء السماء» پادشاه حیره، متوفی در سال 554 میلادی او را کشت (8).
9 أعشی قیس: میمون بن قیس بن جندل، صاحب قصیده لامیه (9) متوفی به سال 7 ه.
10 نابغه ذبیانی: زیاد بن معاویه، صاحب قصیده دالیه (10) ، متوفی به سال 604 م؟ .

چیزی که عرب جاهلی و بعدها عرب مسلمان را در این خصوص ممتاز نموده است، اینست که در میان ملل و اقوام دیگر تا آن روز یا زن سخنور و شاعر سابقه نداشته و یا اگر داشته اندک بوده اند ولی در عرب جاهلی زنان سخنور و شاعر آنهم در حد اعلی زیاد بوده اند، مثلا خنساء که یک زن بوده از شعرای معروف جاهلیت است.
سرآمد شعرای عهد جاهلی امرء القیس کندی است که در سال 540 میلادی در گذشت، و اسلام را درک نکرد. مشهورترین اشعار وی قصیده ناب اوست که با الفاظ و تعبیرات نغز و دل انگیز و پرسوز و گداز سروده شده و با این بیت آغاز می گردد:
>قفا نبک من ذکری حبیب و منزل
بسقط اللوی بین الدخول فحومل

یعنی: همرهان لحظه ای درنک کنید تا من به یاد یار سفر کرده و سرمنزل او بگریم و ریگستان میان «دخول» و «حومل» را از سرشک دیدگانم سیراب سازم (11).

«ابو تمام حبیب بن اوس» ، که در سال 231 هجری وفات یافته و از ادبای شیعه به شمار می رود و اشعاری نیز در مدح پیشوایان شیعه دارد، بسیاری از اشعار زمان جاهلیت را گردآوری کرده و در ده باب به شرح زیر تنظیم نموده است: (1) حماسه و شجاعت (2) مراثی (3) ادب (4) غزلهای مناسب با دوران جوانی (5) هجا و ذم اشخاص و قبائل (6) شعرهای مناسب با میهمانی و سخاوت (7) مدایح (8) اوصاف و حالات و سیر (9) مطایبات و لطیفه ها (10) مذمت زنان!
از طرف دانشمندان و ادباء اسلامی، شرحهای زیادی به منظور توضیح لغات و مقاصد گویندگان نوشته شده، و خود کتاب نیز به زبانهای مختلف خارجی ترجمه گردیده است، که قسمتی از آنها در معجم المطبوعات مذکور می باشد. (12)
برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حوزه

پی نوشت ها:
1 علی علیه السلام او را أشعر شعراء دانست (سفینة البحار، ج 1، ص 703، نقل از ابن ابی الحدید) و از او به «ملک ضلیل» یعنی شاه بسیار گمراه، پادشاه بسیار بیچاره سرگردان تعبیر فرمود (نهج البلاغه خ 455) امرؤ القیس آخرین پادشاه سلسله کندی است که در قرن پنجم میلادی در عربستان مرکزی زمام حکومت را به دست گرفتند و با پادشاهان یمن همان رابطه را داشتند که ملوک حیره با خسروان ایران، شاهان غسانی با قیصرهای روم، مؤسس این سلسله حجر بن عمرو آکل المرار، در سال 450 میلادی در گذشت.دیوان امرؤ القیس در سال 1877 در پاریس چاپ شده است.

2 وی پیوسته عمرو بن منذر پادشاه حیره و برادرش قابوس بن منذر را در شعر خویش هجومی گفت، تا آنکه عامل بحرین به فرمان عمرو بن منذر که خود طرفه به امید صد هزار درهم جایزه حامل آن فرمان بود دست و پای وی را برید و به دارش آویخت (ر.ک: ترجمه تاریخ یعقوبی، ص 257 260) .دیوان طرفه را اعلم شنتمری شرح کرده است.
3 اسلام آوردن زهیر معلوم نیست ولی دو پسرش «بجیر» و «کعب» که دو شاعر بزرگوارند، اسلام آورده اند، دیوان وی اول بار در سال 1870 م در لندن به طبع رسیده است.
4 ر.ک: آداب اللغة العربیة، ج 1 ص .111
5 ر.ک: المجانی الحدیثه، ج 1، ص 127، م.
6 طبقات فحول الشعراء، ص .128
7 طبقات فحول الشعراء .127
8 طبقات فحول الشعراء ص 115.در بعضی کتب، قتل عبید بن نعمان بن منذر نسبت داده شده است (ر.ک: معارف ابن قتیبه ص 649، چاپ دوم مصر، دار المعارف 1388، و أعلام زرکلی، ج 4، ص 340 چاپ سوم) م.
9 أبو بصیر: أعشای کبیر که قصیده لامیه اش از معلقات عشر است و در خطبه «شقشقیه» مولی علی علیه السلام یک شعر از وی آمده است، أعشی قصیده ای در مدح رسول اکرم گفت و به مکه آمد، اما گویا توفیق اسلام آوردن نیافت.
10 برای وی در بازار «عکاظ» خیمه ای زده می شد، و در اشعار عرب داوری می کرد.
11 نگاه کنید به «معلقات» ترجمه عبدالمجید آیتی.
12 «معجم المطبوعات» ، / .297

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد