قوی ترین طلسمات+قویترین دعا و طلسم+قوی ترین کتاب طلسم و دعانویسی مطالب مذهبی+طلسم سیاهی و طلاق+طلسم احضار محبت معشوق+دانلود کتاب طلسم محبت و طلاق قوی
۱۳۹۹/۰۲/۰۴
–
۴۲۳۱ بازدید
ما در خانواده ای زندگی میکنیم که سطح رفاهمان بالاست ووقتی غذا های خوب میوه خوب می خورم واقعا ناراحت میشوم که دیگرانی هستند که واقعا نمی توانند این ها را تهییه کنند ترس ازاین دارم که شهوت شکم به من دست بدهد ایا من از این غذا ها نخورم ویا کم بخورم؟گاهی اوقات با خودم می گویم کاش من در خانواده فقیری زندگی میکردم که واقعا سختی ها میکشیدم تا اینقدر راحت طلب نباشم چطوری میتوانم از شرایطم درست استفاده کنم درحالی که محصل ودانش اموز علمی هم هستم؟
دوست گرامی. وضعیت شما به گونه ای است که اگر بخواهید به رشد معنوی برسید خودسازی کنید، بیشتر از سایرین لازم است مراقب خود باشید. برای این منظور لازم است کتاب های خودسازی و خودشناسی مطالعه کنید و برای خود برنامه سلوکی داشته باشید. این برنامه خیلی مفص خواهد بود ما به مناسبت سوال تنها به موضوع شهوت شکم و شکم پرستی پرداخته ایم که امیدواریم مفید باشد.
در راس شهوات مربوط به نفس، شهوت شکم و شکم پرستی قرار دارد. حتی شهوت جنسی نیز تا قدری ناشی از شهوت شکم است. خدای متعال در انواع خوردنی ها اعم از غذاها و میوه جات لذت قرار داده است تا نسل بشر سالم و برقرار بماند، ولی میل به افراط در غرایز باعث می شود لذتی که وسیله سلامت و بقاء بشر است، عامل هلاکت روح شود.
افراد شهوت ران غذا را نه صرفا برای قوت یافتن بدن، بلکه برای لذت بردن از آن می خورند. این گرایش افراطی تا جایی ادامه می یابد که به صورت شکم پرستی ظاهر می شود، تمام آرزو و فکر و ذکر افراد شکم پرست، خوردن غذاهای لذت بخش گوناگون و لذت بردن از نوشیدنی های مختلف می شود و علی الدوام در پی آن هستند که از رستوران های جدید لذت غذاهای تازه تری را تجربه کنند، شاید دیده باشید که این افراد وقتی کنار هم می نشینند نقل مجلس شان سخن گفتن از خوردنی ها است.
کله پاچه صبح خیلی مزه داد، ظهر برویم فلان چلویی کباب برگ سلطانی بزنیم به بدن، شب دیزی می چسبه و مانند آن. گاهی هم شنیده می شود برای لذت بیشتر قرص های مسهل می خوردند تا زودتر دفع شود و بتوانند با تکرار غذا خوردن، لذت بیشتری از این راه برسند.
متاسفانه باید اعتراف کنیم که تقریبا همه افراد بشر اسیر و گرفتار شکم و شهوت هستند و تا با نفس خود در این زمینه مجاهده نکنند و کم خوری و هدفمند خوری و تحمل گرسنگی را تمرین نکنند، جسم و روح شان در معرض بیماری و هلاکت قرار دارد. پرخوری باعث می شود که آدمی فرصت رشد و تعالی روح را از دست بدهد و خسران زده وارد محشر شود.
برخی بزرگان سفره و شکم را گردنه بزرگ راه خدا می دانند که تا سالک از آن به سلامت عبور نکند، هرگز موفق به سلوک و وصول نخواهد شد. مرحوم فیض کاشانى در کتاب المحجة البیضاء مى گوید: بزرگترین عوامل هلاکت انسان، شهوت شکم است، همان بود که آدم و حوّا را از بهشتى که دارالقرار بود به دنیا که دار نیاز و افتقار است فرستاد.
در حقیقت شکم سرچشمه شهوات و منشأ دردها و آفات است؛ زیرا حتى شهوت جنسى نیز پیرو آن است و به دنبال این دو، شهوت در جمع آورى مال و مقام است که وسیله اى براى سفره هاى رنگین تر و زنان بیشتر محسوب مى شود و به دنبال آنها، تنازع در دسترسى به مال و مقام و کشمکش ها به وجود مى آید و آفت ریا و خودنمایى و تفاخر و تکاثر و خود برتربینى از آن متولّد مى گردد؛ سپس این امور عاملى براى حسد، کینه، عداوت و دشمنى مى شود و دارنده آن را به ارتکاب انواع ظلم ها و منکرات و فحشا مى کشاند.
از این خطرناکتر آن است که انسان هاى شکم پرست و شهوت پرست، دین و ایمان خود را در راه آن از دست داده اند. در ذیل آیه: وَ آمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقاً لِمَا مَعَکُم وَ لا تَکُونُوا اَوَّلَ کَافِر بِهِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآیَاتی ثَمَناً قَلیلا وَ اِیّاىَ فَاتَّقُونِ؛ که خداوند در آن یهود را به خاطر فروختن آیات الهى به بهاى ناچیز، مذمّت مى کند؛ آمده است: جمعى از علماى بزرگ یهود، به خاطر تشکیل مجالس میهمانى پر زرق و برقى از سوى یهودیان براى آنها، آیات الهى را تحریف کردند و عملا آنها را به بهاى ناچیزى فروختند (و پیامبرى را که تورات وعده ظهورش را داده بود و آنها سال ها در انتظارش بودند، انکار کردند).
فضیلت گرسنگی
از این جهت سید کائنات پیامبر اسلام (ص) فرمودند: مَن وُقِیَ شَرَّ لَقلَقِهِ وقَبقَبِهِ وذَبذَبِهِ، فَقَد وُقِیَ الشَّرَّ کُلَّهُ؛ هر که از شرّ شکم و زبان و فرج خود محفوظ ماند از همه بدی ها محفوظ است. و نیز فرمودند: أکثَرُ ما تَلِجُ بِهِ أُمَّتِی النّارَ الأَجوَفانِ : اَلبَطنُ وَالفَرْجُ؛ بیشتر چیزى که امت من به واسطه آن داخل جهنم خواهند شد شکم و فرج است. و مخفى نماند که همچنان که آن سرور خبر داده، هلاکت اکثر مردمان به واسطه شکم پرستى و حرص بر اکل و شرب و شهوت جنسی باشد که از صفات بهایم و حیوانات است.
آن حضرت فرمودند: مَا مَلأ آدَمِیٌّ وِعَاءً شَرَّا مِنْ بَطْنِهِ؛ فرزند آدم هیچ ظرفى را پر نکرد که بدتر از شکمش باشد. کافى است از براى آدمیزاد چند لقمه که او را زنده بدارد و اگر به این اکتفا نکند و بیشتر بخورد ثلث شکم را از براى غذا قرار دهد و ثلث از براى آب و ثلث از براى نفس کشیدن. لا تُمیتُوا القُلوبَ بِکَثرَةِ الطَّعامِ وَالشَّرابِ ؛ فَإِنَّ القُلوبَ تَموتُ کَالزُّروعِ إذا کَثُرَ عَلَیها؛ نمیرانید دل هاى خود را به بسیار خوردن، و آشامیدن، به درستى که دل مانند زرع است که چون بسیار آب داده شود مى میرد. جاهِدوا أنفُسَکُم بِالجُوعِ وَ العَطَشِ، فَإِنَّ الأجرَ فى ذلِکَ کَأَجرِ المُجاهِدِ فى سَبیلِ اللّهِ؛ جهاد کنید با نفس هاى خود به گرسنگى و تشنگى، پس به درستى که اجر و ثواب آن مثل اجر کسى است که در راه خدا جهاد کند. ثَلاثَةٌ یُحِبُّهَا اللّهُ: قِلَّةُ الکَلامِ، وقِلَّةُ المَنامِ، وقِلّةُ الطَّعامِ. ثَلاثَةٌ یُبغِضُهَا اللّهُ: کَثرَةُ الکَلامِ، وکَثرَةُ المَنامِ، وکَثرَةُ الطَّعامِ؛ خداوند، سه چیز را دوست مى دارد : کم گویى، کم خوابى، و کم خورى؛ و سه چیز را دشمن مى دارد: پُرگویى، پُرخوابى، و پُرخورى.
در روایتی از امام صادق (ع) می خوانیم: و اقرب ما یکون العبد من الله اذا جاع بطنه و ابغض ما یکون العبد الی الله اذا متلاء بطنه؛ نزدیکترین حالات بنده به خدا وقتی است که گرسنه باشد و مبغوض ترین حالت او وقتی است که شکم خود را پر کرده باشد.
در حدیث معراج نیز روایت جالبی آمده: پیامبر (ص) در شب معراج، از پروردگار خود خواست و چنین گفت: پروردگارا! مرا به کاری راه نمای که با آن به تو نزدیک شوم. خدای متعال فرمود: شبت را روز، و روزت را شب بدار. پرسید: پروردگارا! چگونه چنین توان کرد؟ فرمود: خواب خویش را نماز، و خوراک خود را گرسنگی قرار بده. ای احمد! به عزّت و جلالم سوگند، هیچ بنده ای برایم چهار چیز را تضمین نمی کند، مگر این که او را به بهشت در می آورم: زبان فرو بندد و آن را جز بدانچه به وی مربوط است، نگشاید؛ دل خویش را از وسواس حفظ کند؛ آگاهی من از او و این را که او در زیر نگاه من است، پاس بدارد؛ و نور دیده اش، در گرسنگی باشد.
ای احمد! کاش، شیرینیِ گرسنگی، سکوت، خلوت و آنچه را از آن به ارث برده اند، چشیده بودی!. پرسید: پروردگارا! ارث گرسنگی چیست؟ فرمود: حکمت، حفظ دل، تقرب به خداوند، اندوه دائم، کم هزینگی برای مردم، حق‌گویی، و اهمّیت ندادن به این که در گشایش و آسانی می زید یا در سختی و دشواری.
ای احمد! آیا می دانی با کدام حالت و وقت، بنده به من تقرّب می جوید؟. گفت: نه، ای پروردگار! فرمود: آن هنگام که گرسنه یا در حالت سجده باشد.
پیامبر اکرم (ص) درباره سنت و سیره عملی خویش در خوردن می‌فرماید: انا ناکل ولانشبع؛ ما می‌خوریم اما سیر نمی‌شویم و نیز فرمودند: هر کس شکمش پُر باشد، به ملکوت آسمان ها و زمین راه نمی یابد. دوست داشتنی ترین شما نزد خداوند، کم خوراک ترین و سبک بدن ترین شما است. هر کس خوراکش اندک باشد، تنش سلامت و دلش صفا می یابد؛ و هر کس خوراکش فراوان باشد، تنش بیمار و دلش سخت می گردد. هر کس، از این خرسند می شود که خویش را از ابلیس برهاند، باید گوشت و چربی خود را با کم خوری، آب کند؛ چرا که با کم خوری، حضور فرشتگان و فراوان اندیشیدن در آنچه نزد خداوند است، را به دست می آورد. با کمی خوراک و نوشیدنی، با نفس خویش جهاد کنید تا فرشتگان بر شما سایه بگسترند و شیطان از شما بگریزد.
اهل معرفت گفته اند: صمت و جوع سحر عزلت و ذکر به دوام. ناتمامان جهان را کند این پنج تمام.
سعدی علیه الرحمه در گلستان حکایت 22 گفته: عابدی را حکایت کنند که شبی ده من طعام بخوردی و تا سحر ختمی در نماز بکردی. صاحبدلی شنید و گفت: اگر نیم نانی بخوردی و بخفتی بسیار از این فاضل‌تر بودی.
اندرون از طعام خالی دار تا در او نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن که پری از طعام تا بینی
امام صادق (ص) فرمودند: نزدیک ترین حالت بنده به خداوند، هنگامی است که شکم وی، سبک باشد. امـام رضـا (ع) فـرمود: اگر مردم در خوردن غذا میانه رو باشند، بدن های آنان اعتدال پیدا می کند.
عارضه پرخوری:
اصل خوردن و آشامیدن از لوازم اصلى استمرار حیات مادى انسان است و بدون آن، هیچ انسانى قادر به انجام تکالیف اساسى خویش و حرکت در مسیر کمال‌یابى نخواهد شد. علت اصلی تغذیه از نگاه اسلام، قوت گرفتن برای بندگی خدا است. از آن روی در برخى روایات به نقش ابزارى خوردن در راستاى عبادت و انجام فرائض و تکالیف اشاره شده است.
در روایتى از پیامبر اکرم (ص) چنین نقل شده است که به خداوند عرضه داشت: خدایا در نان به ما برکت عطا کن، و بین ما و نان جدایى میفکن، چرا که اگر نان نباشد قادر به اداى نماز و گرفتن روزه و انجام فرایض پروردگارمان نخواهیم بود. هنگامى که مردى از ابوذر درباره برترین اعمال پس از ایمان پرسش کرد وى پاسخ داد: نماز و خوردن نان! آن مرد با شگفتى به ابوذر نگریست، وى ادامه داد: اگر نان نباشد خداوند عبادت نمى‌شود.
مراد ابوذر این بود که انسان براى کسب توانایى انجام عبادت به خوردن نان و قوت بدن نیاز دارد. با توجه به این گونه روایات، هدف انسان مؤمن از خوردن غذا، آماده‌سازى جسم براى انجام تکالیف عبادى وفرایض دینى است و این نوع نگاه به خوردن، به مراتب والاتر از نگاه طبیعى به آن است، اینکه کسی بگوید غذا می خوریم تا سیر شویم.
سلوک راه خدا از کم خوری و سفره آغاز می شود. اگر کسی از سفره و زیاده خواهی های شکم، شکست بخورد، سالک شکست خورده ای تلقی می شود. مانعیت پرخوری و پرخوابی برای خودسازی و بندگی امری کاملا آشکار است، کسی که شهوت غذا و خواب دارد و از این دو بیش از حد تعادل و نیاز بدن لذت می برد، فرصت بندگی و لذت عبادت را از دست می دهد.
کشش شهوات به قدری است که انسان را به بند می کشد و از بندگی خدا باز می دارد. غذا خوردن زیاد باعث خواب آلودگی و سستی بدن می شود و عقلانیت انسان را زایل می نماید و قدرت و نشاط عبادت را از انسان می گیرد.
امکان ندارد آدم شکم پرست، موفق به خداپرستی شود، این دو، ضد هم هستند، اگر کسی بخواهد به مقام بندگی برسد، حتما باید شکم و شهوت خود را محدود و مدیریت نماید.
رسول خدا (ص) فـرمـود: کل وانت تـشتهی وامسک وانت تشتهی؛ زمانی کـه میل بـه غـذا داری غـذا بخور و در حالی کـه هنوز میل و اشتها به خوردن داری، دست از خوردن بکش. مفهوم این روایت آن است که احساس گرسنگی برای مومن سازنده است و لازم است همواره این احساس را در خود حفظ کند، البته نه به صورت افراطی، بلکه به صورت متعادل، چون گرسنگی مفرط، باعث ضعف قوای بدنی می شود و مرکب روح را که بدن است فاسد می کند.
امام صادق(ع) می فرماید: خواب بسیار، از خوردن آب بسیار ناشى مى شود، چرا که با خوردن زیاد آب، بلغم و رطوبات در مزاج انسان بیشتر می شود که موجب خواب می گردد و خوردن آب بسیار، از خوردن غذاى بسیار ناشی می شود. خوردن و خوابیدن باعث می شود انسان فرصت عبادت را از دست بدهد و روز قیامت دست خالی محشور شود. در باب تغذیه بعد از حلال خوری چیزی به مانند کم خوری برای اهل مراقبه و خودسازی مفید نیست. البته منظور از کم خوری حفظ تعادل و به اندازه خوری است، زیرا افـراط و تـفـریـط در رسـانـدن غـذا بـه بـدن هر دو ضرر و مفسده دارد.
اولیاى دین و نیز حکیمان، همواره به کم‌خورى و پرهیز از پرخورى سفارش اکید داشته‌اند. این مسئله امروزه نیز مورد تأکید پژوهشگران علوم پزشکى است و به عنوان راز سلامت و پیش‌گیرى از بیمارى‌ها مطرح است. در روایت کلینى ازامام باقر(ع) آمده است: چیزى نزد خداوند، مبغوض‌تر و ناپسندتر از شکم پر نیست. آن‌گاه که شکم پر شود، ره طغیان در پیش گیرد و به گفته برخى حکما: زیاد نخورید تا زیاد بنوشید تا زیاد بخوابید تا زیاد حسرت بخورید.
بهترین رمز سلامتی آن است که انسان با وجود اشتها به غذا از آن دست بکشد. امام علی (ع ) بـه امام حسن (ع ) فرمود: اگر می خواهی سالم بمانی و از پزشک بی نـیـاز شـوی، چهار امر را رعایت کن:
1. اگر میل به غذا نداری نخور.
2. تا زمانی که سیر نـشـده ای و اشـتـهـا بـاقـی اسـت دسـت از غـذا بـکـش.
3. غـذا را پـس از جـویـدن کامل در دهان، فرو بده.
4. قبل از خواب قضای حاجت کن.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: ما ملاء آدمی وعاء شرا من بطن حسب الادمی لقیمات یقمن صلبه؛ هیچ ظرفی را فرزند آدم پر نکرد که بدتر از ظرف شکم باشد در حالیکه برای ادامه زندگی او چند لقمه کافی است. و همچنین آن حضرت فرمودند: من قل طعمه صح بدنه و صفا قلبه و من کثر طعمه سقم بدنه و قسی قلبه؛ کسی که کمتر غذا بخورد بدنش سالم و قلبش با صفا است، افراد پر خور بدنی مریض و قلبی با قساوت دارند.
در عین حال قرآن انسان هایی را کـه برخی غذاها را بر خود حرام می کنند، سرزنش می کند و می فرماید: قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ؛ بگو: چه کسی زینت های الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی های پاکیزه را حرام کرده است ؟! بنابراین همان گونه که پرخوری و شکم پرستی شایسته انسان مومن و سالک نیست، حرام کردن نعمت های الهی نیز کار درستی نمی باشد.
عاقبت حرام خواری
سلوک معنوی و روحی انسان از تغذیه شروع می شود و همین غذایی که می خوریم در یک پروسه گوارشی به انرژی و علم و کمال و معرفت و شهود و حیات جاودانه تبدیل می شود، غذای حرام هرگز نمی تواند کمال آفرین و معرفت زا باشد. ملا صدرا فرموده است: انسان جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء است، یعنی همین جسم است که تبدیل به روح مجرد می شود و ادامه پیدا می کند. بدن طفل، درچهار ماهگی، هنگامی که در حالت اعتدالی مناسب قرار گرفت کم کم زنده می شود و روح پیدا می کند و اینطور نیست که روح در خارج از بدن ما وجود داشته باشد و از خارج چیزی به جنین اضافه شود. خود بدن به روح تبدیل می شود و حیات می گیرد.
آدم شکم پرست لذت خواه افراطی به طور قطع به حرام خواری خواهد افتاد و غذای حرام یا نجس و خبیث انرژی منفی دارد و نمی تواند به علم و فکر و دانش و معرفت حقیقت تبدیل شود، این انرژی تنها در غذای حلال و پاک و طیب وجود دارد.
دهد رزق حلال، آسایش دل شود بر طاعت دلدار مایل.
حرام از دل بَرَد مهر و وفا را کند ناپاک، قلب باصفا را.
تصرف غیر مجاز در اموال دیگران که از آن به خوردن مال حرام یا همان لقمه حرام یاد می شود؛ خواه ناخواه آثاری را در پی دارد که می توان آنها را با وضوح و تاکید قابل توجه ای در منابع دینی و کلام بزرگان آیین مشاهده کرد.
در حدیثی قدسی آمده است که خداوند متعال می‌فرماید: فَمِنْکَ الدُّعَاءُ وَ عَلَیَّ الْإِجَابَةُ فَلَا تَحْجُبْ عَنِّی دَعْوَةً إِلَّا دَعْوَةَ آکِلِ الْحَرَامِ؛ بنده من! تو دعا کن؛ من اجابت می‌کنم. بدان که تمام دعاها به پیشگاه اجابت من می‌رسد؛ مگر دعای کسی که مال حرام می‌خورد.
شخصی به محضر رسول خدا (ص) شرفیاب شد. به آن حضرت عرض کرد که دوست دارم دعایم مستجاب شود؛ چه کنم؟ پیامبر خدا به او فرمود: طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ؛ لقمه‌ات را پاک کن [تا مبادا به حرامی آلوده باشد] و مراقب باش هیچ نوع حرامی را مصرف نکنی.
امام حسین (ع) در روز عاشورا وقتی دید که کلام حقش در دل سخت تر از سنگ کوفیان اثر نمی‌کند علت را این سخت دلی و عدم کرنش در برابر حق را لقمه‌های حرامی برشمرد که شکم های کوفیان از آن پر شده بود: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ وَ طُبِعَ عَلَى قُلُوبِکُم؛ شکم هایتان از حرام پر شده و بر قلب هایتان مُهر خورده است.
امام صادق (ع) فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ قَاسٍ؛ خداوند متعال دعایی را که از قلبی سخت و بی رحم برخاسته باشد اجابت نمی کند.
از این دو روایت این معنا استنباط می شود که حرام خواری و قساوت قلب ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند که اگر کسی حرام خورد قلبش سخت شده و در برابر حق، نرمش نخواهد. حداقلش این است؛ غذای آن چند روزی را که اینها در کربلا مستقر بودند عمر سعد به آنها می داد. او با کیسه های زر اموی یا تصرف حرام در بیت المال مسلمین غذا تهیه می کرد و در شکم اینها می ریخت، لذا شکم همه از حرام پر بود و چون اینگونه بود هر وقت ولیّ خدا و امام عصرشان اراده می کرد که با اینها سخن بگوید سر و صدا می کردند و هلهله سر می دانند و حاضر نمی شدند تا به کلام آن حضرت گوش فرا دهند تا جایی که امام (ع) خطاب به آنها فرمود: وَیلَکُم مَا عَلَیکُم أن تَنصِتُوا إلَیَّ فَتَسمَعُوا قَولِی؛ چرا ساکت نمی شوید تا حرفم را بشنوید؟ اینجا بود که خود حضرت علت را بیان کرد و فرمود: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ.
رسول خدا (ص) در روایتی فرمودند: إِذَا وَقَعَتِ اللُّقْمَةُ مِنْ حَرَامٍ فِی جَوْفِ الْعَبْدِ لَعَنَهُ کُلُّ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَ فِی الْأَرْضِ؛ هرگاه لقمه ای حرام در شکم بنده ای از بندگان خدا قرار گیرد تمام فرشتگان زمین و آسمان او را لعنت می کنند، یعنی دوری رحمت الهی را از او درخواست می کنند. شاید علتش این باشد که دست به دعا بر می دارند و به خداوند متعال عرضه می دارند که خدایا این شخصی که غرق در نعمت های حلال توست، اما دست به حرام دراز کرده را از آن حلال های بی شمارت محروم کن!
همچنین فرمودند: الْعِبَادَةُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْلِ؛ عبادت کسی که حرام خواری می کند مانند ساختمانی است که بر روی شنزاری روان بنا شده باشد. بی شک چنین ساختمانی آن چنان سست است و لرزان که با اندک حرکتی فرو ریخته و چیزی از آن باقی نمی ماند و اگر هم چیزی از آن بماند یقینا فایده ای برای صاحبش نخواهد داشت.
با توجه به این روایت شریف و آیه صد و نُه سوره توبه که می فرماید: کسى که بنیاد [امورش ] را بر لب پرتگاهى سست و فرو ریختنى نهاده! آن بنا با بنا کننده اش در جهنم سقوط مى کند. به دست می آید که در فرهنگ قرآن کریم چنین کسی که هم عابد است و هم حرام خوار؛ عبادتش سودی به حال او نخواهد کرد و بزودی خودش به همراه ساختمان عبادتش به قعر جهنم سقوط خواهند کرد. مَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فی نارِ جَهَنَّمَ؛ پس آیا کسی که اساس ( دین ) خود را بر پایه تقوای الهی و رضای او نهاده بهتر است یا آن کس که بنیان خود را بر لب پرتگاهی سست و در شرف سقوط نهاده و آن بنا او را در آتش جهنم سرنگون سازد؟! ( اعمال مؤمن بر پایه ایمان و اخلاص، و اعمال کافر بر پایه ظنّ و شک در اصول است و عاقبتش جهنم است ) و خدا گروه ستمکاران را ( پس از اتمام حجّت ) راهنمایی نمی کند.
رسول خدا (ص) فرمود: مَنِ اکْتَسَبَ مَالًا حَرَاماً؛ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَدَقَةً وَ لَا عِتْقاً وَ لَا حَجّاً وَ لَا اعْتِمَاراً؛ وَ کَتَبَ اللَّهُ بِعَدَدِ أَجْزَاءِ ذَلِکَ أَوْزَاراً؛ وَ مَا بَقِیَ مِنْهُ بَعْدَ مَوْتِهِ کَانَ زَادَهُ إِلَى النَّارِ؛ کسی که کسبش حرام است، خداوند هیچ کار خیرى را از او نمى پذیرد، چه آن کار صدقه باشد چه آزاد کردن بنده؛ حج باشد یا عمره، خداوند متعال به عوض پاداش این کارها، گناه براى او ثبت مى کند و آنچه پس از مرگش باقى مى ماند، توشه دوزخ او خواهد بود.
امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی با مالی که از راه حرام بدست آورده است عازم حج شود هنگامی که لبیک می گوید جواب رد به او می دهند که لَا لَبَّیْکَ وَ لَا سَعْدَیْکَ که این نشان از مردودی عمل او است اما اگر مال او از راه حلال کسب شده باشد پاسخ مثبت به او داده می شود که: لَبَّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ و این نشان از قبولی عمل او خواهد بود.
امیرالمومنین (ع) در وصیت خود به امام حسن (ع) فرمود: وَ لَا یَرِدُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص مَنْ أَکَلَ مَالًا حَرَاماً لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ؛وَ لَا یَشْرَبُ مِنْ حَوْضِهِ وَ لَا یَنَالُ شَفَاعَتَهُ؛ به خدا سوگند به خدا سوگند به خدا سوگند کسی که ذره ای مال حرام بخورد در قیامت از رسول خدا (ص) دور می افتد؛ و از حوض کوثر نمی نوشد و مشمول شفاعت آن حضرت نمی گردد. در جای دیگری ایشان می فرمود: لَیْسَ بِوَلِیٍّ لِی مَنْ أَکَلَ مَالَ مُؤْمِنٍ حَرَاماً؛ کسی که به حرام، مال مومنی را بخورد هرگز دوستدار من نیست.
همچنین در روایتی رسول خدا (ص) فرمودند: إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ أَنْ یَدْخُلَهَا جَسَدٌ غُذِّیَ بِحَرَامٍ؛ همانا خداوند ورود بدنی را که از حرام تغذیه کرده به بهشت ممنوع کرده است.
میانه روی در خوراک
مساله خوردن و آشامیدن از مسائلی است که بسیاری از مردم درباره آن، گرفتار افراط و تفریط می شوند، و البته بیشتر در جانب افراط.
تردیدی نیست که انسان، برای زنده ماندن، احتیاج به غذا دارد و باید به سلول های بدن، غذا برسد تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند . ولی مطلب مهم این است که مقدار غذای مورد احتیاج یک انسان چقدر است و آیا زیاده روی در غذا به سود او است یا به زیان او؟
امام رضا (ع) می فرمایند: بدان که بدن انسان همانند زمین پاکیزه ای است که برای آباد کردن آن، اگر اعتدال در آن رعایت شود و آب به مقدار لازم به آن داده شود، نه آن اندازه که زمین زیر آب غرق شود و نه آن اندازه کم که تشنه بماند، چنان زمین، آباد می شود و محصول فراوانی می دهد . ولی اگر از رسیدگی صحیح غفلت شود، آن زمین فاسد و تباه می گردد . بدن انسان نیز چنین است . با توجه و مراقبت در خوردنی ها و نوشیدنی ها، بدن سلامت و صحت می یابد و نعمت و عافیت را به دست می آورد.
قرآن مجید در این زمینه می‌فرماید: کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد. و در آیه دیگر چنین آمده است: کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ از میوه آن، به هنگامی که به ثمر می‌نشیند، بخورید! و حق آن را به هنگام درو، بپردازید! و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست ندارد! خوردن و آشامیدن بیش از حد و گنجایش، سبب ویرانی جسم و روح آدمی می‌شود. امام صادق (ع) درباره پرخوری می‌فرماید: لیس شیء اضر علی قلب المؤمن من کثره الاکل و هی مورثه لشیئین قسوه القلب و هیجان الشهوه برای قلب مؤمن، چیزی زیان بارتر از پرخوری نیست، چنین کاری سبب سنگدلی و تحریک شهوت می‌شود. این دو پدیده شوم سنگدلی و شهوترانی منشا بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی می‌شوند.
در زمان هارون الرشید، خلیفه عباسی، یک پزشک نامدار مسیحی در بغداد زندگی می کرد که او را بختیشوع می نامیدند . روزی این پزشک از دانشمند معاصر خود، به نام واقدی، پرسید: آیا در قرآن شما، درباره طب هم چیزی هست؟ واقدی گفت: آری، یک جمله کوتاه کلوا و اشربوا و لاتسرفوا؛ که خداوند در این آیه به مسلمانان دستور می دهد: از خوردنی ها و آشامیدنی ها استفاده کنند، ولی در خوردن و نوشیدن زیاده روی و اسراف ننمایند. پزشک مسیحی پرسید: آیا پیامبر شما درباره طب چیزی گفته است؟
واقدی گفت: آری، پیامبر (ص) فرمود: المعدة بیت کل داء و الحمیة راس کل دواء؛ معده جایگاه و خانه تمام دردها و امساک و خوردن، سرآمد همه درمان هاست . پزشک مسیحی گفت: قرآن و پیامبر اسلام، چیزی برای جالینوس در طب باقی نگذاشته اند و اساسی ترین پیشگیری و درمان بیماری ها را با کوتاه ترین عبارات بیان نموده اند.
سعدی علیه الرحمه:
نه چندان بخور کز دهانت درآید نه چندان که از ضعف جانت برآید
درمان پرخوری
جهت درمان عادت زشت پرخوری و حفظ تعادل در شهوت خوراک راهکارهای زیر مفید است:
1. مطالعه و تحقیق
راهکار علمی درمان پرخوری مطالعه و تحقیق درباره فضیلت کم خوری و گرسنگی و رذیلت پرخوری و آثار و عواقب بد آن از نظر مادی و معنوی است تا به این باور برسید که پرخوری به نفع شما نیست و باعث خسارت های فراوان مادی و معنوی می شود.
همچنین سیره و روش زندگانی انبیاء مرسلین و ائمه دین و علماء و دانشمندان بزرگ و عرفاء ره یافته را مطالعه و جستجو کنید و ببینید هر کس که به مقامی رسیده و مرتبه‌اى یافته، بدون گرسنگى نبوده است و در مقام مقایسه باشند که خود را شبیه ملائکه آسمان ها کردن بهتر است یا همخوانی و همنوائی کردن با حیوانات؟ ملائکه بی نیاز از غذا هستند در حالی که پرخوری روش چهار پایان است که غیر از شکم، به چیزى نمی اندیشند.
چو انسان نداند بجز خورد و خواب کدامش فضیلت بود بر دواب
باید ببینند چه فضیلت است در این که هر لحظه شکم را پر کنند و در مستراح تردد نموده آن را خالى نمایند و باز پر سازند و شب و روز خود را که مایه تحصیل سعادت ابدی است به آن صرف کنند.
برو اندرونى بدست آر پاک شکم پر نخواهد شد الا ز خاک
تنور شکم دمبدم تافتن مصیبت بود روز نایافتن
البته اگر کسی مدتی گرسنگی را تمرین کند و لذت گرسنگی و آثار فراوان آنرا در بدن و روح خود درک نماید، دیگر حاضر نیست آنرا با لذت خوردن و عوارض ناگوار آن معاوضه نماید.
2. آهسته غذا خوردن
همچنین دعاخواندن قبل از غذا و با حالت آرامش و به آهستگی غذا خوردن سهم بسزایی در کاهش غذا دارد و خوب جویدن غذا موجب سیر شدن زودهنگام شخص می می گردد. همچنین از سوء هاضمه و اختلالات گوارشی جلوگیری می کند و کار گوارش بدن را آسان و سریع می نماید.
گاهی پرخوری ناشی از استرس و عصبانیت است، در حالت عصبانیت و ناهماهنگی روحی، شخص برای تسلی و آرامش خاطر خود و خالی کردن عقده و بدون این که متوجه باشد به پرخوری مبتلا می شود.
3. تنظیم مقدار خوراک
مشخص کردن میزانی از غذا، قبل از شروع آن و کاهش مقدار آن در طول دوره نسبتاً دراز و به آرامی، از جمله راهکارهای بسیار موثری است که می تواند در کاهش مقدار غذا و حجم معده سهیم باشد.
4. رعایت آداب غذا خوردن
رعایت آداب غذا خوردن به کم خوری کمک می کند، در روایات آمده است که: قبل از اینکه کاملا گرسنه شوید به سمت غذا نروید و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشید تا اعتدال و میانه‌روى در شما عادت و نهادینه شود. در باب تغذیه ملاک این است که انسان تا به چیزى – چه خوردنى و چه نوشیدنى – میل و اشتهاء پیدا نکند آن را مصرف نکند و هنگامى که به چیزى اشتهاء پیدا کرد یعنى گرسنه یا تشنه شد از خوردن و نوشیدن خوددارى نکند، اما به اندازه چرا که اندازه نگه دار که اندازه نکو است بنابراین باید به اندازه ای مصرف کند که سنگینی معده را احساس نکند و قبل از سیر شدن دست از غذا برچیند
5. استفاده از روش های کمکی
برای مثال گفته می شود نوشیدن یک لیوان آب قبل از غذا احساس سیری را سرعت می بخشد، اما مطالعات حاکی از آن است که برای کاهش گرسنگی و تداوم سیری، آب باید در خود مواد غذایی وجود داشته باشد، زیرا مکانیزم های مجزایی در مغز وجود دارد که در کنترل احساس گرسنگی و سیری نقش دارد. بنابراین اگر غذای مصرفی حاوی آب باشد، مانند خورش ها و آش ها، مدت بیشتری برای جذب در معده باقی خواهد ماند و دیرتر احساس گرسنگی می کنید.
خوردن سالاد در ابتدای وعده غذایی باعث می شود تا قسمت عمده ای از معده شما با سبزیجات پُر شود که باعث احساس سیری خواهد شد و از طرفی دیگر بدن شما سالم ترین مواد غذایی را جذب کرده است.
سعی کنید تا میوه و یا میان وعده های سالم را درون یخچال و یا روی میز ناهار خوری خود قرار دهید و مواد غذایی پُرچرب و یا مضر و چاق کننده را در جایی نگه داری کنید تا حتی الامکان از دید شما خارج باشند.
بادام نیز از جمله میان وعده های مغذی است که می تواند مدت طولانی تری در شما احساس سیری ایجاد کند و بنابراین گزینه مناسبی برای از بین بردن درد گرسنگی است.
در راس شهوات مربوط به نفس، شهوت شکم و شکم پرستی قرار دارد. حتی شهوت جنسی نیز تا قدری ناشی از شهوت شکم است. خدای متعال در انواع خوردنی ها اعم از غذاها و میوه جات لذت قرار داده است تا نسل بشر سالم و برقرار بماند، ولی میل به افراط در غرایز باعث می شود لذتی که وسیله سلامت و بقاء بشر است، عامل هلاکت روح شود.
افراد شهوت ران غذا را نه صرفا برای قوت یافتن بدن، بلکه برای لذت بردن از آن می خورند. این گرایش افراطی تا جایی ادامه می یابد که به صورت شکم پرستی ظاهر می شود، تمام آرزو و فکر و ذکر افراد شکم پرست، خوردن غذاهای لذت بخش گوناگون و لذت بردن از نوشیدنی های مختلف می شود و علی الدوام در پی آن هستند که از رستوران های جدید لذت غذاهای تازه تری را تجربه کنند، شاید دیده باشید که این افراد وقتی کنار هم می نشینند نقل مجلس شان سخن گفتن از خوردنی ها است.
کله پاچه صبح خیلی مزه داد، ظهر برویم فلان چلویی کباب برگ سلطانی بزنیم به بدن، شب دیزی می چسبه و مانند آن. گاهی هم شنیده می شود برای لذت بیشتر قرص های مسهل می خوردند تا زودتر دفع شود و بتوانند با تکرار غذا خوردن، لذت بیشتری از این راه برسند.
متاسفانه باید اعتراف کنیم که تقریبا همه افراد بشر اسیر و گرفتار شکم و شهوت هستند و تا با نفس خود در این زمینه مجاهده نکنند و کم خوری و هدفمند خوری و تحمل گرسنگی را تمرین نکنند، جسم و روح شان در معرض بیماری و هلاکت قرار دارد. پرخوری باعث می شود که آدمی فرصت رشد و تعالی روح را از دست بدهد و خسران زده وارد محشر شود.
برخی بزرگان سفره و شکم را گردنه بزرگ راه خدا می دانند که تا سالک از آن به سلامت عبور نکند، هرگز موفق به سلوک و وصول نخواهد شد. مرحوم فیض کاشانى در کتاب المحجة البیضاء مى گوید: بزرگترین عوامل هلاکت انسان، شهوت شکم است، همان بود که آدم و حوّا را از بهشتى که دارالقرار بود به دنیا که دار نیاز و افتقار است فرستاد.
در حقیقت شکم سرچشمه شهوات و منشأ دردها و آفات است؛ زیرا حتى شهوت جنسى نیز پیرو آن است و به دنبال این دو، شهوت در جمع آورى مال و مقام است که وسیله اى براى سفره هاى رنگین تر و زنان بیشتر محسوب مى شود و به دنبال آنها، تنازع در دسترسى به مال و مقام و کشمکش ها به وجود مى آید و آفت ریا و خودنمایى و تفاخر و تکاثر و خود برتربینى از آن متولّد مى گردد؛ سپس این امور عاملى براى حسد، کینه، عداوت و دشمنى مى شود و دارنده آن را به ارتکاب انواع ظلم ها و منکرات و فحشا مى کشاند.
از این خطرناکتر آن است که انسان هاى شکم پرست و شهوت پرست، دین و ایمان خود را در راه آن از دست داده اند. در ذیل آیه: وَ آمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقاً لِمَا مَعَکُم وَ لا تَکُونُوا اَوَّلَ کَافِر بِهِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآیَاتی ثَمَناً قَلیلا وَ اِیّاىَ فَاتَّقُونِ؛ که خداوند در آن یهود را به خاطر فروختن آیات الهى به بهاى ناچیز، مذمّت مى کند؛ آمده است: جمعى از علماى بزرگ یهود، به خاطر تشکیل مجالس میهمانى پر زرق و برقى از سوى یهودیان براى آنها، آیات الهى را تحریف کردند و عملا آنها را به بهاى ناچیزى فروختند (و پیامبرى را که تورات وعده ظهورش را داده بود و آنها سال ها در انتظارش بودند، انکار کردند).
فضیلت گرسنگی
از این جهت سید کائنات پیامبر اسلام (ص) فرمودند: مَن وُقِیَ شَرَّ لَقلَقِهِ وقَبقَبِهِ وذَبذَبِهِ، فَقَد وُقِیَ الشَّرَّ کُلَّهُ؛ هر که از شرّ شکم و زبان و فرج خود محفوظ ماند از همه بدی ها محفوظ است. و نیز فرمودند: أکثَرُ ما تَلِجُ بِهِ أُمَّتِی النّارَ الأَجوَفانِ : اَلبَطنُ وَالفَرْجُ؛ بیشتر چیزى که امت من به واسطه آن داخل جهنم خواهند شد شکم و فرج است. و مخفى نماند که همچنان که آن سرور خبر داده، هلاکت اکثر مردمان به واسطه شکم پرستى و حرص بر اکل و شرب و شهوت جنسی باشد که از صفات بهایم و حیوانات است.
آن حضرت فرمودند: مَا مَلأ آدَمِیٌّ وِعَاءً شَرَّا مِنْ بَطْنِهِ؛ فرزند آدم هیچ ظرفى را پر نکرد که بدتر از شکمش باشد. کافى است از براى آدمیزاد چند لقمه که او را زنده بدارد و اگر به این اکتفا نکند و بیشتر بخورد ثلث شکم را از براى غذا قرار دهد و ثلث از براى آب و ثلث از براى نفس کشیدن. لا تُمیتُوا القُلوبَ بِکَثرَةِ الطَّعامِ وَالشَّرابِ ؛ فَإِنَّ القُلوبَ تَموتُ کَالزُّروعِ إذا کَثُرَ عَلَیها؛ نمیرانید دل هاى خود را به بسیار خوردن، و آشامیدن، به درستى که دل مانند زرع است که چون بسیار آب داده شود مى میرد. جاهِدوا أنفُسَکُم بِالجُوعِ وَ العَطَشِ، فَإِنَّ الأجرَ فى ذلِکَ کَأَجرِ المُجاهِدِ فى سَبیلِ اللّهِ؛ جهاد کنید با نفس هاى خود به گرسنگى و تشنگى، پس به درستى که اجر و ثواب آن مثل اجر کسى است که در راه خدا جهاد کند. ثَلاثَةٌ یُحِبُّهَا اللّهُ: قِلَّةُ الکَلامِ، وقِلَّةُ المَنامِ، وقِلّةُ الطَّعامِ. ثَلاثَةٌ یُبغِضُهَا اللّهُ: کَثرَةُ الکَلامِ، وکَثرَةُ المَنامِ، وکَثرَةُ الطَّعامِ؛ خداوند، سه چیز را دوست مى دارد : کم گویى، کم خوابى، و کم خورى؛ و سه چیز را دشمن مى دارد: پُرگویى، پُرخوابى، و پُرخورى.
در روایتی از امام صادق (ع) می خوانیم: و اقرب ما یکون العبد من الله اذا جاع بطنه و ابغض ما یکون العبد الی الله اذا متلاء بطنه؛ نزدیکترین حالات بنده به خدا وقتی است که گرسنه باشد و مبغوض ترین حالت او وقتی است که شکم خود را پر کرده باشد.
در حدیث معراج نیز روایت جالبی آمده: پیامبر (ص) در شب معراج، از پروردگار خود خواست و چنین گفت: پروردگارا! مرا به کاری راه نمای که با آن به تو نزدیک شوم. خدای متعال فرمود: شبت را روز، و روزت را شب بدار. پرسید: پروردگارا! چگونه چنین توان کرد؟ فرمود: خواب خویش را نماز، و خوراک خود را گرسنگی قرار بده. ای احمد! به عزّت و جلالم سوگند، هیچ بنده ای برایم چهار چیز را تضمین نمی کند، مگر این که او را به بهشت در می آورم: زبان فرو بندد و آن را جز بدانچه به وی مربوط است، نگشاید؛ دل خویش را از وسواس حفظ کند؛ آگاهی من از او و این را که او در زیر نگاه من است، پاس بدارد؛ و نور دیده اش، در گرسنگی باشد.
ای احمد! کاش، شیرینیِ گرسنگی، سکوت، خلوت و آنچه را از آن به ارث برده اند، چشیده بودی!. پرسید: پروردگارا! ارث گرسنگی چیست؟ فرمود: حکمت، حفظ دل، تقرب به خداوند، اندوه دائم، کم هزینگی برای مردم، حق‌گویی، و اهمّیت ندادن به این که در گشایش و آسانی می زید یا در سختی و دشواری.
ای احمد! آیا می دانی با کدام حالت و وقت، بنده به من تقرّب می جوید؟. گفت: نه، ای پروردگار! فرمود: آن هنگام که گرسنه یا در حالت سجده باشد.
پیامبر اکرم (ص) درباره سنت و سیره عملی خویش در خوردن می‌فرماید: انا ناکل ولانشبع؛ ما می‌خوریم اما سیر نمی‌شویم و نیز فرمودند: هر کس شکمش پُر باشد، به ملکوت آسمان ها و زمین راه نمی یابد. دوست داشتنی ترین شما نزد خداوند، کم خوراک ترین و سبک بدن ترین شما است. هر کس خوراکش اندک باشد، تنش سلامت و دلش صفا می یابد؛ و هر کس خوراکش فراوان باشد، تنش بیمار و دلش سخت می گردد. هر کس، از این خرسند می شود که خویش را از ابلیس برهاند، باید گوشت و چربی خود را با کم خوری، آب کند؛ چرا که با کم خوری، حضور فرشتگان و فراوان اندیشیدن در آنچه نزد خداوند است، را به دست می آورد. با کمی خوراک و نوشیدنی، با نفس خویش جهاد کنید تا فرشتگان بر شما سایه بگسترند و شیطان از شما بگریزد.
اهل معرفت گفته اند: صمت و جوع سحر عزلت و ذکر به دوام. ناتمامان جهان را کند این پنج تمام.
سعدی علیه الرحمه در گلستان حکایت 22 گفته: عابدی را حکایت کنند که شبی ده من طعام بخوردی و تا سحر ختمی در نماز بکردی. صاحبدلی شنید و گفت: اگر نیم نانی بخوردی و بخفتی بسیار از این فاضل‌تر بودی.
اندرون از طعام خالی دار تا در او نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن که پری از طعام تا بینی
امام صادق (ص) فرمودند: نزدیک ترین حالت بنده به خداوند، هنگامی است که شکم وی، سبک باشد. امـام رضـا (ع) فـرمود: اگر مردم در خوردن غذا میانه رو باشند، بدن های آنان اعتدال پیدا می کند.
عارضه پرخوری:
اصل خوردن و آشامیدن از لوازم اصلى استمرار حیات مادى انسان است و بدون آن، هیچ انسانى قادر به انجام تکالیف اساسى خویش و حرکت در مسیر کمال‌یابى نخواهد شد. علت اصلی تغذیه از نگاه اسلام، قوت گرفتن برای بندگی خدا است. از آن روی در برخى روایات به نقش ابزارى خوردن در راستاى عبادت و انجام فرائض و تکالیف اشاره شده است.
در روایتى از پیامبر اکرم (ص) چنین نقل شده است که به خداوند عرضه داشت: خدایا در نان به ما برکت عطا کن، و بین ما و نان جدایى میفکن، چرا که اگر نان نباشد قادر به اداى نماز و گرفتن روزه و انجام فرایض پروردگارمان نخواهیم بود. هنگامى که مردى از ابوذر درباره برترین اعمال پس از ایمان پرسش کرد وى پاسخ داد: نماز و خوردن نان! آن مرد با شگفتى به ابوذر نگریست، وى ادامه داد: اگر نان نباشد خداوند عبادت نمى‌شود.
مراد ابوذر این بود که انسان براى کسب توانایى انجام عبادت به خوردن نان و قوت بدن نیاز دارد. با توجه به این گونه روایات، هدف انسان مؤمن از خوردن غذا، آماده‌سازى جسم براى انجام تکالیف عبادى وفرایض دینى است و این نوع نگاه به خوردن، به مراتب والاتر از نگاه طبیعى به آن است، اینکه کسی بگوید غذا می خوریم تا سیر شویم.
سلوک راه خدا از کم خوری و سفره آغاز می شود. اگر کسی از سفره و زیاده خواهی های شکم، شکست بخورد، سالک شکست خورده ای تلقی می شود. مانعیت پرخوری و پرخوابی برای خودسازی و بندگی امری کاملا آشکار است، کسی که شهوت غذا و خواب دارد و از این دو بیش از حد تعادل و نیاز بدن لذت می برد، فرصت بندگی و لذت عبادت را از دست می دهد.
کشش شهوات به قدری است که انسان را به بند می کشد و از بندگی خدا باز می دارد. غذا خوردن زیاد باعث خواب آلودگی و سستی بدن می شود و عقلانیت انسان را زایل می نماید و قدرت و نشاط عبادت را از انسان می گیرد.
امکان ندارد آدم شکم پرست، موفق به خداپرستی شود، این دو، ضد هم هستند، اگر کسی بخواهد به مقام بندگی برسد، حتما باید شکم و شهوت خود را محدود و مدیریت نماید.
رسول خدا (ص) فـرمـود: کل وانت تـشتهی وامسک وانت تشتهی؛ زمانی کـه میل بـه غـذا داری غـذا بخور و در حالی کـه هنوز میل و اشتها به خوردن داری، دست از خوردن بکش. مفهوم این روایت آن است که احساس گرسنگی برای مومن سازنده است و لازم است همواره این احساس را در خود حفظ کند، البته نه به صورت افراطی، بلکه به صورت متعادل، چون گرسنگی مفرط، باعث ضعف قوای بدنی می شود و مرکب روح را که بدن است فاسد می کند.
امام صادق(ع) می فرماید: خواب بسیار، از خوردن آب بسیار ناشى مى شود، چرا که با خوردن زیاد آب، بلغم و رطوبات در مزاج انسان بیشتر می شود که موجب خواب می گردد و خوردن آب بسیار، از خوردن غذاى بسیار ناشی می شود. خوردن و خوابیدن باعث می شود انسان فرصت عبادت را از دست بدهد و روز قیامت دست خالی محشور شود. در باب تغذیه بعد از حلال خوری چیزی به مانند کم خوری برای اهل مراقبه و خودسازی مفید نیست. البته منظور از کم خوری حفظ تعادل و به اندازه خوری است، زیرا افـراط و تـفـریـط در رسـانـدن غـذا بـه بـدن هر دو ضرر و مفسده دارد.
اولیاى دین و نیز حکیمان، همواره به کم‌خورى و پرهیز از پرخورى سفارش اکید داشته‌اند. این مسئله امروزه نیز مورد تأکید پژوهشگران علوم پزشکى است و به عنوان راز سلامت و پیش‌گیرى از بیمارى‌ها مطرح است. در روایت کلینى ازامام باقر(ع) آمده است: چیزى نزد خداوند، مبغوض‌تر و ناپسندتر از شکم پر نیست. آن‌گاه که شکم پر شود، ره طغیان در پیش گیرد و به گفته برخى حکما: زیاد نخورید تا زیاد بنوشید تا زیاد بخوابید تا زیاد حسرت بخورید.
بهترین رمز سلامتی آن است که انسان با وجود اشتها به غذا از آن دست بکشد. امام علی (ع ) بـه امام حسن (ع ) فرمود: اگر می خواهی سالم بمانی و از پزشک بی نـیـاز شـوی، چهار امر را رعایت کن:
1. اگر میل به غذا نداری نخور.
2. تا زمانی که سیر نـشـده ای و اشـتـهـا بـاقـی اسـت دسـت از غـذا بـکـش.
3. غـذا را پـس از جـویـدن کامل در دهان، فرو بده.
4. قبل از خواب قضای حاجت کن.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: ما ملاء آدمی وعاء شرا من بطن حسب الادمی لقیمات یقمن صلبه؛ هیچ ظرفی را فرزند آدم پر نکرد که بدتر از ظرف شکم باشد در حالیکه برای ادامه زندگی او چند لقمه کافی است. و همچنین آن حضرت فرمودند: من قل طعمه صح بدنه و صفا قلبه و من کثر طعمه سقم بدنه و قسی قلبه؛ کسی که کمتر غذا بخورد بدنش سالم و قلبش با صفا است، افراد پر خور بدنی مریض و قلبی با قساوت دارند.
در عین حال قرآن انسان هایی را کـه برخی غذاها را بر خود حرام می کنند، سرزنش می کند و می فرماید: قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ؛ بگو: چه کسی زینت های الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی های پاکیزه را حرام کرده است ؟! بنابراین همان گونه که پرخوری و شکم پرستی شایسته انسان مومن و سالک نیست، حرام کردن نعمت های الهی نیز کار درستی نمی باشد.
عاقبت حرام خواری
سلوک معنوی و روحی انسان از تغذیه شروع می شود و همین غذایی که می خوریم در یک پروسه گوارشی به انرژی و علم و کمال و معرفت و شهود و حیات جاودانه تبدیل می شود، غذای حرام هرگز نمی تواند کمال آفرین و معرفت زا باشد. ملا صدرا فرموده است: انسان جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء است، یعنی همین جسم است که تبدیل به روح مجرد می شود و ادامه پیدا می کند. بدن طفل، درچهار ماهگی، هنگامی که در حالت اعتدالی مناسب قرار گرفت کم کم زنده می شود و روح پیدا می کند و اینطور نیست که روح در خارج از بدن ما وجود داشته باشد و از خارج چیزی به جنین اضافه شود. خود بدن به روح تبدیل می شود و حیات می گیرد.
آدم شکم پرست لذت خواه افراطی به طور قطع به حرام خواری خواهد افتاد و غذای حرام یا نجس و خبیث انرژی منفی دارد و نمی تواند به علم و فکر و دانش و معرفت حقیقت تبدیل شود، این انرژی تنها در غذای حلال و پاک و طیب وجود دارد.
دهد رزق حلال، آسایش دل شود بر طاعت دلدار مایل.
حرام از دل بَرَد مهر و وفا را کند ناپاک، قلب باصفا را.
تصرف غیر مجاز در اموال دیگران که از آن به خوردن مال حرام یا همان لقمه حرام یاد می شود؛ خواه ناخواه آثاری را در پی دارد که می توان آنها را با وضوح و تاکید قابل توجه ای در منابع دینی و کلام بزرگان آیین مشاهده کرد.
در حدیثی قدسی آمده است که خداوند متعال می‌فرماید: فَمِنْکَ الدُّعَاءُ وَ عَلَیَّ الْإِجَابَةُ فَلَا تَحْجُبْ عَنِّی دَعْوَةً إِلَّا دَعْوَةَ آکِلِ الْحَرَامِ؛ بنده من! تو دعا کن؛ من اجابت می‌کنم. بدان که تمام دعاها به پیشگاه اجابت من می‌رسد؛ مگر دعای کسی که مال حرام می‌خورد.
شخصی به محضر رسول خدا (ص) شرفیاب شد. به آن حضرت عرض کرد که دوست دارم دعایم مستجاب شود؛ چه کنم؟ پیامبر خدا به او فرمود: طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ؛ لقمه‌ات را پاک کن [تا مبادا به حرامی آلوده باشد] و مراقب باش هیچ نوع حرامی را مصرف نکنی.
امام حسین (ع) در روز عاشورا وقتی دید که کلام حقش در دل سخت تر از سنگ کوفیان اثر نمی‌کند علت را این سخت دلی و عدم کرنش در برابر حق را لقمه‌های حرامی برشمرد که شکم های کوفیان از آن پر شده بود: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ وَ طُبِعَ عَلَى قُلُوبِکُم؛ شکم هایتان از حرام پر شده و بر قلب هایتان مُهر خورده است.
امام صادق (ع) فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ قَاسٍ؛ خداوند متعال دعایی را که از قلبی سخت و بی رحم برخاسته باشد اجابت نمی کند.
از این دو روایت این معنا استنباط می شود که حرام خواری و قساوت قلب ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند که اگر کسی حرام خورد قلبش سخت شده و در برابر حق، نرمش نخواهد. حداقلش این است؛ غذای آن چند روزی را که اینها در کربلا مستقر بودند عمر سعد به آنها می داد. او با کیسه های زر اموی یا تصرف حرام در بیت المال مسلمین غذا تهیه می کرد و در شکم اینها می ریخت، لذا شکم همه از حرام پر بود و چون اینگونه بود هر وقت ولیّ خدا و امام عصرشان اراده می کرد که با اینها سخن بگوید سر و صدا می کردند و هلهله سر می دانند و حاضر نمی شدند تا به کلام آن حضرت گوش فرا دهند تا جایی که امام (ع) خطاب به آنها فرمود: وَیلَکُم مَا عَلَیکُم أن تَنصِتُوا إلَیَّ فَتَسمَعُوا قَولِی؛ چرا ساکت نمی شوید تا حرفم را بشنوید؟ اینجا بود که خود حضرت علت را بیان کرد و فرمود: فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ.
رسول خدا (ص) در روایتی فرمودند: إِذَا وَقَعَتِ اللُّقْمَةُ مِنْ حَرَامٍ فِی جَوْفِ الْعَبْدِ لَعَنَهُ کُلُّ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَ فِی الْأَرْضِ؛ هرگاه لقمه ای حرام در شکم بنده ای از بندگان خدا قرار گیرد تمام فرشتگان زمین و آسمان او را لعنت می کنند، یعنی دوری رحمت الهی را از او درخواست می کنند. شاید علتش این باشد که دست به دعا بر می دارند و به خداوند متعال عرضه می دارند که خدایا این شخصی که غرق در نعمت های حلال توست، اما دست به حرام دراز کرده را از آن حلال های بی شمارت محروم کن!
همچنین فرمودند: الْعِبَادَةُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْلِ؛ عبادت کسی که حرام خواری می کند مانند ساختمانی است که بر روی شنزاری روان بنا شده باشد. بی شک چنین ساختمانی آن چنان سست است و لرزان که با اندک حرکتی فرو ریخته و چیزی از آن باقی نمی ماند و اگر هم چیزی از آن بماند یقینا فایده ای برای صاحبش نخواهد داشت.
با توجه به این روایت شریف و آیه صد و نُه سوره توبه که می فرماید: کسى که بنیاد [امورش ] را بر لب پرتگاهى سست و فرو ریختنى نهاده! آن بنا با بنا کننده اش در جهنم سقوط مى کند. به دست می آید که در فرهنگ قرآن کریم چنین کسی که هم عابد است و هم حرام خوار؛ عبادتش سودی به حال او نخواهد کرد و بزودی خودش به همراه ساختمان عبادتش به قعر جهنم سقوط خواهند کرد. مَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فی نارِ جَهَنَّمَ؛ پس آیا کسی که اساس ( دین ) خود را بر پایه تقوای الهی و رضای او نهاده بهتر است یا آن کس که بنیان خود را بر لب پرتگاهی سست و در شرف سقوط نهاده و آن بنا او را در آتش جهنم سرنگون سازد؟! ( اعمال مؤمن بر پایه ایمان و اخلاص، و اعمال کافر بر پایه ظنّ و شک در اصول است و عاقبتش جهنم است ) و خدا گروه ستمکاران را ( پس از اتمام حجّت ) راهنمایی نمی کند.
رسول خدا (ص) فرمود: مَنِ اکْتَسَبَ مَالًا حَرَاماً؛ لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَدَقَةً وَ لَا عِتْقاً وَ لَا حَجّاً وَ لَا اعْتِمَاراً؛ وَ کَتَبَ اللَّهُ بِعَدَدِ أَجْزَاءِ ذَلِکَ أَوْزَاراً؛ وَ مَا بَقِیَ مِنْهُ بَعْدَ مَوْتِهِ کَانَ زَادَهُ إِلَى النَّارِ؛ کسی که کسبش حرام است، خداوند هیچ کار خیرى را از او نمى پذیرد، چه آن کار صدقه باشد چه آزاد کردن بنده؛ حج باشد یا عمره، خداوند متعال به عوض پاداش این کارها، گناه براى او ثبت مى کند و آنچه پس از مرگش باقى مى ماند، توشه دوزخ او خواهد بود.
امام صادق (ع) فرمود: اگر کسی با مالی که از راه حرام بدست آورده است عازم حج شود هنگامی که لبیک می گوید جواب رد به او می دهند که لَا لَبَّیْکَ وَ لَا سَعْدَیْکَ که این نشان از مردودی عمل او است اما اگر مال او از راه حلال کسب شده باشد پاسخ مثبت به او داده می شود که: لَبَّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ و این نشان از قبولی عمل او خواهد بود.
امیرالمومنین (ع) در وصیت خود به امام حسن (ع) فرمود: وَ لَا یَرِدُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص مَنْ أَکَلَ مَالًا حَرَاماً لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ؛وَ لَا یَشْرَبُ مِنْ حَوْضِهِ وَ لَا یَنَالُ شَفَاعَتَهُ؛ به خدا سوگند به خدا سوگند به خدا سوگند کسی که ذره ای مال حرام بخورد در قیامت از رسول خدا (ص) دور می افتد؛ و از حوض کوثر نمی نوشد و مشمول شفاعت آن حضرت نمی گردد. در جای دیگری ایشان می فرمود: لَیْسَ بِوَلِیٍّ لِی مَنْ أَکَلَ مَالَ مُؤْمِنٍ حَرَاماً؛ کسی که به حرام، مال مومنی را بخورد هرگز دوستدار من نیست.
همچنین در روایتی رسول خدا (ص) فرمودند: إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ الْجَنَّةَ أَنْ یَدْخُلَهَا جَسَدٌ غُذِّیَ بِحَرَامٍ؛ همانا خداوند ورود بدنی را که از حرام تغذیه کرده به بهشت ممنوع کرده است.
میانه روی در خوراک
مساله خوردن و آشامیدن از مسائلی است که بسیاری از مردم درباره آن، گرفتار افراط و تفریط می شوند، و البته بیشتر در جانب افراط.
تردیدی نیست که انسان، برای زنده ماندن، احتیاج به غذا دارد و باید به سلول های بدن، غذا برسد تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند . ولی مطلب مهم این است که مقدار غذای مورد احتیاج یک انسان چقدر است و آیا زیاده روی در غذا به سود او است یا به زیان او؟
امام رضا (ع) می فرمایند: بدان که بدن انسان همانند زمین پاکیزه ای است که برای آباد کردن آن، اگر اعتدال در آن رعایت شود و آب به مقدار لازم به آن داده شود، نه آن اندازه که زمین زیر آب غرق شود و نه آن اندازه کم که تشنه بماند، چنان زمین، آباد می شود و محصول فراوانی می دهد . ولی اگر از رسیدگی صحیح غفلت شود، آن زمین فاسد و تباه می گردد . بدن انسان نیز چنین است . با توجه و مراقبت در خوردنی ها و نوشیدنی ها، بدن سلامت و صحت می یابد و نعمت و عافیت را به دست می آورد.
قرآن مجید در این زمینه می‌فرماید: کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید که خداوند اسرافکاران را دوست ندارد. و در آیه دیگر چنین آمده است: کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ از میوه آن، به هنگامی که به ثمر می‌نشیند، بخورید! و حق آن را به هنگام درو، بپردازید! و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست ندارد! خوردن و آشامیدن بیش از حد و گنجایش، سبب ویرانی جسم و روح آدمی می‌شود. امام صادق (ع) درباره پرخوری می‌فرماید: لیس شیء اضر علی قلب المؤمن من کثره الاکل و هی مورثه لشیئین قسوه القلب و هیجان الشهوه برای قلب مؤمن، چیزی زیان بارتر از پرخوری نیست، چنین کاری سبب سنگدلی و تحریک شهوت می‌شود. این دو پدیده شوم سنگدلی و شهوترانی منشا بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی می‌شوند.
در زمان هارون الرشید، خلیفه عباسی، یک پزشک نامدار مسیحی در بغداد زندگی می کرد که او را بختیشوع می نامیدند . روزی این پزشک از دانشمند معاصر خود، به نام واقدی، پرسید: آیا در قرآن شما، درباره طب هم چیزی هست؟ واقدی گفت: آری، یک جمله کوتاه کلوا و اشربوا و لاتسرفوا؛ که خداوند در این آیه به مسلمانان دستور می دهد: از خوردنی ها و آشامیدنی ها استفاده کنند، ولی در خوردن و نوشیدن زیاده روی و اسراف ننمایند. پزشک مسیحی پرسید: آیا پیامبر شما درباره طب چیزی گفته است؟
واقدی گفت: آری، پیامبر (ص) فرمود: المعدة بیت کل داء و الحمیة راس کل دواء؛ معده جایگاه و خانه تمام دردها و امساک و خوردن، سرآمد همه درمان هاست . پزشک مسیحی گفت: قرآن و پیامبر اسلام، چیزی برای جالینوس در طب باقی نگذاشته اند و اساسی ترین پیشگیری و درمان بیماری ها را با کوتاه ترین عبارات بیان نموده اند.
سعدی علیه الرحمه:
نه چندان بخور کز دهانت درآید نه چندان که از ضعف جانت برآید
درمان پرخوری
جهت درمان عادت زشت پرخوری و حفظ تعادل در شهوت خوراک راهکارهای زیر مفید است:
1. مطالعه و تحقیق
راهکار علمی درمان پرخوری مطالعه و تحقیق درباره فضیلت کم خوری و گرسنگی و رذیلت پرخوری و آثار و عواقب بد آن از نظر مادی و معنوی است تا به این باور برسید که پرخوری به نفع شما نیست و باعث خسارت های فراوان مادی و معنوی می شود.
همچنین سیره و روش زندگانی انبیاء مرسلین و ائمه دین و علماء و دانشمندان بزرگ و عرفاء ره یافته را مطالعه و جستجو کنید و ببینید هر کس که به مقامی رسیده و مرتبه‌اى یافته، بدون گرسنگى نبوده است و در مقام مقایسه باشند که خود را شبیه ملائکه آسمان ها کردن بهتر است یا همخوانی و همنوائی کردن با حیوانات؟ ملائکه بی نیاز از غذا هستند در حالی که پرخوری روش چهار پایان است که غیر از شکم، به چیزى نمی اندیشند.
چو انسان نداند بجز خورد و خواب کدامش فضیلت بود بر دواب
باید ببینند چه فضیلت است در این که هر لحظه شکم را پر کنند و در مستراح تردد نموده آن را خالى نمایند و باز پر سازند و شب و روز خود را که مایه تحصیل سعادت ابدی است به آن صرف کنند.
برو اندرونى بدست آر پاک شکم پر نخواهد شد الا ز خاک
تنور شکم دمبدم تافتن مصیبت بود روز نایافتن
البته اگر کسی مدتی گرسنگی را تمرین کند و لذت گرسنگی و آثار فراوان آنرا در بدن و روح خود درک نماید، دیگر حاضر نیست آنرا با لذت خوردن و عوارض ناگوار آن معاوضه نماید.
2. آهسته غذا خوردن
همچنین دعاخواندن قبل از غذا و با حالت آرامش و به آهستگی غذا خوردن سهم بسزایی در کاهش غذا دارد و خوب جویدن غذا موجب سیر شدن زودهنگام شخص می می گردد. همچنین از سوء هاضمه و اختلالات گوارشی جلوگیری می کند و کار گوارش بدن را آسان و سریع می نماید.
گاهی پرخوری ناشی از استرس و عصبانیت است، در حالت عصبانیت و ناهماهنگی روحی، شخص برای تسلی و آرامش خاطر خود و خالی کردن عقده و بدون این که متوجه باشد به پرخوری مبتلا می شود.
3. تنظیم مقدار خوراک
مشخص کردن میزانی از غذا، قبل از شروع آن و کاهش مقدار آن در طول دوره نسبتاً دراز و به آرامی، از جمله راهکارهای بسیار موثری است که می تواند در کاهش مقدار غذا و حجم معده سهیم باشد.
4. رعایت آداب غذا خوردن
رعایت آداب غذا خوردن به کم خوری کمک می کند، در روایات آمده است که: قبل از اینکه کاملا گرسنه شوید به سمت غذا نروید و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشید تا اعتدال و میانه‌روى در شما عادت و نهادینه شود. در باب تغذیه ملاک این است که انسان تا به چیزى – چه خوردنى و چه نوشیدنى – میل و اشتهاء پیدا نکند آن را مصرف نکند و هنگامى که به چیزى اشتهاء پیدا کرد یعنى گرسنه یا تشنه شد از خوردن و نوشیدن خوددارى نکند، اما به اندازه چرا که اندازه نگه دار که اندازه نکو است بنابراین باید به اندازه ای مصرف کند که سنگینی معده را احساس نکند و قبل از سیر شدن دست از غذا برچیند
5. استفاده از روش های کمکی
برای مثال گفته می شود نوشیدن یک لیوان آب قبل از غذا احساس سیری را سرعت می بخشد، اما مطالعات حاکی از آن است که برای کاهش گرسنگی و تداوم سیری، آب باید در خود مواد غذایی وجود داشته باشد، زیرا مکانیزم های مجزایی در مغز وجود دارد که در کنترل احساس گرسنگی و سیری نقش دارد. بنابراین اگر غذای مصرفی حاوی آب باشد، مانند خورش ها و آش ها، مدت بیشتری برای جذب در معده باقی خواهد ماند و دیرتر احساس گرسنگی می کنید.
خوردن سالاد در ابتدای وعده غذایی باعث می شود تا قسمت عمده ای از معده شما با سبزیجات پُر شود که باعث احساس سیری خواهد شد و از طرفی دیگر بدن شما سالم ترین مواد غذایی را جذب کرده است.
سعی کنید تا میوه و یا میان وعده های سالم را درون یخچال و یا روی میز ناهار خوری خود قرار دهید و مواد غذایی پُرچرب و یا مضر و چاق کننده را در جایی نگه داری کنید تا حتی الامکان از دید شما خارج باشند.
بادام نیز از جمله میان وعده های مغذی است که می تواند مدت طولانی تری در شما احساس سیری ایجاد کند و بنابراین گزینه مناسبی برای از بین بردن درد گرسنگی است.
