سعد کوفی نوعی گیاه دارویی است که دارای ریشه و غده زیرزمینی میباشد و در فارسی به آن جگن گفته میشود. در کتب طب سنتی این گیاه دارویی پرخاصیت با نامهای سعد، سعد کوفی، صباح الخیر، مشک زمین و حب الزلم و نوعی از آن نیز با نام سعد هندی نام برده شده است. گونه‌‌های مختلفی از این گیاه وجود دارد. در بعضی گونه‌های این گیاه غده یا ریشه متورم، معطر و در برخی گونه‌ها شیرین و خوردنی است و مصرف دارویی دارد. در ایران بهترین سعد از نظر دارویی از ریشه جگن‌هایی که در استان فارس میروید، به دست می‌آید. جالب است بدانید اسانس روغنی فراری در قست متورم زیر زمین این گیاه است که خاصیت آنتی بیوتیک دارد. تقویت حافظه، مسکن، آرامبخش، افزایش نیروی جنسی، قاعده آور، باز کردن عروق و دفع عفونتها کمک به درمان اسهال و اسهال خونی، درمان میگرن و سرگیجه، درمان روماتیسم، رفع سنگینی گوش و … از خواص سعد کوفی برای درمان بیماری ها است. در ادامه با سایر خواص سعد کوفی و طریقه مصرف آن آشنا شوید.

گیاه شناسی

سعد، گیاهی چند ساله به ارتفاع 90-30 سانتی متر است. برگهای آن باریک، دراز و علفی به رنگ سبر تیره و هر چند برگ مانند چتر از یک نقطه خارج می شود. ساقه گیاه سه گوشه است و در اواخر تابستان گلهای آن ظاهر می شود. این گیاه در نقاط بسیار مرطوب و باتلاقی مناطق گرم و معتدل دنیا می روید.

ترکیبات شیمیایی

ریشه این گیاه دارای چربی، گلیسرول، لینولنیک اسید، اولئیک اسید، میریستیک اسید و استئاریک اسید، اسانس روغنی با خاصیت آنتی بیوتیک، نشاسته، قند و مواد ریزنی است.

همان‌طور که گفتیم خواص سعد کوفی بسیار متنوع و زیاد بوده و در زمینه‌های مختلف، کاربرد دارویی دارد. در اینجا به مهم‌ترین خواص این گیاه دارویی و شفابخش، اشاره می‌کنیم.1

تقویت و بهبود وضعیت حافظه و قوای ذهنی

مهم‌ترین و مشهورترین خواص سعد کوفی تقویت حافظه است. مخلوط سعد کوفی با عسل و زعفران؛ معجزه‌ای در تقویت حافظه و قوای ذهنی انجام می‌دهد. به شرط آن که مصرف این مخلوط را روزانه دنبال کنید، پس از مدتی نه چندان طولانی متوجه تاثیر شگفت انگیز آن در قوای ذهنی خود خواهید شد.

رفع بوی بد دهان و مفید برای لثه‌ها

حتما پیش از این روش‌های مختلفی که برای رفع بوی بد دهان پیشنهاد می‌شود را از نظر گذرانده‌اید. مصرف سعد کوفی از ساده‌ترین و در عین حال موثرترین روش‌ها برای رفع بوی ناخوشایند دهان است. به خاطر داشته باشید که بوی بد دهان، کلیه امور زندگی افراد از جمله زندگی خصوصی و زناشویی، زندگی اجتماعی و کاری و … را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. همچنین این گیاه برای تقویت لثه‌ها و سلامت آن‌ها نیز موثر و مفید است.

تسکین دردهای روماتیسم

دردهای روماتیسمی بسیار دردناک بوده و شخص مبتلا را به ستوه می‌رسانند. خواص سعد کوفی و طبع گرم آن، موجب تسکین و حتی درمان دردهای روماتیسمی می‌گردد.

رفع سنگینی گوش

مقداری از گیاه سعد کوفی را جوشانده و با کمک قطره‌چکان در گوشی که مشکل سنگینی شنوایی دارد، بچکانید. این عمل به رفع سنگینی گوش و کاهش شنوایی کمک خواهد کرد.

رفع موهای زائد بدن

موهای زائد یکی از آزاردهنده‌ترین چیزهایی‌ست که بانوان با آن سر و کار دارند. امروزه برای رفع موهای زائد روش‌های مختلفی از جمله دخالت‌های پزشکی و استفاده از لیزر به کار می‌رود. اما گیاه سعد کوفی به راحتی می‌تواند این مشکل را برطرف سازد. برای این منظور کافی‌ است که از این گیاه به صورت خمیری روی بخشی از بدن که مایل به حذف موهای زائد آن هستید بمالید. با چند بار تکرار، به طور کلی آن بخش را، از موهای زائد عاری خواهید ساخت.

شفابخش در بیماری‌های رحم بانوان

اگر چه گفته می‌شود که این گیاه برای مشکلات رحمی مانند تغییرات نامتوازن عادات ماهیانه (تعویق یا تکرار بیش از حد) مفید است؛ اما می‌توان از آن برای مرتفع ساختن مشکلات پس از زایمان تا بهبودی کامل نیز بهره جست.

رفع نفخ معده

پس از میل کردن مواد غذایی نفاخ، نوشیدن دم کرده سعد کوفی، کمک کننده بوده و از نفخ کردن جلوگیری به عمل می‌آورد. همین طور افرادی که عمدتا از نفخ معده رنج برده و با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، کاندیدای مناسبی برای استفاده از سعد کوفی هستند.

مسکن طبیعی برای سردرد و میگرن‌های قوی

سعد کوفی دارای خاصیت آرامش بخش بوده و می‌تواند برای تسکین سردردهای مزمن موثر واقع شود. به ویژه در طب گیاهی از این گیاه شفابخش در درمان میگرن استفاده می‌شود.2

برای مراقبت از پوست مفید است

گیاه سعد کوفی برای روشن شدن پوست و کاهش اثرات پیری مورد استفاده قرار میگیرد. سعد کوفی با جلوگیری از ایجاد رنگدانه های پوستی موسوم به ملانین ، به روشن شدن رنگ پوست کمک می کنند. اکستراپون ، فرمولی که در بسیاری از کرم های سفید کننده پوست وجود دارد ، از عصاره های پودر ریشه سعد کوفی ساخته شده است. این یک روش طبیعی برای روشن شدن پوست و بدون عوارض جانبی مضر یا سمی است.

 برای دستگاه گوارش مفید است

ریزوم سعد کوفی در بسیاری از کشورهای آسیایی در داروهای قومی سنتی برای معالجه اسهال مورد استفاده قرار می گیرد از جمله دیسنتری ، انگل های روده ای ، سوء هاضمه ، اختلالات روده و سایر مشکلات معده. مواد تشکیل دهنده شیمیایی موجود در این گیاه آن را به عنوان یک داروی مؤثر برای مقابله با سوء هاضمه تبدیل می کند. جدا از آن سعد کوفی شامل چندین آنزیم و ترکیبات فعال است که به تحریک واکنشهای بیوشیمیایی مختلف کمک می کند و به سلامت بیشتر دستگاه گوارش کمک می کند.

 تشنج یا تشنج صرعی

سعد کوفی برای کنترل صرع یا گرفتگی صرع کاملاً سودمند است. مشخص شد که پیش درمانی با عصاره سعد کوفی ، محافظت قابل توجهی در برابر تشنج (استریکنین و ناشی از لپتازول)  انجام می دهد. تحقیقات نشان می دهد که فلاونوئیدهای موجود در عصاره اتانول ممکن است مسئول ضد تشنج باشد و این عصاره ممکن است برای تولید داروهایی برای درمان صرع استفاده شود.

 ویژگی ضد اسهال

این گیاه دارویی در جلوگیری از اسهال در برخی افراد کاملاً مفید است. برای مطالعه ، اسهال در موش ها با دادن روغن کرچک القا شد. محققان دریافتند که وقتی موشها با علف های گردو تحت درمان قرار گرفتند ، حدود ۴۶ درصد از مهار اسهال ایجاد می کند.

 ضد التهاب

سعد کوفی دارای فعالیت ضد التهابی است که در برابر کاراژنان مؤثر است (یک پلی ساکارید غیر قابل هضم که از جلبک های قرمز استخراج می شود ، که معمولاً در مواد غذایی به عنوان یک ماده ضخیم کننده یا تثبیت کننده استفاده می شود) باعث ایجاد ورم (احتباس آب) می شود. همچنین مشخص شد که در مقابل آرتریت ناشی از فرمالدئید موثر است.اثرات ضد التهابی سعد کوفی آن را به عنوان یک درمان احتمالی برای درمان بیماریهای التهابی در می آورد.

 فعالیت ضد اسپاسم

این گیاه دارویی یک فعالیت آرامش بخش بر روی عضلات صاف دارد. تحقیقات انجام شده  نشان می دهد که عصاره اتانولی این گیاه قادر به ایجاد آرامش ایلیوم بوده و همچنین اثر اسپاسمولیتیک در برابر انقباضات ناشی از مواد شیمیایی ایجاد می کند.

 فشار خون بالا را کنترل می کند

سعد کوفی باعث کاهش آهسته و مداوم فشار خون می شود. مدتهاست که در طب سنتی به عنوان درمانی برای کنترل فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گیرد.

 تب را کاهش می دهد

برای کاهش تب و دمای بدن مفید است. در یک مطالعه ،  سعد کوفی نشان داد که فعالیت ضد پیری قابل توجهی در برابر تب یا پیرکسیا در نشان می دهد.

 از کبد محافظت می کند

مطالعات انجام شده نشان می دهد که عصاره سعد کوفی به افراد دارای آسیب کبدی ناشی از کاهش سطح سرمی بیلی روبین و آنزیم هایی مانند گلوتامیک اگزالواستریک ترانس آمیناز ، گلوتامیک پیرویک ترانس آمیناز و قلیایی فسفاتاز ، اثر محافظتی مهمی بر کبد نشان داد.

ضد میکروب

در برابر استفراغ و حالت تهوع مؤثر است زیرا این ماده خواص ضد میکروبی را نشان می دهد. عصاره اتانولی سعد کوفی برای جلوگیری از استفراغ مفید واقع می شود.3

پی نوشت:
1.www.vista.ir
2.www.angize.com
3.www.seyedattar.com