ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
۱۳۹۸/۰۴/۲۱
–
۸۱۹۰ بازدید
علم از نظر اسلام چه فواید دارد
پرسشگر گرامی، برای دریافت پاسخ به نکات زیر توجه نمایید :
الف ) علم
در روایات آمده که « العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء» علم نوری است که خداوند در قلب هر کسی که بخواهد می اندازد. حقیقت علم نور است و راهگشا. اگر فرا گرفتن چیزی، در انسان نور ایجاد کرد و راه را به او نشان داد، علم است و الا ظلمت خواهد بود. انسانی که علم داشت مانند کسی است که در شب تاریک، چراغی در دست دارد. این فرد، راه را واضح و روشن می بیند و به مقصد نزدیک می گردد. امام علی علیه السلام می فرماید: علم امام عقل است و عقل تابع اوست.(میزان الحکمة 13683).
همه انسان ها دارای عقل هستند اما اگر علم سودمند نباشد عقل، تشخیص دهنده مصلحت خود نیست بلکه باید علم، روشنگری نماید تا عقل از او تبعیت کرده و حرکت کند و به قرب خداوند برسد. منظور این است که اگر علمی، شناخت و معرفت ما را نسبت به خالق هستی و شئونات و صفات او بالا برد، علم است.وگرنه خیری در آن نیست.
یک اعرابی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: یا رسول الله رأس علم چیست؟ پیامبر فرمود:شناخت خداوند.آن هم شناخت حقیقی. بعد پرسید:« شناخت خداوند.آن هم شناخت حقیقی.» چیست؟ پیامبر فرمود:این که بدانی او بدون مثل و بدون شبیه و بدون شریک است و این که او واحد ، احد، ظاهر، باطن، اول، آخر، بدون همتا و بدون نظیر است. این حق معرفت اوست. (میزان الحکمة، باب علم)
ب ) فواید علم در کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمومنین علیه السلام
همچنان که قرآن، این کتاب آسمانی جاودانه و معجزه پیامبر گرامی اسلام، دستورالعمل نهایی خدا برای بندگانش است و هیچ گونه خطایی در آن راه ندارد، رفتار و سخنان گران مایه دریافت کننده وحی حضرت محمد مصطفی ـ صلی الله علیه و آله ـ نیز پیام جاودانه انسان سازی است و بنا بر نصّ قرآن و سنت، دور از لغزش است و همچنین است رفتار و گفتار خاندان پاکش و اینک حدیثی از آن حضرت و روایت هایی از حضرت امیرمؤمنان علی(ع) با شرح دو تن از عالمان شیعه در فواید علم آموزی می آوریم:
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله : «العِلْمُ خَلیلُ المؤمن؛ علم دوست مؤمن است».
[شرح:] علم زینتی است شریف در ذات انسانی و جوهری لطیف است از فیض ربّانی. عزّت علما دلیل عزّت علم است و فی الواقع علم خود عزیز است، هر که مظهر او واقع شد به تبعیت او عزیز باشد.
و اینک جمله های کوتاه و حکیمانه از امیر بیان، علی بن ابی طالب، امیرمؤمنان علیه السلام در بیان فواید علم :
1 . التواضُعُ ثَمَرَة الْعِلْمِ؛ فروتنی کردن با خدای ـ عزّوجلّ ـ و خلق میوه دانش است.
2 . اَلْعِلْمُ کَنْزٌ؛ دانش گنج است.
3 . اَلْعِلْمُ دَلیلٌ؛ دانش راهنماست [به حق].
4 . اَلْعِلْمُ ینْجِیکَ، الْجَهْلُ یرْدِیکَ؛ دانش، تو را رستگار می سازد و نادانی [تو را] تباه می گرداند.
5 . اَلْعِلْمُ جَلالة، اَلْجَهَالة ضَلالة؛ دانایی، بزرگی است و نادانی، گمراهی.
6 . اَلْعِلْمُ حَیاةٌ، الایمانُ نجاةٌ؛ دانش زندگی است و ایمان رستگاری.
7 . اَلْعِلْمُ اَعْلی فَوْزِ؛ دانش برترین فیروزی[4] است [به مراتب عالیه و مدارج متعالیه].
8 . اَلْعِلْمُ أفْضَلُ قنیة؛ علم برترین چیزی است که کسی کسب کند.
9 . اَلْعِلْمُ نِعْمَ دلیلٌ؛ علم، نیکو راهنمایی است [به سعادت و نیک بختی].
10 . اَلْعِلْمُ جَمالٌ لایخْفی؛ دانش جمالی است که پوشیده نیست.
11 . اَلْعِلْمُ کَنْزٌ عَظیمٌ لایفْنی؛ علم گنج عظیمی است که نیستی و تمام شدن نمی پذیرد.
12 . اَلْعِلْمُ مُحیی النُفُوس وَ مُنِیرُ الْعَقْلِ و مُمیتُ الْجَهل؛ علم زنده کننده نفس است و روشن کننده عقل و میراننده جهل.
13 . اَلْعِلْمُ أکْثَرُ مِنْ أنْ یحاطَ بِه فَخُذُوا مِنْ کُلِْ عِلْمٍ أحْسَنَهُ؛ علم بیشتر است از اینکه احاطه به آن توان کرد و تمام آن را فراگرفت. پس، از هر علمی نیکوترِ آن را فراگیرید.
14 . اَلْعِلْمُ یرشِدُکَ وَ الْعَمَلُ یبْلُغُ بِکَ الْغایة؛ علم، تو را راه می نماید و عمل، تو را به منتهای مطلب می رساند.
15. اَلْعِلْمُ حِجابٌ من الآفاتِ؛ علم، منع کننده از آفت ها است.
[شرح:] یعنی آفت های اخروی و بسیاری از [آفت های] دنیوی نیز.
16 . اَلْعِلْمُ لِقاحُ المَعْرفة؛ علم، آبستنی معرفت است.
[شرح:] ظاهر این است که مراد به معرفت، معرفت حق تعالی است و یا مراد این باشد که: علم آبستنی معرفت است و شناخت حق تعالی به آن حاصل شود، نه به تقلید یا مراد این باشد که علمی به کار آید که سبب شناختن حق تعالی باشد.
17 . اَلْعِلْمُ داعِی الْفَهْم؛ علم دعوت کننده فهم است.
[شرح:] یعنی هر که را دانشی باشد و لذّت آن را دریافته باشد، علم، او را به فهم و علم دیگر خواند، و همچنین چون علوم را نهایتی نباشد، پس عالم همیشه به تحصیل علم مشغول است، چنانکه در بعضی احادیث وارد شده که دو حریص اند که سیر نمی شوند؛ یکی طالب دنیا و دیگری طالب علم.
[ شرح غرر الحکم (جملات کوتاه امیرالمؤمنین علی علیه السلام) ؛ آقا جمال الدین محمد خوانساری ؛ تحقیق: میر جلال الدین حسین ارموی، انتشارات: دانشگاه تهران، ج 1 و 2 [صفحات مختلف].
الف ) علم
در روایات آمده که « العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء» علم نوری است که خداوند در قلب هر کسی که بخواهد می اندازد. حقیقت علم نور است و راهگشا. اگر فرا گرفتن چیزی، در انسان نور ایجاد کرد و راه را به او نشان داد، علم است و الا ظلمت خواهد بود. انسانی که علم داشت مانند کسی است که در شب تاریک، چراغی در دست دارد. این فرد، راه را واضح و روشن می بیند و به مقصد نزدیک می گردد. امام علی علیه السلام می فرماید: علم امام عقل است و عقل تابع اوست.(میزان الحکمة 13683).
همه انسان ها دارای عقل هستند اما اگر علم سودمند نباشد عقل، تشخیص دهنده مصلحت خود نیست بلکه باید علم، روشنگری نماید تا عقل از او تبعیت کرده و حرکت کند و به قرب خداوند برسد. منظور این است که اگر علمی، شناخت و معرفت ما را نسبت به خالق هستی و شئونات و صفات او بالا برد، علم است.وگرنه خیری در آن نیست.
یک اعرابی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسید: یا رسول الله رأس علم چیست؟ پیامبر فرمود:شناخت خداوند.آن هم شناخت حقیقی. بعد پرسید:« شناخت خداوند.آن هم شناخت حقیقی.» چیست؟ پیامبر فرمود:این که بدانی او بدون مثل و بدون شبیه و بدون شریک است و این که او واحد ، احد، ظاهر، باطن، اول، آخر، بدون همتا و بدون نظیر است. این حق معرفت اوست. (میزان الحکمة، باب علم)
ب ) فواید علم در کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امیرالمومنین علیه السلام
همچنان که قرآن، این کتاب آسمانی جاودانه و معجزه پیامبر گرامی اسلام، دستورالعمل نهایی خدا برای بندگانش است و هیچ گونه خطایی در آن راه ندارد، رفتار و سخنان گران مایه دریافت کننده وحی حضرت محمد مصطفی ـ صلی الله علیه و آله ـ نیز پیام جاودانه انسان سازی است و بنا بر نصّ قرآن و سنت، دور از لغزش است و همچنین است رفتار و گفتار خاندان پاکش و اینک حدیثی از آن حضرت و روایت هایی از حضرت امیرمؤمنان علی(ع) با شرح دو تن از عالمان شیعه در فواید علم آموزی می آوریم:
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله : «العِلْمُ خَلیلُ المؤمن؛ علم دوست مؤمن است».
[شرح:] علم زینتی است شریف در ذات انسانی و جوهری لطیف است از فیض ربّانی. عزّت علما دلیل عزّت علم است و فی الواقع علم خود عزیز است، هر که مظهر او واقع شد به تبعیت او عزیز باشد.
و اینک جمله های کوتاه و حکیمانه از امیر بیان، علی بن ابی طالب، امیرمؤمنان علیه السلام در بیان فواید علم :
1 . التواضُعُ ثَمَرَة الْعِلْمِ؛ فروتنی کردن با خدای ـ عزّوجلّ ـ و خلق میوه دانش است.
2 . اَلْعِلْمُ کَنْزٌ؛ دانش گنج است.
3 . اَلْعِلْمُ دَلیلٌ؛ دانش راهنماست [به حق].
4 . اَلْعِلْمُ ینْجِیکَ، الْجَهْلُ یرْدِیکَ؛ دانش، تو را رستگار می سازد و نادانی [تو را] تباه می گرداند.
5 . اَلْعِلْمُ جَلالة، اَلْجَهَالة ضَلالة؛ دانایی، بزرگی است و نادانی، گمراهی.
6 . اَلْعِلْمُ حَیاةٌ، الایمانُ نجاةٌ؛ دانش زندگی است و ایمان رستگاری.
7 . اَلْعِلْمُ اَعْلی فَوْزِ؛ دانش برترین فیروزی[4] است [به مراتب عالیه و مدارج متعالیه].
8 . اَلْعِلْمُ أفْضَلُ قنیة؛ علم برترین چیزی است که کسی کسب کند.
9 . اَلْعِلْمُ نِعْمَ دلیلٌ؛ علم، نیکو راهنمایی است [به سعادت و نیک بختی].
10 . اَلْعِلْمُ جَمالٌ لایخْفی؛ دانش جمالی است که پوشیده نیست.
11 . اَلْعِلْمُ کَنْزٌ عَظیمٌ لایفْنی؛ علم گنج عظیمی است که نیستی و تمام شدن نمی پذیرد.
12 . اَلْعِلْمُ مُحیی النُفُوس وَ مُنِیرُ الْعَقْلِ و مُمیتُ الْجَهل؛ علم زنده کننده نفس است و روشن کننده عقل و میراننده جهل.
13 . اَلْعِلْمُ أکْثَرُ مِنْ أنْ یحاطَ بِه فَخُذُوا مِنْ کُلِْ عِلْمٍ أحْسَنَهُ؛ علم بیشتر است از اینکه احاطه به آن توان کرد و تمام آن را فراگرفت. پس، از هر علمی نیکوترِ آن را فراگیرید.
14 . اَلْعِلْمُ یرشِدُکَ وَ الْعَمَلُ یبْلُغُ بِکَ الْغایة؛ علم، تو را راه می نماید و عمل، تو را به منتهای مطلب می رساند.
15. اَلْعِلْمُ حِجابٌ من الآفاتِ؛ علم، منع کننده از آفت ها است.
[شرح:] یعنی آفت های اخروی و بسیاری از [آفت های] دنیوی نیز.
16 . اَلْعِلْمُ لِقاحُ المَعْرفة؛ علم، آبستنی معرفت است.
[شرح:] ظاهر این است که مراد به معرفت، معرفت حق تعالی است و یا مراد این باشد که: علم آبستنی معرفت است و شناخت حق تعالی به آن حاصل شود، نه به تقلید یا مراد این باشد که علمی به کار آید که سبب شناختن حق تعالی باشد.
17 . اَلْعِلْمُ داعِی الْفَهْم؛ علم دعوت کننده فهم است.
[شرح:] یعنی هر که را دانشی باشد و لذّت آن را دریافته باشد، علم، او را به فهم و علم دیگر خواند، و همچنین چون علوم را نهایتی نباشد، پس عالم همیشه به تحصیل علم مشغول است، چنانکه در بعضی احادیث وارد شده که دو حریص اند که سیر نمی شوند؛ یکی طالب دنیا و دیگری طالب علم.
[ شرح غرر الحکم (جملات کوتاه امیرالمؤمنین علی علیه السلام) ؛ آقا جمال الدین محمد خوانساری ؛ تحقیق: میر جلال الدین حسین ارموی، انتشارات: دانشگاه تهران، ج 1 و 2 [صفحات مختلف].
