گیاه دارویی ترشک یا Sorrel با نام علمی: Rumex Acetosella گیاهی است تک جنسی (دو پایه) که برگ، ریشه و دانه آن برای درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته شده است. ترشک، گیاه شبیه اسفناج و بومی قاره اروپا بوده که این گیاه حاوی اسید اگزالیک بوده که باعث طعم اسیدی آن می گردد که این گیاه کم کالری و دارای میزان بالایی آب بوده. برگ این گیاه مصرف غذایی و ریشه و برگ آن دارای خاصیت دارویی بوده.

نام‌های دیگر گیاه ترشک: حماض، ترشک اسفناجی، حماض البقر، حماض‌الماء، ترشه، حمیضه، ساق تروشک،، رومکس، ساق ترشک، نیره خراسانی، اوزیل ، استاک، ترشک درشت، حماض شیرین ، پاسیانها، ترشکهای شیرین ، حلیمون، طوطاق، اشلیه پاتم، امروله و اشلیه کیاتم می بوده است.

اکولوژی گیاه ترشک:

این گیاه در مناطق معتدل کشور ایران رویش می کند و از قدیم الایام به عنوان یک سبزی مفید و مؤثر از آن استفاده می شده ، گرچه در رابطه با مسائل غذایی از آن استفاده های فراوانی گردیده ، ولی اکنون این استفاده کاهش پیدا کرده و در عوض موارد درمانی این گیاه افزایش پیدا نموده و در همه زمینه ها از آن استفاده شده و هیچگونه عارضه ای را به دنبال نداشته.

خاصیت این گیاه برای قلب بسیار جالب است

باید به یاد داشته باشیم که سورل یا همان ترشک در خانواده ی اکسالیس ها قرار دارد و باعث بهبود شرایط دیابت در بیمارانی که با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند می شود و در ضمن عموما به طور کلی باعث سریع تر شدن سلامت قلب در بیماران قلبی می شود. لازم است دوباره به این مطلب اشاره کنیم که این خواص به دلیل وجود ترکیبات انتوسیانین دار و ارگانیک در این گیاه است. که تقریبا با همه ی ارگان های موجود در بدن در تقابل است و به همین علت بهبود شرایط قلب و کارکرد ارگان های بدن را تسریع می بخشد.

بهبود سوی چشم از دیگر خواص این گیاه است

وجود ویتامین آ و ویتامین های ضروری دیگر که در سورل (ترشک) وجود دارد به طور تنگاتنگی با بهبود دید ارتباط دارد .بتا کاروتن که یک ویتامین مشتق شده از ویتامین آ است به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و زمانی که با ترکیبات آنتی اکسیدانی که در بدن ما وجود دارد ترکیب می شود می تواند به طور  گسترده ای سلامت چشم را تسریع بخشد و از نقص ها و بیماری های چشمی مربوط به کهولت سن جلو گیری کند.

پیشگیری و جلو گیری از ابتلا به سرطان

گرچه تحقیقات در رابطه ی آنتی اکسیدان های موجود در این گیاه هم چنان ادامه دارد شواهد بسیاری وجود دارد که سورل دارای ترکیبات پولی فنولیک می باشد که تمامی این ها به عنوان یک آنتی اکسیدان در بدن ما عمل می کنند. این آنتی اکسیدان ها در جست و جو و یافتن رادیکال های آزاد در درون بدن ما و خنثی کردن آنها بسیار موثر و تاثیر گذار هستند قبل از این که این سلول های سالم بدن ما را به سلول های سرطانی تبدیل کنند.1

دیگر خواص ترشک:

طبع آن سرد و خشک است.

انواع ترشکها حاوی ویتامین ث می‌باشند در نتیجه مدر هستند.

این گیاه خنک کننده و تب‌بر است.

تصفیه کننده خون می‌باشد.

شادی آور است.

جهت خنازیر به صورت ضماد می‌گذارند.

جهت یرقان از دمکرده ریشه آن استفاده می‌کنند و برگ آن به طور مستمر میل شود.

جهت تقویت معده از برگ آن مانند سبزی خوردن به طور مستمر استفاده گردد.

تقویت کننده کبد است.

جهت درد و زخم معده ترشک را پخته با سماق میل کنند.

برای رفع زگیل این گیاه را به موضع بمالند.

خوردن ترشک مقاومت بدن را در مقابل امراض بالا می‌برد.

افراط در خوردن این گیاه برای کلیه مضر است.

جهت ‌ورم لثه و دندان که ناشی از کمبود ویتامین ث می‌باشد مفید است.

کسانی که گواتر دارند از ترشک مانند سبزی خوردن در برنامه غذایی خود استفاده کنند.

برای رفع تب‌های نوبه حدود ۱۵۰ گرم شیره ترشک را به بیمار طی چند نوبت بدهند، کسانی‌که بیماری کلیه دارند با احتیاط مصرف‌کنند.

جهت بیماری جرب این گیاه را پخته با آرد تخم کتان و پیه بز ضماد درست کرده در محل بگذارند.

یک نسخه برای معالجه یبوست ۱۰۰ گرم برگ ترشک، ۳۰۰ گرم کاهو، کمی جعفری خشک، یک لیتر آب حدود ۲۰۰ گرم نان برشته سبوس‌دار با کمی ادویه پخته و هر شب از این سوپ استفاده گردد و هر شب یک بشقاب میل شود بعد از چند روز یبوست از بین خواهد رفت.

برای درمان سفتی شرائین از ترشک به صورت آش استفاده شود.

جهت درمان بیماری پیسوریازیس مفید می‌باشد.

جهت نارسائی دستگاه دفع ادرار از جوشانده ترشک استفاده گردد.

مصرف زیاد این گیاه باعث تولید سنگ کلیه، مثانه و کیسه صفرا می‌گردد.

سبزی ترشک باعث هضم غذاهای ثقیل می‌گردد.

این گیاه را نباید در ظروف مسی پخت زیرا باعث مسمومیت می‌گردد.

ترشک پاک کننده خوبی است اگر چند برگ آن را در شیشه‌ای روغنی ریخته و آب بریزیم روغن آن شیشه را پاک می‌کند.

برای پاک کردن لکه جوهر از لباس چند برگ تازه این گیاه را به لکه بمالید سپس با صابون بشوئید این عمل را چند بار تکرار کنید تا کاملاً پاک شود.

جهت پائین آوردن فشار خون ترشک سبزی مناسبی است.

ترشک کم کننده چربی خون است.

جهت تسکین کمردرد از دانه ترشک به صورت دمکرده استفاده گردد.

کسانی که درد مفاصل و یا نقرس دارند از خوردن این گیاه خودداری کنند.

جهت جمع شدن و سفت شدن پوست صورت برگ ترشک را له نموده با عرق رازیانه مخلوط نموده به صورت ضماد بگذارند.

جهت رفع کم‌خونی از دمکرده ریشه ترشک روزی ۳ فنجان بنوشند.

جهت ترشحات زنانه از این گیاه به عنوان سبزی میل شود.

کسانی که اسید اوریک دارند از خوردن این گیاه خودداری کنند.

طرز مصرف ترشک

معمولاً به شکل دم کرده یا جوشانده مصرف می گردد همچنین ترشک را می توانید مثل سبزی خوردن میل نمایید .

از ریشه ، برگ و دانه این گیاه می توان دمنوش و جوشانده آماده نمود.

جهت آماده کردن دمنوش باید ، آب جوش را روی گیاه بریزید و ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دم بنمایید . سپس صاف کرده مصرف نمایید .

جهت آماده کردن جوشانده نیز گیاه را به همراه آب روی حرارت قرار دهید تا به جوش آید . پس از مدتی جوشانده شما مهیاست می توانید صاف نموده و استفاده کنید.

این گیاه را می توانید آسیاب کنید، به شکل ضماد در آورده و سپس روی محل بگذارید .

مضرات ترشک

ترشک به علت داشتن میزان زیاد اسید اکسولید نباید بیش از حد مصرف شود، زیرا موجب آسیب زدن به مثانه و کلیه ( تولید سنگ )می گردد. زنان باردار نیز بهتر است مصرف نکنند .

مصرف بیش از 30 گرم از ریشه گیاه باعث مسمومیت و تهوع و استفراغ می گردد . ضربان قلب را نیز زیاد می نماید.بهتر است که برای درمان این علایم از مایعات فروانی استفاده گردد.

افرادی که درد مفاصل دارند از ترشک استفاده نکنند .

 افرادی که اسید اوریک دارند از مصرف آن جدا خودداری نمایند . 

توجه : از پختن ترشک در ظروف مسی به علت ایجاد مسمومیت دوری نمایید.

ترشک همچنین میل جنسی را کم میکند افراد سرد مزاج استفاده نکنند.3

پی نوشت:
1.www.magicbody.ir
2.www.farsindex.com
3.www.saat24.news