قصه گویی چه چیزی است؟

داستان گویی نوعی بیان خلاقانه تخیل است که این کار به کلمات و کنش های متقابل با ایجاد تنوع در لحن نیازمند است تا داستانی مهیج و جالب برای شنوندگان ایجاد شود .

یک داستان گو خوب ، به شنونده امکان تخیل پردازی داده و حس داستان پردازی او را تحریک خواهد کرد . داستان پردازی می ‎تواند به اشکال مختلفی از جمله :نمایش عروسکی ، موسیقی ، کمدی و شعر انجام شود. برای تحقق این مهارت نیاز به صبر، پایداری و آزمون و خطا است. 
 

چگونه برای کودکان داستان بگوییم ؟

عدم توانایی در داستان پردازی ممکن است بسیار ناراحت کننده باشد ، به خصوص وقتی فرزندتان هر شب از شما داستان جدیدی بخواهد. ذهن کودکان دائما به دنبال کشف چیزهای جدید است و به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر معطوف می ‎شود ، بنابراین چگونه می ‎توان توجه کودک را تا پایان یافتن قصه به خود جلب کرد، بدون این که حوصله او سر برود؟
 

1. شنونده را بشناسید

اولین و مهم ترین قدم درک مخاطب خود است . دانستن این نکته که شنونده شما تمایل به شنیدن چه چیزی دارد ، به شما کمک می ‎کند تا داستانی قانع کننده برای او در ذهن خود طراحی کنید و بنابراین از خودتان بپرسید که فرزند شما به چه چیزی علاقه دارد ؟ به یک ابرقهرمان ، شاهزاده و یا چهره های تاریخی ؟
 

2. پیام خود را بسازید

قدم بعدی تعریف پیامی است که می ‎خواهید از طریق داستان به فرزند خود انتقال دهید . آیا چیز خاصی وجود دارد که بخواهید از طریق داستان به فرزند خود بیاموزید ؟ داستان های خود را بر اساس این سوالات بسازید.
 

3. استفاده از کلمات خلاق

استفاده از کلمات خلاقانه در خلال داستان باعث جلب توجه کودک به داستان شما خواهد شد و البته باید توجه داشته باشید که نباید از کلماتی که درک آن ها برای کودکان دشوار است استفاده کنید.
 

4. سبک بیان

تعریف کردن داستان به طور فصیحانه و مسلط باعث جلب نظر فرزندتان خواهد شد . پر انرژی باشید ، احساساتی شوید و با جریان داستان پیش بروید و همچنین می ‎توانید از اتفاقات مشکوک و غافلگیر کننده در داستان خود بهره بگیرد.
 

5. زمان بندی

اهمیت زمان در داستان گویی را نمی ‎توان نادیده گرفت . موضوع داستان باید مناسب با موقعیت زمانی باشد ، برای مثال داستان قبل از خواب با داستانی که در یک روز دلنشین بارانی تعریف می ‎کنید ، متفاوت است.1

۱۰ مزیت قصه‌گویی برای کودکان

۱. پایه‌ریزی ارزش‌های درونی

کودکان در سراسر دنیا عاشق داستان هستند. آنها دوست دارند از شخصیت‌های موردعلاقه‌شان بشنوند و گاهی هم از آنها تقلید می‌کنند. با تعریف کردن داستان‌هایی با پیام‌های معنادار، بی‌تردید ارزش‌هایی مانند دانایی، روراستی، شجاعت و … در سن پایین در آنها ریشه می‌گیرند.
 

۲. نشان دادن ریشه‌ها و ویژگی‌های فرهنگی

با تعریف داستان‌های رایج برای کودکان یا خاطراتی از کودکی خودتان، بچه‌ها با آداب و سنت‌های گوناگون خانوادگی و اجتماعی آشنا می‌شوند. تعریف داستان‌هایی دربارهٔ افراد مختلف فامیل، آنها را با پیشینهٔ خانوادگی و نسب‌شان آشنا می‌کند.
 

۳. تقویت مهارت زبانی کودک

خواندن داستان با صدای بلند، کودک را با زبان، واژه‌ها و عبارت‌های جدید آشنا می‌کند. این روشی کارآمد برای آموزش کلمات تازه و چگونگی تلفظ عبارت‌هاست.
 

۴. تقویت‌ مهارت شنیداری کودک

بیشتر بچه‌ها نمی‌توانند برای مدت طولانی بر موضوعی خاص تمرکز کنند. همچنین معمولا به حرف زدن بیشتر از گوش دادن علاقه دارند. قصه‌گویی نه‌تنها توانایی تمرکز کودک را تقویت می‌کند بلکه آنها را مشتاق شنیدن و فهمیدن می‌کند.

۵. تقویت خلاقیت و خیال‌پردازی کودک

گوش دادن به داستان باعث می‌شود به‌جای تماشای تصاویر در ابزار‌های دیداری، شخصیت‌های داستان، مکان‌ها، جریان داستان و … را در خیالش مجسم کند.

گوش دادن به داستان همچنین خلاقیت و خیال‌پردازی کودک را تقویت و او را نسبت به ایده‌ها و اندیشه‌های متنوع پذیراتر می‌کند.
 

۶. تقویت حافظهٔ کودک

با استفاده از برخی ترفندها، می‌توانید از قصه‌گویی برای تقویت حافظهٔ کودک‌تان بهره بگیرید. پس از قصه‌گویی، می‌توانید از کودک‌تان بخواهید قصه را با زبان خودش تعریف کند یا به نکته‌های خاص یا ویژگی‌های شخصیت‌ها اشاره کند. این کار هم حافظهٔ کودک را تقویت می‌کند و هم توانایی تمرکز او را افزایش می‌دهد.
 

۷. گسترش دید کودک

کودکان به‌سادگی امکان رویارویی با فرهنگ‌ها و شرایط اجتماعی کشورهای مختلف دنیا را ندارند. با قصه‌گویی برای کودکان، آنها را با مکان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون سراسر جهان آشنا می‌کنید. سعی کنید قصه‌های متنوعی از کشورها و فرهنگ‌های متفاوت برای کودکان بخوانید تا دید و درک آنها را گسترده‌تر کنید.
 

۸. کمک به یادگیری تحصیلی

قصه‌گویی، بنیانی برای یادگیری و آموزش رسمی است. کودکان بسیاری با تکرار و بدون درک موضوعی خاص، آن را فرا می‌گیرند. قصه‌گویی به‌شکل پیوسته و تکرارشونده، به کودک کمک می‌کند درک بهتری از آنچه می‌خواند یا می‌شنود پیدا کند و هم‌زمان لذت ببرد. گاهی وقت‌ها آموزش مفاهیم درسی به‌وسیلهٔ داستانی جذاب (برای مثال موضوع کسل‌کنندهٔ تاریخی که در قالب داستانی هیجان‌انگیز بیان می‌شود) فراگیری را ساده‌تر و کنجکاوی را تقویت می‌کند.
 

۹. تقویت مهارت‌های ارتباطی

گاهی کودکان با وجود اینکه لبریز از حس کنجکاوی هستند، برای پرسیدن تردید دارند! قصه‌گویی به کودک در فراگیری هنر طرح پرسش‌های درست، کمک می‌کند. همچنین به آنها نشان می‌دهد چطور مکالمه‌ کنند و اعتماد به نفس آنها را تقویت می‌کند. خواندن و شنیدن داستان به‌شکلی تکرارشونده، توانایی سخنوری کودکان را بهبود می‌بخشد.
 

۱۰. کمک به رویارویی با موقعیت‌های دشوار

بیشتر وقت‌ها موقعیت‌های دشوار، کودکان را گیج و سردرگم می‌کند. داستان‌هایی با موضوع آدم‌هایی که در موقعیت‌های دشوار قرار می‌گیرند، به کودک کمک می‌کند درک بهتری از چنین موقعیت‌هایی پیدا کند. بهتر است برای کودکان داستان‌هایی تعریف کنید که نشان می‌دهند رنج و سختی هم مانند شادی و خوشی، بخشی از زندگی هستند. داستان‌های مناسب به کودکان کمک می‌کنند با موقعیت‌های گوناگون و به‌طور کلی زندگی، بهتر روبه‌رو شوند.2

روش‌های صحیح قصه گویی برای کودکان

قصه اگر کوتاه باشد قادر به دادن پیام مناسب نیست و اگر طولانی باشد کسل کننده می‌شود و باعث بی میلی کودک می‌شود؛ پس قصه نباید کوتاه و یا خیلی بلند باشد. برای آن که قصه تأثیرگذارتر شود، شرایط زیر را در نظر بگیرید.

1- برای خواندن قصه یک مکان راحت انتخاب کنید.

2- در قصه گفتن حرکات دست و صورت و صداهای مختلف بکار ببرید و از کودک بخواهید این کارها را انجام دهد که قصه جذاب‌تر شود.

3- اگر از خودتان داستان می‌گویید به کودک بگویید داستان را چه کسی برایتان گفته است یا کجا شنیده‌اید. به کودک بگویید چرا این داستان را برای گفتن انتخاب کرده‌اید و سعی کنید داستان‌ها را جوری انتخاب کنید که علاقه‌ای خاص در آن‌ها به وجود بیاید.

5- با صدای بلند و سرعت پایین قصه بگویید. صدای شما باید بیان کننده احساسات در قصه باشد. مکث در جاهای مناسب بکار ببرید.

6- فرزندانتان را درگیر قصه کنید و بازی دهید؛ با سوالاتی مانند «می دونی» کودک را درگیر قصه کنید و از او بخواهید قصه را پیگیری کند.

7- با توجه به دوره مراحل رشدی قصه‌هایی متناسب با درک و فهم او انتخاب کنید.3

پینوشتها
1.www.namnak.com
2.www.chetor.com
3.www.honarehzendegi.com