مراد از علم لدنی چیست؟

کلمه «لدن» در زبان عربی به معنای «نزد» است[1] و یاء آن یای نسبت است. مقصود از علم لدنی علومی است که بدون وسایط و ابزار مادی و عادی از خداوند متعال دریافت می‌شود.[2]
به بیان برخی از نویسندگان: «علم لدنى علمى است که بنده از خدا آموزد بدون واسطه بشر یا ملک و این اصطلاح مأخوذ از قرآن است که فرمودند «آتَیْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً» که اهل قرب را به تعلیم الهى و تفهیم ربانى معلوم و مفهوم شود نه بدلائل عقلى و شواهد نقلى و فرق علم لدنى و علم یقین آنکه علم یقین ادراک نور ذات و صفات الهى است و علم لدنى ادراک معانى و کلمات از حق است بى‌‏واسطه بشر و آن بر سه قسم است وحى، الهام و فراست».[3]
برخی از اهل معرفت در این زمینه می‌گویند: انسان به مقامى می‌رسد که مظهر اسم شریف (یا من لایشغله شأن عن شأن) می‌شود و آن انسانى است که داراى روح قدسى است. که حائز سفر چهارم از اسفار اربعه یعنى خود کامل و مکمل بندگان خدا و قلب عالم امکان و امام کل است… در روح قدسى حقایق لوح محفوظ منتقش می‌شود و از آنچه که من جانب الله است به خلق می‌رساند. و این معنا همان است که مى‌گوییم علم سفراى الهى لدنى‏ است.
حافظ می‌فرماید:

نگار من که بمکتب نرفت و خط ننوشت
بغمزه مسئله آموز صد مدرس شد».[4]

---