خانه » همه » مذهبی » مشخصه های انسان دین دار واقعی

مشخصه های انسان دین دار واقعی


مشخصه های انسان دین دار واقعی

۱۳۹۷/۰۴/۱۵


۲۳۷۰ بازدید

امروزه( به چه کسی دین مدار حقیقی که درک درستی ازمذهب دارد گفته میشود ) اگر کاربردی تر وبا ذکر منابعی که قابل مطالعه و در عین حال در دسترس بوده باشند پاسخ بفرمایید.

به طور کلی اعتقاد به اصول دین والتزام عملی به فروعات وایمان به تمام آنچه در قرآن وسنت بیان شده,نشانه یک مؤمن کامل است.محترم شمردن حدود الهی,واجبات ومحرمات,عمل به واجبات وترک محرمات که در کتاب وسنت مقرر گردیده است.در برنامه های شبانه روزی ,خواندن نمازها ومراقبت بر اعضای بدن (چشم وگوش وقلب) نشانه خوبی از مسلمانی است.معیار کلی و اصلی یک انسان دین دار بنده بودن برای خدا است. اصل بندگی است که دین داری را تعریف می کند. انسان دین دار یعنی بنده خدا. اما این بندگی به علم و ایمان و عمل و عبادت نیاز دارد و تا این شرایط به وجود نیاید امکان تحقق بنده بودن ضعیف می شود. بنابراین برای بنده بودن و بندگی خدا لازم هست که علم آموزی داشته باشید و با عقلانیت دین و حقیقت آشنا شوید ایمان خود را تحقیقی کنید و به یقین برسانید و همچنین روش های بندگی و عبادت را بیاموزید و به وظایف دینی عمل کنید و همچنین اخلاق بندگی هم مهم است. باید صفات انسان هم اصلاح شود و صفات بد و رزیله که ریشه در شرک دارد از انسان تخلیه گردد و درون انسان به صفات و فضایل اخلاقی که ریشه در توحید و بندگی دارد آراسته گردد. خلاصه یک دوره خودسازی نیاز هست تا انسان به بندگی خالص برسد.
بنابراین می توان گفت: به طور کلی مشخصه های یک مسلمان واقعی از نظر قران کریم دو چیز است: 1- معرفت و ایمان راستین به خداوند و آموزه های انبیا و اولیای دین. 2- عمل صالح اخلاقی و عبادی.
اگر از منظر آموزه های اصیل اسلامی بخواهیم به تعیین وظیفه و نقشی که از یک مسلمان در دنیای حاضر انتظار می رود ، بپردازیم ؛ در این زمینه لازم است ابتدا به باز شناسی وظایف فردی و اجتماعی یک مسلمان اقدام و سپس با توجه به ویژگی ها و مشخصه هایی که دنیای حاضر ، به تعیین نقش و چگونگی تأثیر گذاری یک مسلمان در آن پرداخت .
همانگونه که می دانیم دین مبین اسلام برنامه هایی جامع و مترقی در جهت هدایت ، رشد و تکامل مادی و معنوی بشر در عرصه های مختلف فردی و اجتماعی در نظر گرفته و با توجه به منابع غنی و حیات بخش خویش از توانایی شگفت انگیزی در ایفای بهینه کارویژه های خود در تمامی زمانها و زمینه ها برخوردار می باشد. اسلام دینی جامع و همه سونگر است که تمام ابعاد زندگی انسان (فردی، اجتماعی، دنیایی، اخروی، مادی و معنوی) را در نظر گرفته است و همان گونه که مردم را به عبادت و یکتا پرستی، دعوت نموده و دارای دستورات اخلاقی و خودسازی فردی است؛ احکام و دستوراتی در مورد مسائل حکومتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، قضایی، امور مربوط به اداره صحیح جامعه، روابط بین الملل و… دارا می باشد. ادوارد گیبون در این باره می نویسد: « قرآن دستور عمومی و قانون اساسی مسلمین است که شامل مجموعه قوانین دینی، اجتماعی ، مدنی ، تجاری ، نظامی ، قضایی ، جنایی و جزایی است. همین مجموعه قوانین از تکالیف زندگی روزانه گرفته تا تشریفات دینی ، از تزکیه نفس تا حفظ بدن و بهداشت ، از حقوق عمومی تا حقوق فردی، از منابع فردی تا منافع عمومی ، از اخلاقیات تا جنایات و از عذاب مکافات این جهان تا عذاب و مکافات جهان آینده همه را در بر دارد . » . (ر.ک : دیون پورت جان ، عذر تقصیر به پیشگاه محمد (ص) و قرآن ، ترجمه غلامرضا سعیدی، قم:دارالتبلیغ اسلام، ، ب، تا ، صص 98-99)
بر این اساس تعیین نقش یک مسلمان در گام اول نیازمند شناسایی وظایف و مسئولیت های دینی اوست ؛ که با مراجعه به متون دینی و منابع اصیل اسلامی می تواند به تعیین وظایف و تکالیف دینی خویش در حوزه های مختلف اقدام نموده و با توجه به آن به ایفای بهینه نقش خویش بپردازد . علاوه بر وظایف فردی ، مهمترین وظایف و کارویژه های اجتماعی وی عبارتند از : 1. وظایف او در ارتباط با خانواده 2 . وظایف او در ارتباط با دوستان 3 . وظایف او در قبال با محیط تحصیلی ، شغلی و … 4 . وظایف او در ارتباط با جامعه خویش 5 . وظایف او در مقابل جهان.
بدیهی است ایفای بهینه هر یک از این وظایف در راستای تعیین و تبیین نقش یک مسلمان در دنیای معاصر با دو عامل و متغیر اساسی مرتبط می باشد که عبارتند از :
1 . توانایی ها و استعدادهای علمی ، روحی ، و سایر امکانات مادی و معنوی هر فرد .
2 . میزان شناخت وی از دنیای معاصر و نیازمندهای واقعی آن .
در چنین شرایط یک مسلمان که از معارف ناب و حیات بخش دین مترقی اسلام بر خوردار است و انگیزه و دغدغه نجات ، هدایت و تکامل جامعه بشری را در سر می پروراند از توانایی و نقش بسیار مؤثری در سطوح مختلف جوامع بشری از سطح خانواده ، دوستان ، دانشگاه و غیره گرفته تا سطح جهانی ، برخوردار است :
1 . شناسایی و ریشه یابی دقیق مشکلات و بحرانهای مختلف جهان معاصر .
2 . یافتن راهکارهای کارآمد و پاسخ به نیازهای فکری و روحی بشر با استفاده از آموزه های حیات بخش بشری .
3 . تلاش برای ترویج فرهنگی و تحقق عملی این آموزه ها و ارزشهای مترقی در سطوح مختلف جامعه و جهان خصوصاً درارتباط با ، دوستان ، دانشگاهیان و خانواده با استفاده از امکانات موجود و توانایی های خویش.
4 . پاسخگویی متقن و منطقی به شبهات و ابهامات موجود پیرامون مسائل اعتقادی ، ارزشی و دینی .
5 . ارائه نقش الگو و نمونه ای موفق در زندگی فردی و اجتماعی خویش به خانواده ، دوستان و … و استقامت و پایداری در طی این مسیر با تقویت ایمان و اعتقادات مذهبی و پایبندی عملی به رعایت ارزش ها و تکالیف دینی .
6 . ترویج امتیازات برجسته و ممتاز اسلام نسبت به سایر ایدئولوژیها و مکاتب بشری با برشمردن پیشینه درخشان تمدن اسلامی و توانای هایی که دین مبین اسلام در اداره جامعه بشری و تامین سعادت دنیوی و اخروی آن دارد در مقابل تبیین چالش ها و بحرانهای موجود جهان خصوصاً برای افرادی که در دام زرق و برق فرینده تمدن رو به انحطاط غرب گرفتار شده اند.چنانکه مقام معظم رهبری در این زمینه می فرماید : « اگر شما امروز با مسائل دنیای مدرن، دنیای سرشار از فنآوری و علم و صنعتِ برتر و پیشرفتهای علمی که داعیه رهبری جهان را دارند – یعنی اروپا و امریکا – آشنا باشید، خواهید دید که امروز بزرگترین گرفتاری آنها، فقدان این حالت آرامش و اطمینان و سکینه است.آرامش و اطمینان و سکینه ای که قرآن به ما آموزش می دهد، غیر از حالت خواب رفتگی و خواب آلودگی است؛ غیر از حالت تخدیر است. اهمیت دینِ صحیح این است که حالت تخدیر به کسی نمی دهد؛ بلکه حالت تخدیر فکری و روحی را از انسانهایی که تحت تأثیر عوامل گوناگون دچار آن حالت شده اند، به کلّی می زداید؛ آنها را هوشیار و حسّاس می کند و به خود می آورد؛ اما در عین حال آنها را از آشفتگی و تشویش و دغدغه فکری نجات می دهد. دینِ صحیح، حالت سکینه و اطمینان و آرامش و اعتماد به خود و اعتماد به خدا و اعتماد به آینده را به انسان می بخشد. آنچه که امروز جزو وظایف حتمی مبلّغان ماست، القای این حالت به مؤمنین، به مخاطبان و به آحاد مردم است. »( بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در دیدار روحانیون و مبلّغان در آستانه ماه مبارک رمضان ، 23/9/1377 )
یکى از مهمترین انگیزه هایى که در هر انسانى وجود دارد انگیزه کمال طلبى و خودشکوفایى است. این انگیزه مهمترین عامل و محرک در شکل گیرى و جهت دهى به رفتار انسانهاست. هر رفتارى که ما انسانها انجام مى دهیم در واقع محصول سه عامل، انگیزه، نیاز و هدف است. اگر این سه عامل در کنار هم قرار گیرند شرایط تحقق یک رفتار فراهم مى شود اما گاهى اوقات شناخت افراد نسبت به این سه عامل دچار مشکل مى شود.
به عبارت دیگر وجود برخى ابهامات موجب مى شود چیزى که در حد یک انگیزه است جاى هدف را مى گیرد و کسى که تحت تأثیر این عوامل سه گانه اقدام به فعالیتى کرده بود در استمرار فعالیتش دچار انحراف یا لغزش و یا دچار دلسردى و رکود مى شود.
داشتن هدف شرط رسیدن به کمالات و خواسته های معنوی:
عبادت هم هدف است و هم وسیله، به این معنى که خود عبادت هدف زندگى است (قُلْ إِنَّ صَلاتِى وَ نُسُکِى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتِى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ – بگو نماز و عبادات و زندگى و مرگم همه از آن خداى پرورنده جهانیان است»،( انعام، آیه 162). مضمون این آیه شریفه به طور اختصار این است که تمام «من» از آن خداى سبحان است و این هدف زندگى انسان در دنیا است که خداوند آن را عبادت و بندگى نامیده و فرموده است: (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ(الذاریات، آیه 56). و از طرفى عبادت وسیله است، وسیله رسیدن به یقین و کمال (وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ(حجر، آیه 99) و کمال هر موجود و از جمله انسان در عینیت یافتن و به ظهور رسیدن تمام استعدادهاى نهفته آن موجود است. وتنها راهی که به سبب آن می توان این استعدادها را کشف کرد، شناخت صحیح هدف از زندگی می باشد و بى شک در میان استعداد انسان تحقق یافتن خواست هاى مادى و حیوانى را نباید در شمار کمال هاى انسانى به شمار آورد، زیرا این خواست ها بین انسان و حیوان مشترک است و در این مرحله انسانیت انسان بالقوه است وحیوانیت او بالفعل شده است، انسانیت انسان زمانى به فعلیت مى رسد که استعدادهاى جان و روانش شکوفا شود و به کمال و لذت بى پایان و بدون محدود و مزاحم دست یابد. بنابراین مقاصدى را که یک انسان در فرایند زندگى دنبال میکند همه یکسان نیستند، برخى از این هدف ها، هدف هاى مقدماتى، آلى و زمینه ساز براى نیل به هدف هاى بالاترند و برخى هدف نهایى و اصیل به شمار مى روند.
در این میان عبادات همان طور که هدف زندگى است، از طرفى همین عبادات هدف مقدماتى است، به تعبیر دیگر وسیله است براى رسیدن به هدف برتر و آن هدف برتر کمال انسان و شکوفا شدن استعدادهاى جان آدمى است که اوج آن رسیدن به قرب پروردگار مى باشد و آن مقامى است که انسان به ذات اقدس الهى رهنمون مى شود و در جوار رحمت الهى استقرار مى یابد. (إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِى جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ. فِى مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ به راستى که پرهیزکاران در باغ ها و جویبار در جایگاهى راستین نزد پادشاهى مقتدرند»،( قمر، آیه 54 و 55). خلاصه سخن آن که هدف نهایى انسان کمال است و کمال انسان به معرفت الله مى باشد و معرفت هر شخص به میزان قرب او به خداست و تقرب با سیر الى الله ممکن است وعبادت (بندگى و سرسپردگى محض در برابر خدا) طریقه سیر الى الله است.
برای آنکه از اراده ای قوی برخوردار باشید باید به شناخت صحیح و کاملی در مورد هدف از زندگی برسید چرا که تا خود و هدف از خلقت خود را نشناسید انگیزه ای معنوی برای تلاش و کوشش در شما به وجود نخواهد آمد.
«رمز موفقیّت»
در مسیر زندگی و خودسازی بسیاری از افراد با ناتوانایی های فراوانی مواجه می شوند، به این معنا که می خواهند کارهای فراوانی را انجام دهند، ولی عملا موفق نمی شوند، این موارد همگی معلول ضعف اراده است. در مقابل رمز موفقیت انسان های بزرگ، در تمام عرصه های زندگی در قوت اراده آنها نهفته است.
هر کس به اندازه نیروی اراده اش پیشرفت می کند و می تواند در مسیر تکامل و سعادت خود گام بردارد. انسان های با اراده، هم در زندگی شخصی خود موفق عمل می کنند و هم در جامعه به عنوان یک فرد تاثیر گذار و موفق مطرح می شوند. در حالی که انسان های بی اراده، افرادی ناتوان، عقب مانده، بی تحرک، شکست خورده، ناامید و ناموفق ظاهر می شوند و عملا نمی توانند در زندگی و محیط اطراف خود تاثیر مثبت بگذارند.
در یک جمع بندی مهمترین وظایف یک دانشجوی مسلمان در شرایط حاضر عبارتند از:
1- قدردانی از جوانی: مهمترین مظهر قدردانی از جوانی همین است که از این صفا و نورانیت و از این ناآلودگی و پیراستگی طبیعی انسان جوان استفاده کنید و خودتان را در زمینه های تزکیه و اخلاق پیش ببرید. این انشاءالله ذخیره همه زندگی شما خواهد شد. راهش هم رعایت دو نکته است: ذکر و توبه. ذکر یعنی یاد، یاد در مقابل غفلت است. غفلت از خدا، غفلت از وظیفه و مسئولیت، غفلت از آن هنگام حساس مواجهه با مأموران الهی در عالم ملکوت عالم بعد از عبور از جسمانیت و محاسبه بزرگ انسان در مقابل خدا در قیامت، اینها یاد است… نکته دیگر توبه است ممکن است کسی بگوید ما که جوانیم و هنوز عمری از ما نگذشته است که مثل شما ها گناه زیادی کرده باشیم و محتاج توبه باشیم. نه این درست نیست. توبه وظیفه همیشگی انسان است. پاکترین انسانها هم باید توبه کنند. توبه یعنی برگشت به خدا.(پرسمان، سال دوم، شماره دهم، تیر، ص2)
2- جدی گرفتن علم و تحقیق: شما باید در محیط دانشگاه مسئله علم و تحقیق را جدی بگیرید … بدون پیشرفت علم نمی شود کشور را پیش برد. امروز حتی دشمنان بشریت از علم استفاده می کنند. ما برای آرمانهای والا برای ارزشهای حقیقی برای فضایل انسانی و گسترش آنها ناگزیریم از علم و شرافت ذاتی علم استفاده کنیم. (همان، ص8؛ پاسخ و پرسش رهبر معظم انقلاب با دانشجویان)
3- در مقابل جریانهای سیاسی از اندیشه ناب اسلامی بگوید و به فرموده رهبری «درست فکر کردن، درست تحلیل کردن، تحلیل درست را به دیگران منتقل کردن، سعی در روشن و آگاه کردن کسی که فکر می کنید ناآگاه است وظیفه دانشجوی آگاه و آماده است.»
4- هر دانشجوی مسلمانی علاوه بر تحصیل علم و نگهبانی از صفای درونی خویش باید از وظیفه بزرگ امر به معروف و نهی از منکر چشم پوشی نکند و با محبت و مهربانی به اصلاح دیگران بپردازد.
5- شاید بهترین واژه ای که می تواند وظیفه یک مسلمان و جوان شیعه را در عصر غیبت آن حضرت عج روشن نماید، واژه انتظار فرج است.
انتظار فرج در واقع، انتظار حکومت جهانى اسلام است، انتظار تشکیل حکومت توحیدى در سطح جامعه انسانى است، انتظار تحقق عدالت در اجتماع است، انتظار وراثت زمین و دولت مؤمنان و موحدان است. بنابراین «انتظار» نه به معناى «نشستن و دعا کردن» است، «انتظار» یعنى «برخاستن و دعا کردن»، انتظار یعنى بکوشیم هر چه بهتر دین اسلام را به عنوان یک دین توحیدى فراگیر بشناسیم، بفهمیم و بسازیم، این همان زمینه سازى براى ظهور حضرت مهدى (عج) است.
امیدواریم با رعایت و عمل کردن به نکات بالا بتوانید شیرینی دین را در تمامی ابعاد زندگی لمس و حس نمایید.
براى آشنایى بیشتر با صفات و ویژگى هاى عملى مؤمنان خطبه همام در نهج البلاغة را مطالعه فرمایید.
منابع اصلی اخلاق اسلامی:
-راه روشن, ترجمه مهجه البیضاء فیض کاشانی
– اخلاق اسلامی, ترجمه جامع السعادات ملا مهدی نراقی
– معراج السعاده، ملا احمد نراقی
– نقطه های آغاز در اخلاق عملی آیت الله مهدوی کنی
– اخلاق در قرآن (3 جلد) مصباح یزدی
منابع بیشتر:
– خودسازی برای خودشناسی، مصباح یزدی
– تهذیب نفس، ابراهیم امینی
– مقالات استاد محمد شجاعی
– خودسازى، شهید باهنر
– خودسازى، محمد یزدى
– جهاد با نفس، ج 3، حسین مظاهرى

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد:

دیدگاهتان را ثبت کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد