درد شانه یا کتف

درد شانه یا کتف، یک بیماری بسیار رایج است. تشخیص علت درد شانه شاید سخت باشد. افرادی که از درد کتف رنج می برند باید از دلایل احتمالی درد و یا از اقدامات احتیاطی آن آگاهی کامل داشته باشند. عوامل متفاوتی از فشارهای مختلف گرفته تا بیماری های جدی مانند حملات قلبی یا مشکلات کبدی باعث به وجود آمدن این بیماری می شود.

علت های مختلفی باعث درد در تیغه های شانه می شود. تیغه های شانه، استخوان های مثلثی شکل در پشت شانه ها هستند که از نظر پزشکی به نام کتف شناخته شده اند. هر شانه، استخوان بالای بازو را به استخوان گردن متصل می کند و سه گروه عضله به آن متصل است. این عضلات به حرکت کردن شانه کمک می کنند.

شانه دامنه حرکتی زیادی دارد. ماهیچه هایی که شانه را به هم متصل می کنند، باعث چرخش شانه، حرکت دایره ای، حرکت به سمت بالا، پایین و پشت، جلو و کنار هم می شوند. از آنجا که شانه می تواند به همه جهت حرکت کند، ممکن است به راحتی صدمه ببیند که همین امر می تواند باعث درد شانه شود.

متأسفانه، درد شانه اغلب مربوط به آسیب دیدگی آن نیست. بلکه در بعضی موارد، درد شانه ناشی از درد عضوی در اطراف آن است.1
 

علل ایجاد درد شانه و کتف

عوامل و شرایط مختلفی در بروز درد شانه موثر است‌. یکی از رایج‌ترین دلایل درد، التهاب تاندون‌های کلاهک گرداننده است. یکی از شاخصه‌های اصلی آن تاندون‌های متورم است‌.

دیگر دلیل رایج درد شانه نشانگان گیرافتادگی شانه است که در آن کلاهک گرداننده بین بخشی از استخوان کتف و سر استخوان بازو گیر می‌کند.

گاهی اوقات درد شانه ناشی از آسیب نقطه‌ی دیگری از بدن معمولا قسمت جلو بازو و گردن است. این نوع از درد را درد ارجاعی می‌نامند. در این شرایط میزان درد فرد با حرکت شانه زیاد تر نخواهد شد.

دیگر دلایل درد شانه عبارتند از:

التهاب مفاصل

پارگی غضروف 

پارگی کلاهک گرداننده

کیسه‌ی بورس یا کیسه سینوویال و تاندون متورم 

زواید استخوانی 

رگ به رگ شدن گردن یا شانه

شانه یا بازوی شکسته

خشکی و گرفتگی بازو

در رفتگی شانه

آسیب شانه به دلیل کار زیاد

آسیب طناب نخاعی

حمله قلبی.2

علائم و نشانه ها 

درد کتف و شانه از نظر شدت می تواند ملایم تا شدید باشد. در این حالت با توجه به علت درد شانه، سایر علائم احتمالی مربوط به این مشکل شامل موارد زیر هستند:

احساس غیر عادی بودن شانه مثل بی حسی، احساس سوزش و سردی

تغییر شکل

تغییر رنگ یا کبودی

ورم و التهاب

ضعیف شدن

در بعضی موارد، تشخیص درد شانه از درد گردن دشوار است و این درد می تواند در ناحیه بازو و دست ها نیز احساس شود. این نوع درد معمولاً با اعصاب گردن (که به آنها اعصاب رادیکولوپاتی گردن گفته می شود) ارتباط دارد، اما امکان ایجاد این درد در نتیجه بعضی انواع آسیب دیدگی های شانه همچون ناپایداری، در رفتگی یا نیم در رفتگی نیز وجود دارد.3
 

علت درد در شانه ها چگونه تشخیص داده می شود؟

یک پزشک برای بررسی علت بروز درد در شانه باید بیمار را معاینه کند. در شرایطی که پزشک، علت بیماری را به سادگی تشخیص ندهد از سایر روش های تشخیصی استفاده می شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آزمایشات شکمی، مانند آندوسکوپی

آزمایش خون که عملکرد کبد را آزمایش می کند.

آزمایشات قلب، مانند الکتروکاردیوگرام (EKG) یا تست ورزش

تصویربرداری رادیولوژیک قفسه سینه و کمر با استفاده از اسکن ( MRI یا CAT ).1
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن تب، ناتوانی در حرکت دادن شانه، وجود کبودی و احساس داغ بودن پوست در اطراف مفصل و یا اگر با وجود چندین هفته درمان خانگی، درد ادامه داشته باشد باید با پزشک تماس گرفت.

 اگر بدون هیچ علتی و بدون وارد آمدن آسیب و به صورت ناگهانی شانه دردناک شود، باید به سرعت با اورژانس تماس گرفت. چرا که می‌تواند نشانه‌ای از حمله‌ی قلبی باشد، دیگر نشانه‌های حمله قلبی عبارتند از:

تنگی نفس

سختی سینه

سرگیجه

تعریق زیاد

درد در گردن یا فک

در صورت وارد آمدن ضربه و در صورت خونریزی و تورم  هم باید به بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان  مراجعه کرد.2
 

راه ها و روش های درمان

انتخاب روش درمان شانه درد بستگی به علت درد شانه دارد. در این حالت دردی که در نتیجه استفاده زیاد، پیچ خوردن، یا کشیدگی ایجاد شده باشد را اغلب می توان با استفاده از روش های محافظه کارانه درمان کرد. استراحت، بی حرکت کردن، سرما یا گرما درمانی، و کمپرس همگی می توانند برای درمان بعضی از انواع شانه درد مورد استفاده قرار گیرند.
 

سرما یا گرما 

هنگام مواجه شدن با درد شانه مهم است که به شانه استراحت دهیم و از انجام فعالیت هایی که باعث تشدید درد می شوند یا فشار اضافی به مفصل وارد می کنند، برای حداقل 48 ساعت خودداری کنیم.

در این حالت می توان از روش های درمانی محافظه کارانه مثل سرد یا گرم کردن ناحیه آسیب دیده برای چندین بار در روز به منظور کاهش درد و التهاب ایجاد شده استفاده کرد. علاوه بر این کمپرس کردن ناحیه آسیب دیده با استفاده از بانداژ قابل ارتجاع می تواند به تثبیت کردن شانه و کاهش ورم آن کمک کند.

دارو درمانی

مصرف داروهایی ضد درد مثل استامینوفن می تواند برای کاهش و درمان درد شانه مفید باشد و استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) مثل ایبو پروفن، ناپروکسین، و آسپیرین برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده امکان پذیر است.

این داروها را باید فقط طبق دستور پزشک مصرف کرد و نباید به مصرف آنها به مدت طولانی تر از 7 تا 10 روز بدون مشورت با پزشک ادامه داد. مصرف این داروها می تواند برای بیمار عوارض جانبی مثل درد معده، خون ریزی سیستم گوارش، و در موارد نادر مشکلات کبد و کلیه به همراه داشته باشد. در بعضی موارد، داروهای ضد التهاب غیر استروئید می تواند باعث عوارض جانبی جدی در سیستم گوارشی و نیز قلب و عروق شود.

درمان شانه درد شدید یا دردی که به داروهای مسکن موجود در داروخانه ها واکنش نشان نمی دهد ممکن است نیازمند تجویز داروهای قوی تر (مثل سلبرکس) باشد. مصرف این داروها نیز می تواند باعث خون ریزی سیستم گوارشی و عوارض جانبی قلبی و عروقی شود.

در صورتی که شانه درد به خاطر عفونت ایجاد شده باشد، می توان برای درمان آن از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کرد. اگر داروهای آنتی بیوتیک خوراکی نتواند اثر بخشی لازم را برای شما به همراه داشته باشد، ممکن است از نوع تزریقی این داروها (داخل وریدی) برای شما استفاده شود.
 

تزریق

تزریق کورتیزون ها می تواند برای درمان بعضی انواع شانه درد (مثل التهاب کیسه های مفصلی یا التهاب تاندون ها) که به روش های محافظه کارانه پاسخ نمی دهند، مورد استفاده قرار گیرد. این روش درمانی شامل تزریق مستقیم کورتیزون (یک داروی ضد التهاب استروئیدی) به شانه است. توجه داشته باشید که با گذشت زمان، تزریق کورتیزون می تواند باعث ضعیف شدن و وارد شدن آسیب به بافت ها و ساختارهای داخل مفصل شود.
 

فیزیوتراپی

روش های فیزیوتراپی (مافوق صوت، تحریک الکتریکی، سرما درمانی، درمان دستی، حرکت های کششی) می توانند برای کاهش درد و التهاب ایجاد شده و نیز تقویت عضلات و کاهش اصطکاک و سایش آنها در مفصل شانه مورد استفاده قرار گیرند. فیزیوتراپی همچنین می تواند برای آموزش مکانیزم های صحیح بدن به بیمار که می تواند کاهش ریسک عود مجدد شانه درد را به همراه داشته باشد، مفید باشد.

بعضی از انواع شانه درد (جدا شدن، در رفتگی، یا شکستگی) نیازمند بی حرکت کردن مفصل است. جدا شدن شانه را اغلب می توان با بی حرکت کردن شانه با یک بند محافظ درمان کرد. در اکثر موارد، این نوع آسیب دیدگی در طول 2 یا 3 ماه درمان می شود.

هنگامی که مفصل شانه دچار در رفتگی شده باشد، پزشک سر استخوان بازو را به حفره آن باز می گرداند و شانه را با استفاده از بند محافظ یا ابزارهای مخصوص (به نام ایموبلایزر) برای چند هفته بی حرکت می کند.اولتراسوند ، طب سوزنی ، ماساژ از دیگر روشهای درمانی درد شانه می باشد.

عمل جراحی

در صورتی که آسیب های وارد شده به شانه جدی یا شرایط پیچیده باشد (برای مثال قرار گیری نامناسب استخوان ها، آسیب دیدگی تاندون ها، یا پارگی شدید)، ممکن است از عمل جراحی برای درمان بیمار استفاده شود.

عمل جراحی شانه می تواند به صورت عمل جراحی باز (که نیازمند ایجاد یک شکاف بزرگ در محل شانه است) یا عمل جراحی آرتروسکوپی (با استفاده از شکاف های کوچک) انجام شود. همچنین به منظور کاهش درد شانه پس از جراحی و آرتروسکوپی شانه از روش های مختلفی همچون سرما و گرما درمانی، دارودرمانی و … بهره گرفته می شود.

عمل جراحی شانه معمولاً با یک دوره بی حرکت سازی و فیزیوتراپی وسیع برای بازیابی حرکت های عادی و توان عضلات همراه است. به دنبال عمل جراحی شانه، بیمار اغلب با مقداری حساسیت و درد در ناحیه مورد نظر برای چند ماه روبرو می شود.

در صورتی که ابتلا به آرتروز باعث فرسایش شدید مفصل شانه شده باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی تعویض مفصل شانه یا آرتروپلاستی وجود داشته باشد. در این روش درمانی، سر استخوان بازو و حفره آن در محل تیغه شانه با اعضای مصنوعی جایگزین و تعویض می شوند.

تقریباً بلافاصله پس از عمل جراحی تعویض مفصل شانه، لازم است از حرکت های تمرینی انفعالی شانه برای بهبود بیمار استفاده شود. در حرکت های انفعالی یک کارشناس متخصص در خدمات سلامت، مفصل شانه را برای شما حرکت داده و نرمش می دهد. در حدود 3 تا 6 هفته پس از جراحی، بیمار می تواند حرکت های ورزشی مربوط به کشش و تقویت شانه را شروع کند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drdr.ir
3.www.drheidarian.ir