مقدمه
خداوند متعال برای هر عمل انسان اجر و مزدی قرار داده است همانطور که برای اعمال صاح ونیک ( نماز، روزه و …) پاداش و ثواب قرار داده برای اعمال بد و ناشایست ( غیبت تهمت بد دهنی و … ) او عذاب در نظر گرفته است ، چنانچه درآیه 39 سوره نجم می فرماید: «وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ»
ترجمه : و (نمی‌داند) اینکه برای آدمی جز آنچه به سعی و عمل خود انجام داده (ثواب و جزایی) نخواهد بود؟
بنابراین هر عملی راکه انسان انجام می دهد مورد محاسبه قرار می گیرد و نتیجه آن را خواهد دید :« فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ ؛ وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ . » (سوره زلزال ، آیه : 7و8 )
ترجمه : پس هر که هموزن ذرّه اى نیکى کند [نتیجه ] آن را خواهد دید و هر که هموزن ذرّه اى بدى کند [نتیجه ] آن را خواهد دید.

الف) فحش و الفاظ رکیک عبارت است از اظهار کردن امور زشت و قبیح با الفاظ و عبارت صریح.
یکی از صفات مومن طبق انچه در سوره مو منون ایه 3 آمده پرهیز از کار ها و سخنان لغو است « الذین هم عن اللغو معرضون» (افراد با ایمان از کار ها و سخنان لغو پرهیز می کنند )
قطعا ذکر این الفاظ لغو محسوب می شود ؛ مخصوصا کلماتی که موجب توهین به دیگران است زیرا هر گونه بی احترامی و توهین به افراد نوعی حق الناس محسوب می شود که از گناهان بزرگ و در صورتی که رضایت ان شخص فراهم نشود کار حرام و گناه می باشد که اگر گوینده ان قبل از توبه بمیرد عذاب شدید دارد ، از طرف دیگرگفتن سخنان رکیک با شان و مقام انسانیت سازگار نیست و علاوه خداوند هر نعمتی را که به انسان عنایت کرده باید به طور صحیح و در راهی که خداوند مقرر کرده از ان استفاده کند و الا شکر ان نعمت را انجام نداده و شکر نعمت زبان ان است که از ان برای گفتن ذکر خدا و خواندن قران و وامر به معروف و گفتن سخنانی که یا منفعت دنیوی برای خودشخص و یا برای برادران مسلمانش داشته باشد و یا برای اخرتش سودمند باشد استفاده نماید در روایات نیز خیلی روی سکوت و حرف نزدن تاکید و سفارش شده مگر سخنانی که برای دنیا و اخرت مفید باشد.
ب ) همه الفاظ فحش بى‌شک ممنوع و مذموم است؛ اگرچه بعضى بدتر و زشت‌تر است؛ بنابراین گناهش بیشتر است. خواه به عنوان دشنام و ایذاء گفته شود یا در مقام شوخى و مزاح یا به عنوانى دیگر.
فحاشی و بددهنی و هرزه گویی، و بیان کلمات رکیک، یکی از خصایص زشت افراد فاسد، عاجز، ناتوان و بی‌منطق است. افراد سفیه بی‌خرد، در برخورد با مردم چون از منطق و کلام درستی برخوردار نیستند و از دادن جواب صحیح عاجز هستند، بی‌پروا دهان را باز می‌کنند و زبان خویش را حرکت می‌دهند و با الفاظ رکیک، فحاشی می‌کنند. افراد جاهل و نادانی که با کوچکترین بهانه خشمگین شده، به دور از شرم و حیا، فحش و دشنام می‌دهند و آبروی دیگران را مورد هجوم قرار داده و از بین می‌برند. اعضای یک خانواده، و افراد یک محله، و مردم یک جامعه از گزند زبان فحاشان در آسایش و آرامش نیستند. زیرا به سبب کوچکترین برخوردی، مورد هجوم دشنامهای ایشان قرار می‌گیرند و اذیت و آزار می‌شوند و به وسیله الفاظ رکیک، حرمت و احترامشان در هم شکسته شده، به حریم شخصیت ایشان تجاوز می‌شود و آبرویشان از بین می‌رود. و این یک نوع تجاوز و ستمگری به شخصیت و حقوق افرادی است که باید عزّت، آبرو و امنیت ایشان حفظ گردد. کسانی که پرده شرم و حیا می‌درند و بی‌پروا فحّاشی می‌کنند و آبروی انسانها را مورد تجاوز قرار می‌دهند باید بدانند با داشتن چنین اخلاق و صفت پلیدی، باطن و سیرتشان شیطانی است.
ج ) آثار فحش و الفاظ رکیک
1. آتش دوزخ
امام صادق(ع) فرمود: «فحش دادن ظلم است و ظالم در آتش دوزخ قراردارد.»( کافی، ج2، ص325، وسائل، ج11، ص330)2- پیامبر(صلی الله علیه و آله)- فرمود: «خداوند بهشت را حرام کرده بر هر دشنام دهنده بی آبروی بی حیائی که از آنچه می گوید و از آنچه به او گفته می شود باکی ندارد و متأثر و ناراحت نمی شود.»( کافی، ج2، ص323، تحف العقول، ص416)
امام الصادق (علیه السلام): «البَذاءُ مِن الجَفاءُ وَ الجَفاءُ فی النّارِ—بدزبانی از بی ادبی است و بی ادبی در آتش می باشد».‌
2 . شریک شیطان
پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هرگاه شخصی را دیدید که نسبت به آنچه می گوید یا درباره او گفته می شود بی مبالات و بی تفاوت است پس همانا او یا زنازاده است و یا شیطان شریک او بوده است.»( کافی، ج2، ص323، تحف العقول، ص416)4-
3 . نزدیک شدن به مرگ
پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «فحش به مؤمن مانند نزدیک شدن به مرگ است.»( کافی، ج2، ص359، وسائل، ج8، ص611)
4 . فسق و کفر
پیامبر(ص) فرمود، فحش به مؤمن فسق، و جنگ با او کفر است.»( کافی، ج 2، ص360)
امام علی (علیه السلام)می فرماید : «الفُحشُ وَ التَّفَحُّشُ لَیسا مِن الإسلامِ—دشنام دادن و بددهنی (یا دشنام شنیدن) از اسلام بدورند».
5 . دشمن خدا
امام باقر (علیه السلام) می فرماید : «‌اِنَّ اللهَ یبغِضُ الفاحِشَ المُتَفَحُّشَ—خداوند شخص ناسزاگوی بددهن (یا دشنام شنو) را دشمن دارد». پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله): «ایاکُم وَ الفُحشَ؛ فَاِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لایحِبُّ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ—از دشنامگویی بپرهیزید، زیرا خدای عزوجلّ ناسزاگوی بد دهن را دوست ندارد».
6 . جنگ با خدا
امام صادق علیه السلام فرمودند: «خداوند می‌فرماید که هرکس به دوست من (یعنی مومن) اهانت کند (چه با زبان و چه با رفتار) به جنگ با من برخاسته است.»( اصول کافی ج ص ۳۵۲)نقل شده که روزی یکی از یاران امام صادق علیه السلام در خدمت ایشان به جایی رهسپار بود. غلام آن مرد از آنها عقب افتاد٬ مرد او را صدا زد ولی غلام جواب نداد. بار دوم و سوم هم او را فرا خواند؛ اما باز از غلام پاسخی شنیده نشد. آن مرد به غلام دشنام داد و گفت: یابن الفاعلة٬ ای حرامزاده با تو هستم!.امام صادق علیه السلام با شنیدن این ناسزا از راه رفتن باز ایستادند و فرمودند: چه گفتی؟صحابی گفت: یابن رسول الله! چون پدر و مادرش مسلمان نبوده و از بلاد غیر اسلامی هستند، لذا این ناسزا را دادم و این نسبت حقی است که گفتم.حضرت فرمودند: مرا با پدر و مادر او کاری نیست. چرا به او فحاشی می‌کنی؟ بعد فرمودند: دیگر حق نداری با من رفت و آمد کنی. (نقل کردند که امام تا زنده بودند٬آن صحابی را به حضور نپذیرفتند و با او رفت و آمد نکردند).
* نکته مهم : فحش و الفاظ رکیک برای مومن در هیچ صورتی روا و شایسته نیست حتی اگر مورد فحش و دشنام قرار گیرد حق ندارد در مقابل، به آن فرد فحاشی کند و اگر کسی به او فحش دهد جزای این بی‌ادبی خود را خواهد دید و مورد مواخذه الهی قرار خواهد گرفت و مومنی که مورد فحاشی قرار گرفته و مقابله به مثل نکرده به خاطر این تحمل ماجور و مثاب خواهد بود.