یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال.

هزار شکر که آمد بهار و رفت خزان * ز فیض مقدم گل شد جهان پیر، جوان

عید نوروز مانند بسیارى از سنتهاى ملى -که با شؤون اسلامى مخالفتى ندارد- از سوی اسلام مورد تأیید قرار گرفته و برخی اعمال برای آن در نظر گرفته شده است: چنانکه در روایتی آمده است:

«اتى امیر المؤ منین علیه السلام بهدیة النیروز، فقال علیه السلام ما هذا؟ فقالوا: یا امیر المؤ منین الیوم النیروز، فقال علیه السلام: اصنعوا لنا کل یوم نیروزا؛ چیزى به رسم هدیه نوروزى به حضور امیر المؤ منین على – علیه السلام – تقدیم شد، حضرت پرسید: این چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤ منین امروز نوروز است، فرمود: هر روز را براى ما نوروز سازید.»

نوروز، روز شکر نعمت هاى الهى و تبلور پاکى ظاهر و باطن و هماهنگى زیبایى درون و برون است و به همین خاطر در این روز، در کنار پوشیدن لباس هاى پاکیزه و خوشبو شدن با بهترین عطرها، ما را به غسل، روزه، نماز و دعا سفارش کرده اند. (شیخ عباس قمى، مفاتیح الجنان، اعمال ماه نو و نوروز.

کلمه ی «عید» از ریشه ی عود به معنای برگشت است. اگر به روزهای خاصی مثل نوروز عید اطلاق می شود، از آن جهت است که شرایط و حالات انسان یا طبیعت در آن روزها دچار تغییر و تحول شده و به شرایط دیگری بازگشت می کند». (فرصت های طلایی نوروز/ محمد مهدی فجری)

پس انسان می تواند با ایجاد تغییر و تحول در روح خود –بویژه در خلقیات- هر روز خود را به نوروز تبدیل کند.

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی * از این باد اَر مدد خواهی، چراغ دل بیفروزی

نو شدن اخلاق، همراه با نو شدن طبیعت:

– درس تحول

«نوروز، فرصتى است تا انسان به اصلاح امور روحى خود بپردازد. تحویل هر سال جدید شمسى – که با نوعى تحول در عالم طبیعت مصادف مى باشد – فرصتى است تا انسان به تحول درونى و اصلاح امور روحى، معنوى، فکرى و مادى خود بپردازد. این دعاى شریفى که به ما تعلیم داده اند تا در آغاز سال بخوانیم، درس همین تحول است.

در این دعا، از خداى متعال درخواست مى کنیم که در حال و وضعیت روحى و نفسانى ما، تحول و دگرگونى مبارکى را ایجاد کند. ایجاد تحول، کار خداست؛ اما ما موظفیم که براى این تحول در درون و در زندگى خود و در جهان، اقدام و تلاش کنیم و همت بگماریم». (پیام نوروزى رهبر انقلاب، فروردین 1369)

«ما در دعاى آغاز تحویل، از خداى متعال مى خواهیم که حالمان را به بهترین حال برگرداند. این تغییر و تحول، یکى از بزرگ ترین اسرار حرکت تکاملى انسان است که اسلام ما را به آن امر کرده و دستور داده است؛ مخصوص کسان خاصى هم نیست. مبادا کسى خیال کند که تغییر حال، از آن کسانى است که طبق معیارهاى اسلامى، دچار بدحالى اند؛ حتى کسانى که حال و اخلاق نیکى دارند، چون بهترین نیستند، از خدا مى خواهند که به سمت بهترین حرکت کنند.

ما، هر که هستیم، هر جا هستیم و در هر مرتبه اى از دانش، معرفت، کمال و اخلاق انسانى قرار داریم، باید از خدا بخواهیم که حالمان را نیکوتر کند و ما را به سمت کامل تر شدن پیش ببرد». (پیام نوروزى رهبر انقلاب، فروردین 1372)

– یاد مرگ و قیامت

نو بهار است، در آن کوش که خوش دل باشی * که بسی گل بدمد باز و تو در گِل باشی

پیامبر گرامی اسلام می فرماید: «هر گاه که بهار را می بینید، مرگ و حشر و نشر قیامت را یاد کنید».

انسان با یاد مرگ و قیامت، می تواند از غفلت به در آمده، همچون درختی که در بهار جوانه و شکوفه می زند، کمالت را در درون خود شکوفا کند؛ از بهار بیاموزد و به همراه لباس نو، روحش را نو و زیبا کند؛ زیرا

تن آدمی شریف است به جان آدمیت * نه همین لباس زیباست نشان آدمیت

– شستشوی روح از زشتی ها

باید از نوشدن طبیعت درس گرفته و اصلاح و خودسازی را در رأس برنامه‌ها قرار داد.

پرسشگر گرامی!

چه خوب است که در هر روز با خدای خود تجدید عهد و پیمان کنیم که بغیر از رضای الهی گام برنداریم. این کار شاید در ابتدا، سخت جلوه کند؛ اما به مرور زمان خواهی دید که این شیطان بوده که کار را دشوار جلوه می داد و در حقیقت سخت نیست. پس با نو شدن طبیعت تصمیم بگیریم، از نقایص و زشتی های اخلاق دوری کرده، جای آن را به فضایل اخلاقی بدهیم.

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند: «آنکس که به جبران نقص و بدی خود نپردازد، هوای نفس بر او مستولی خواهد شد و برای کسی که ناقص بماند، مردن بهتر خواهد بود».

شما می توانید با تهیه ی یک دفترچه، از ابتدای سال جدید، محاسبه و مراقبه ی روزانه داشته باشید. به این نحو که مثلاً هفته ی اول عید را تصمیم بگیرید به هیچ وجه دروغ نگویید؛ و هر روز مراقب باشید و اگر در طول روز دروغی از شما سر زد، آنرا در دفتر خود یادداشت کنید و شب به شب با مراجعه به دفتر خود، حسابرسی کنید. اگر دروغی از شما سر نزده بود، شکر خدای را به جا بیاورید؛ و اگر خطا کرده بودید، از خداوند طلب بخشش کنید و تصمیم بگیرید از فردا دیگر دروغ نگویید.

به همین ترتیب، هفته های بعدی را به پالایش روح از رذایل اخلاق بپردازید. اگر در این کار حوصله و استقامت به خرج دهید، پس از مدتی شاهد تغییرات زیبایی خواهید شد.

– زدودن کینه ها و صله رحم با اقوام و دوستان در طول سال

با فرا رسیدن بهار که آیینه رحمت، عظمت و قدرت الهی در تحول طبیعت است؛ باید با همدلی، تحکیم پیوندهای اجتماعی و خانوادگی، وحدت و انسجام به فعالیت‌های سال جدید پرداخت.

– انس با قرآن و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)

قرآن کریم، چراغ راه کسانی است که قصد دارند به سمت حضرت حق تعالی حرکت کنند؛ عمل به نصایح قرآن و سفارشات اهل بیت عصمت وطهارت (علیهم السلام) و پرهیز از آنچه که این دو ثقل الهی نهی کرده اند، تنها راه کسانی است که می خواهند با نو شدن طبیت، اخلاقی نو داشته باشند.

چه خوب است که از سال جدید تصمیم بگیریم هر روز حداقل 50 آیه از این کتاب نورانی را بخوانیم و هر روز به تفسیر یک آیه توجه داشته باشیم. دوست خوبم! قرآن کریم نور است و همنشینی مداوم با آن نورانیت می آورد.

– توجه به گذر عمر

با آمدن هر سال جدید، در حقیقت ما یک سال پیرتر می شویم! و همگی اذعان دارند که چقدر ایام عمر به سرعت سپری می شود. امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند: «ساعت ها عمر را کاهش می دهد». پس قدر جوانیت را بدان و کمر همت خویش را محکمتر ببند و از این ایام جوانی توشه برگیر.



– امام زمان (علیه السلام) را ناظر بر اعمال خود دیدن

حضرت فرمودند: «فانا یحیط علمنا بانباءکم و لا یعزب عنا شیء من اخبارکم؛ همانا از اوضاع شما کاملاً آگاهیم و هیچ یک از احوال شما بر ما پوشیده نیست» (بحارالانوار/ ج53/ ص175).

اگر ما باور کنیم که همه ی انسان ها در دایره ی علمی امام زمان (علیه السلام) هستند و حضرت به اذن خداوند، ظاهر و باطن ما را می بیند و به تمام حالات انسان، آگاهی و احاطه کامل دارند، اعتقاد به این نظارت، عامل مهمی در درست انجام دادن کارها است.

پیروز وموفق باشید.