دوست گرامی. علم اخلاق ماموریت اش این است ک راه کمال و سعادت را به انسان نشان دهد و استاد اخلاق کسی است که انسان سالک و طالب کمال را در این مسیر هدایت و مراقبت می کند.
هر کاری نیاز به علم و تخصص دارد و انسان پروری از سخت ترین کارها است که حتما نیاز به عالمی دارد راه رفته و توانا که بتواند شاگردان خود را به کمال مطلوب برساند بنابراین نیاز به استاد برای سلوک نیازی واقعی است.
توضیح بیشتر:
یکی از نیازهای مهم راه سلوک و بندگی خداوند، استاد راهنما و عالمی است که خود مسیر بندگی را طی کرده، به مقام بندگی رسیده باشد و بتواند تجربیات خود را در اختیار طالبان و سالکان راه خدا قرار دهد.
انسان یا خودش باید عالم و راه رفته باشد یا باید به عالم راه رفته ای رجوع و اقتدا کند، نیاز به عالم و متخصص یک نیاز عقلانی است که در تمامی رشته های علمی و عملی وجود دارد. شما حتی اگر بخواهید یک میز بسازید به علم و تجربه شخصی و یا رجوع به نجار متخصص نیاز دارید.
درروایت آمده است: هلک من لیس له حکیم یرشده. کسی که حکیم مرشد ندارد هلاک می شود. منظور از حکیم در این روایت همان استاد اخلاقی است که به حکمت رسیده و بر حقایق بنیادین مانند انسان و دین و زندگی و خدا و جهان هستی، اشراف دارد.
طی این مرحله بی همرهی خضر مکن.
ظلمات است بترس از خطر گمراهی.
استاد راهنما باید اولا عالم باشد و ثانیا از هوای نفس و دنیا وارسته باشد و ثالثا مهارت های لازم برای انسان پروری را داشته باشد، یعنی اگر یک جوان را به او بسپارند، بتواند قلب و عقل و نفس او را بسازد، بدی ها را از وجود او پاکسازی و فضایل را دراو نهادینه نماید، راه ایمان و بندگی خدا را به او نشان دهد و و هویت انسانی او را شکوفا سازد.
توحید و بندگی خدا، راهبرد کلی و اکسیر اعظم انسان سازی است.
استاد اخلاق کسی است که اولا باید خودش با تفکر توحیدی ساخته شده باشد و ثانیا بتواند انسان های دیگر را با این تفکر آشنا کند و به آنها یکتاپرستی و تخلیه از شرک را آموزش دهد و از این طریق انسان کامل طراز اسلام تربیت نماید.
جایگاه استاد اخلاق در دین و جامعه، جایگاه ولایت و راهبری در جاده توحید و یکتاپرستی است. العلماء ورثه الانبیاء. در این راه عالمان دینی وارثان انبیای الهی هستند.
درروایت داریم که: العلم علمان علم الابدان و علم الادیان. کار پزشک شناخت بدن انسان و عوامل تاثیر گذار منفی و بیماری زا و عوامل تاثیر گذار مثبت و درمانگر و ارایه راهکارهای درمانی است.
همین نقش را استاد اخلاق نسبت به روح انسان به عهده دارد. عالم اخلاقی باید بتواند آسیب های روحی انسان را بشناسد و درمان کند و راه پرورش روح را به طالبان آن بیاموزد.
استاد اخلاق، یعنی کسی که متخصص روح و انسانیت و خداپرستی است و دقیقا مانند پزشک، هم قادر است بیماری های روح انسان را بشناسد و درمان کند و هم علاوه بر کار درمانی، راهبرد و راهکارهای ارتقای وضعیت انسانی را تا مرحله کمال آموزش می دهد.
کسی که در تدریس و انجام وظایف خود تنها خدا را در نظر بگیرد و اخلاص کامل داشته باشد و برای خدا کار کند و مقاصد نفسانی یا شیطانی نداشته باشد. متاسفانه اساتید اخلاق در این زمان بسیار نادرند برای راهنمایی به مدیر کانال روش سلوک قرآنی در ایتا و تلگرام رجوع کنید.
بدیهى است راهنمایى استادى بصیر و خبیر که خود فراز و نشیب هاى راه بندگى و خودسازى را پیموده باشد و با خطرات و موانع و سختى هاى راه آشنا باشد و بتواند در این راه دشوار دستگیر و یاور انسان باشد از نعمت هاى بزرگ الهى است. نمى توان انکار کرد که استمداد از انفاس قدسى پاکان وسیله اى مناسب براى رسیدن به کمال و حل مشکلات اخلاقى است، ولى آگاهان و مربیان واقعى و دلسوز هشدار مى دهند که راهروان راه کمال و قرب الهى نباید به آسانى خود را به هر مدعى معرفت و کمال بسپارند و تا از صلاحیت و قابلیت آنها آگاه مطمئن نشده باشند نباید شیفته استاد شوند!! حتّى انجام کارهاى خارق العاده و شگفت انگیزى مانند خبر دادن از اسرار درون و یا مطالب مربوط به آینده و عبور از روى آب و آتش و امثال این کارها نیز نمى تواند ملاک صلاحیت و درستى مدعیان باشد.
برخى از بزرگان در پاسخ به درخواست استاد راه، مى فرمایند: «خود عمل به دانسته ها، راهبر و استاد سالک و طالب کمال است و اگر به معلومات خود عمل کنیم، خداوند مجهولات ما را معلوم مى سازد. یگانه راه سعادت دنیا و آخرت بندگى خداوند است و بندگى در ترک معصیت است در اعتقادات و اعمال. اگر به آن چه مى دانیم عمل کنیم و در هر چه نمى دانیم توقف و احتیاط کنیم، هرگز با پشیمانى و خسران مواجه نخواهیم شد. این عزم اگر در بنده ثابت و راسخ باشد، خداى بزرگ به او توفیق مى دهد»[1] .و از آن جا که دستیابى به استاد مخلص، بسیار مشکل و دام شیادان فراوان است، طریق احتیاط و راه نجات، استفاده از توصیه هاى بزرگان و درس اخلاق هاى اساتید مشهور و معروف به صلاح و سداد است. منتهی این روش برای مبتدیان و افراد معمولی جامعه مفید است و کسانی که می خواهند به صورت گام به گام و سیستمی سلوک نمایند و به رشد و تعالی روحی برسند، حتما نیازمند استاد عالم و خبره به مراحل سلوک هستند.
ضرورت الگو گرفتن از مقربان درگاه الهى :
براى موفقیت در خودسازى لازم است انسان الگو داشته باشد و بهترین الگوها پیامبران عظام، ائمه اطهار علیهم السلام، علما و صلحا و شهدا هستند که این راه خودسازى را به پایان رسانیده و به کمال شایسته و بایسته نائل گردیده اند از این رو مطالعه تاریخ آن بزگواران نقش بسیار تعیین کننده اى در توفیقات ما خواهد داشت به ویژه مطالعه تاریخ و خاطرات علما، صلحا و شهدا چون ممکن است شیطان ما را وسوسه کند که ما هیچ گاه به مقام و رتبه انبیاء و ائمه علیهم السلامکه مؤید از نزد خدا بودند نمى رسیم.
اما علماى ربانى و صلحاى صمدانى و شهداى والامقام انسان هایى عادى و معمولى بودند ولى در عین حال با اراده اى محکم و نیتى خاص و گامى استوار وارد صحنه خودسازى شدند و به اوج کمال بشرى دست یافتند و به تجربه ثابت شده خواندن و شنیدن شرح حال آن بزرگواران تأثیرات عمیقى بر اصلاح نیت گفتار و کردار انسان دارد و در مدت کوتاهى مى تواند زمینه موفقیت هاى بزرگى را فراهم سازد.
پاورقی:
1- ر.ک: به سوى محبوب، مواعظ آیه اللّه بهجتقدس سره.