خارش پوست سر

علت خارش پوست سر بسیار زیاد هستند. از طرفی هم خارش پوست سر یک مشکل شایع است. این عارضه در برخی موارد علائمی مانند شوره یا پوسته پوسته شدن پوست کف سر را به همراه دارد. اگرچه ممکن است علائمی از بیماری نباشد؛ اما مشکلات مو و پوست سر می تواند باعث ناراحتی و خجالت در فرد شود.

تقریباً 50 میلیون نفر در سراسر جهان به مشکلاتی مانند شوره سر و به دنبال آن خارش پوست سر مبتلا هستند. این مساله باعث افزایش استفاده از محصولات ضد شوره شده است. آلودگی به شپش سر یکی دیگر از دلایل عمده خارش پوست سر محسوب می شود. این وضعیت در بین کودکان 3 تا 11 سال شیوع بیشتری دارد. میزان شیوع خارش پوست سر در میان افراد، بین 13 تا 45 درصد است.1
 

خارش پوست سر نشانه‌ی چیست؟

همانطور که گفته شد، خارش پوست سر به صورت ساده ممکن است به دلیل حساسیت پوست سر شخص باشد، اما گاهی اوقات نیز می‌تواند خبر از عدم سلامت بخشی دیگر از بدن را بدهد. سایر علل احتمالی خارش پوست سر شامل موارد زیر می‌شود:

دیابت

زونا

حساسیت و واکنش بدن به دارویی خاص

اختلال اضطراب

درماتیت تماسی، یا تحریک پوست سر بر اثر تماس با موادی خاص (مانند شامپوی جدید)

دیسکوئید لوپوس (بیماری که در آن سیستم ایمنی، به ارگان‌های بدن حمله می‌کند)

شپش سر

ریزش مو در اثر حالت دهی مداوم آن با حرارت

سردردهای میگرنی

پسوریازیس پوست سر (بیماری که در آن قسمت‌های قرمز، به صورت پوسته پوسته و فلس دار روی پوست سر ایجاد می‌شود)

آلوپسی زخم (مشکل ریزش مو که پس از ایجاد زخم، باعث تخریب فولیکولهای مو در آن منطقه شده و مو در آن منطقه رشد نخواهد کرد)

ابتلا به رینگ ورم (بیماری قارچی که در تمام نقاط بدن ظاهر شده و اثرات حلقوی به جا می‌گذارد) یا تینا کاپیتیس (بیماری قارچی که در نواحی مرطوب بدن نمایان می‌شود).2
 

علت خارش پوست سر چیست؟

خارش پوست سر می تواند از شرایط و عوامل مختلفی ناشی شود، اما به طور کلی شوره سر و درماتیت سبورئیک از شایع ترین دلایل ابتلا به این عارضه هستند.

شوره سر

شوره سر می تواند به دلیل خشکی، تولید بیش از حد چربی پوست و سایر بیماری های پوستی رخ دهد.
 

درماتیت سبورتیک

این بیماری التهابی پوستی معمولا ناشی از تغییرات فصلی، استرس، عدم تعادل هورمونی یا ابتلا به عفونت های قارچی است. این عارضه در حدود 16٪ از جمعیت بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد.
 

سایر علت های خارش پوست سر

آلرژی به محصولاتی مانند رنگ مو

ابتلا به عفونت های قارچی مانند کرم حلقوی و کچلی

فولیکولیت که به عنوان عفونت ساقه مو شناخته می شود.

شپش سر که تزریق بزاق حشره در زمان تغذیه باعث تحریک پوست می شود.

لنفوم، نوعی سرطان که اغلب با خارش و قرمزی گردن یا پوست سر همراه است.

کثیفی و عرق ناشی از آلودگی، آب و هوا یا عدم استفاده منظم از شامپو و سایر شوینده ها.

آلوپسی یا التهاب زخمی که باعث آسیب به فولیکول مو شده و در نتیجه باعث ریزش مو می شود.

لیکن پلان یا خزه پوستی یک بیماری التهابی پوستی است که باعث ریزش مو و خارش می شود.

بیماری پوستی پسوریازیس که ایجاد لکه های پوستی قرمز و فلس دار در کف سر از مشخصه های اصلی آن است.

آلوپسی آره آتا، یک مشکل پوستی خود ایمنی است که باعث ایجاد لکه های کچلی و یا نواحی گرد طاس بر روی سر می شود.

اضطراب یا استرس که به خصوص در افراد مبتلا به شوره سر می تواند باعث تشدید خارش و پوسته پوسته شدن کف سر شود.

گال، یک عفونت خفیف است که 300 میلیون نفر در سراسر جهان، بدون در نظر گرفتن سن و طبقه اجتماعی، به آن مبتلا می شوند.

آفتاب سوختگی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب یا اشعه ماورا بنفش، باعث قرمز شدن پوست بدن می شود.

خشکی پوست سر خشک که ممکن است به دلیل استفاده نادرست مرطوب کننده ها، بیماری های پوستی یا پیری پوست ایجاد شود.

هرپس زوستر که به زونا نیز معروف است، یک بیماری ویروسی است که به خصوص در افراد مسن باعث ایجاد تاول و بثورات پوستی در سر می شود.

اگزما یا درماتیت آتوپیک که باعث قرمزی، تحریک، خارش و خشکی پوست سر می شود. این عارضه معمولا در اثر اختلالات ایمنی یا آلرژی در بدن رخ می دهد.1

علائم خارش پوست سر چیست؟

خارش پوست سر می‌تواند به یک مشکل آزاردهنده تبدیل شود؛ در این شرایط، خاراندن و خراشیدن پوست سر ممکن است احساس بهتری به شما بدهد، اما گاهی اوقات با درد نیز همراه است. 

علائمی که نشان می‌دهند شما به خارش سر مبتلا شدید عبارت‌اند از:

طاسی ناحیه‌ای

خشک شدن پوست

التهاب یا تحریک پوست

تب ضعیف

زخم‌های چرکی

سرخ شدن پوست

پوسته پوسته شدن یا لکه‌های پوستی روی سر

تورم پوست سر

زخم شدن پوست سر.2
 

راه‌کارهای طبیعی درمان خارش سر

۱. روغن درخت چای

روغن درخت چای با نام علمی «ملالوکا» (melaleuca)، عصاره‌‌‌ی مفیدی است که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی دارد، یعنی می‌تواند با باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها مبارزه کند.

طبق تحقیقاتی که نتایج آن در «ژورنال بین‌المللی بیماری‌های پوستی» (International Journal of Dermatology) منتشر شده، مطالعات زیادی نشان داده‌اند روغن درخت چای، برای درمان علائم التهابی گوناگونی مانند درماتیت سبوره‌ای مفید است، و در نهایت به فرایند درمان و التیام کمک می‌کند.

در مطالعه‌ی دیگری هم که نتایج آن در «ژورنال آکادمی بیماری‌های پوستی آمریکا» (Journal of the American Academy of Dermatology) منتشر شد، تاثیرات روغن درخت چای را روی افرادی دچار شوره‌ی سر که از شامپوی حاوی ۵ درصد روغن درخت چای استفاده کرده بودند، بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که خارش و شوره‌ی سر در این افراد به میزان ۴۱ درصد بهبود یافته است.
 

۲. یوگا، تای‌چی و دیگر ورزش‌ها

شاید عجیب به نظر برسد اما آیا می‌دانستید علم نشان داده ورزش می‌تواند به کاهش التهاب ناشی از خارش سر کمک کند؟ بله درست است، براساس گزارش «مؤسسه‌ی ملی پسوریازیس» (The National Psoriasis Foundation)، بیماران مبتلا به پسوریازیس، با کمک یوگا، تای‌چی، چی‌کونگ (qigong) و به‌طور کلی ورزش، نتایج مثبتی گرفته بودند، چرا که ورزش مناسب، نیازمند کنترل تنفس است. تمرین‌های کششی و قدرتی، همراه با مدیتیشن و مراقبه نیز می‌توانند باعث بهبود جریان خون شوند، زیرا استرس را کاهش می‌دهند.
 

۳. موها، شانه و بُرس‌تان را تمیز نگه دارید

البته همه‌ی دلایل خارش سر مربوط به بیماری‌های مُسری نیستند، اما مثلا «تینئا کاپیتیس» (tinea capitis) یا کچلی، واگیردار است. رعایت بهداشت فردی اهمیت زیادی دارد و نباید شانه و برس‌تان را با کسی شریک شوید. از آنجایی که کچلی یا عفونت قارچی در میان کودکان بیشتر شایع است، حتما الگوهای مناسب بهداشتی را با دقت به آنها آموزش بدهید.

۴. از ماسک موی مؤثر در کاهش خارش سر استفاده کنید

آیا تا به حال ماسک مو موز، آووکادو و عسل را امتحان کرده‌اید؟ خوردن‌شان که خیلی خوب به نظر می‌رسد! اما این سه می‌توانند بر پوست سر هم تأثیر شگفت‌انگیزی داشته باشند. مثلا سالیان درازی است که عسل به عنوان مرهمی برای زخم شهرت دارد. براساس گزارش‌های علمی فراوان، میکروارگانیسم‌های موجود در عسل، با باکتری‌ها و قارچ‌ها مبارزه می‌کنند.

اگر چند بار در هفته از ماسک موی مناسب استفاده کنید، می‌توانید باکتری‌ها را نابود کنید و به شیوه‌ای طبیعی و سالم، تفاوت‌های چشمگیری در وضعیت موهایتان ایجاد کنید. به راحتی می‌توانید یک موز کوچک له شده را با دو قاشق غذاخوری عسل و نصف یک آووکادو به خوبی ترکیب کنید و ماسک حاصل را کاملا به پوست سرتان بمالید. اجازه دهید ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بماند و سپس با یک شامپوی مناسب بشویید.
 

۵. از خوردن غذاهایی که باعث التهاب‌ و آلودگی می‌شوند، اجتناب کنید

ممکن است از طریق غذاهایی که می‌خورید دچار عفونت‌های قارچی و التهاب شوید. خیلی مهم است که از مصرف این نوع غذاها مانند غذاهای فرآوری‌شده، قند و شکر، گلوتن، لبنیات، سویا، بادام زمینی که تنها چند نمونه هستند، پرهیز کنید. گنجاندن غذاهای ضد عفونت‌های قارچی در رژیم غذایی بهترین کاری است که می‌توانید انجام دهید. سیر، سرکه‌ سیب، موز، آواکادو، روغن کتان، زنجبیل و روغن نارگیل، نمونه‌هایی از خوراکی‌های ضد عفونت‌های قارچی هستند.
 

۶. از مواد شیمیایی برای موهای خود استفاده نکنید

بیشتر محصولات آرایشی مو که در بازار موجودند، حاوی مواد شیمیایی هستند. این مواد شیمیایی می‌توانند باعث خارش و آسیب پوست سرتان شوند. خوشبختانه می‌توانید با اجتناب از مصرف این محصولات و انتخاب راه‌های طبیعی و خانگی، از مصرف محصولات شیمیایی و مصنوعی بی‌نیاز شوید.

سعی کنید خودتان نرم‌کننده یا حالت‌دهنده بسازید. خیلی از کف‌ها و فوم‌های آرایشی حاوی مواد شیمیایی و عوامل ایجاد اگزما هستند و می‌توانند پوست سر را تحریک کنند. این تحریک و التهاب هم می‌تواند موجب خارش، قرمزی پوست و حتی بروز واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر و خس خس سینه شوند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.drdr.ir
3.www.chetor.com