واریکوسل چیست؟

واریکوسل بزرگ شدن رگ‌ها در داخل اسکروتوم است. این رگ‌ها را plexiniform plexus (شبکه پیچکی) می‌گویند.

واریکوسل فقط در اسکروتوم مشاهده می‌شود و بسیار شبیه رگ‌های واریسی است که در پا ایجاد می‌شود. واریکوسل می‌تواند منجر به کاهش تولید و کیفیت اسپرم شود که در بعضی موارد منجر به ناباروری می‌شود . کاهش اندازه بیضه ها نیز از دیگر عوارض واریکوسل است. 

واریکوسل می‌تواند منجر به کاهش تولید و کیفیت اسپرم شود که در بعضی موارد منجر به ناباروری می‌شود.

واریکوسل‌ها شایع هستند. این بیماری در 15٪ از جمعیت مردان بالغ و حدود 20٪ از نوجوانان یافت می‌شوند. در مردان 15 تا 25 ساله شایع‌تر است.

واریکوسل‌ها عموماً در دوران بلوغ شکل می‌گیرند و بیشتر در سمت چپ بیضه وجود دارد. آناتومی سمت راست و چپ اسکروتوم یکسان نیست. واریکوسل در هر دو طرف وجود دارد، اما بسیار نادر است. همه واریکوسل‌ها بر تولید اسپرم تأثیر نمی‌گذارند.1
 

علت بیماری واریکوسل 

گاهی دریچه‌های موجود در وریدها از بین می‌روند و یا به درستی کار نمی‌کنند‌، در این صورت حجم زیادی از خون وارد رگ‌ها می‌شود‌.

از طرفی دیگر وریدهای بزرگی که از بیضه به سمت قلب می‌روند در سمت راست و چپ به شیوه‌ی متفاوتی متصل می‌شوند. در سمت چپ فشار زیادتری در رگ‌ها وجود دارد. اگر جریان خون به سمت عقب حرکت کند و یا اینکه در رگ‌های خونی جمع شود، باعث ایجاد تورم در رگ‌ها می‌شود.

در موارد نادر، گره‌های لنفی متورم یا دیگر توده‌های موجود در پشت شکم، باعث توقف جریان خون خواهند شد و همین مسئله در نهایت منجر به تورم رگ‌های خونی ناحیه‌ی کیسه بیضه شده و درد زیادی را ایجاد می‌کند.2

علائم بیماری واریکوسل 

بیش‌تر مردان مبتلا علامت خاصی ندارند. اما به دلایل زیادی واریکوسل‌ها نگران کننده هستند. برخی از آن‌ها به ناباروری مردان و رشد آهسته‌ی بیضه چپ در سن بلوغ  ختم می‌شوند.

واریکوسل باعث می‌شود که از هر ده مردی که برای اولین بار قصد پدر شدن دارد، چهار نفر از آن‌ها به مشکلات ناباروری مبتلا شود. همچنین از هر ده مردی که برای دومین بار قصد پدر شدن دارد، هشت نفر از آن‌ها به مشکلات ناباروری مبتلا می‌شود.2
 

تشخیص واریکوسل

واریکوسل معمولا با معاینه ی بالینی تشخیص داده می شود. معاینه بایستی در یک اتاق گرم انجام گیرد. معاینه هم در حالت عادی و هم در حال انجام مانور زورزدن توسط بیمار انجام می شود. در ضمن حین معاینه، بیضه ها بایستی از لحاظ اندازه و قوام نیز ارزیابی شوند.

برای تعیین اندازه ی بیضه از روش های مختلفی مثل خط کش و یا سونوگرافی استفاده می شود. دقیق ترین روش اندازه گیری استفاده از سونوگرافی است. از مزایای دیگر سونوگرافی تشخیص توده های احتمالی بیضه است و همچنین می تواند موارد ناشایع واریکوسل داخل بیضه ای را که در کمتر از 2 درصد بیماران رخ می دهد به دقت نشان دهد.

در صورت امکان بایستی از بیمار آزمایش منی انجام شود زیرا این آزمایش معرف مناسبی برای عملکرد بیضه در بالغین می باشد ولی باید در نظر داشت که انجام این آزمایش در نوجوانان و دوره ی بلوغ یعنی در سن 12 تا 18 سالگی به دلیل ملاحظات اخلاقی از محدودیت هایی برخوردار است. بعلاوه پارامترهای منی در این سن ممکن است با بالغین تفاوت هایی داشته باشدکه ناشی از عدم تکامل جنسی کامل این گروه سنی است.

بنابراین اغلب پزشکان از انجام آزمایش منی در این گروه سنی از بیماران صرف نظر می کنند. از دیگر آزمایش ها می توان به اندازه گیری هورمون FSH اشاره کرد ولی این تست با پارامترهای غیر طبیعی در مایع منی و یا میزان باروری افراد ارتباط مشخصی نداشته و در نتیجه امروزه از این تست به عنوان معیاری در درمان جراحی واریکوسل استفاده نمی شود.

روش سونوگرافی رنگی داپلر قادر به تشخیص موارد خفیف که درمعاینه ی بیمار قابل تشخیص نیست می باشد. به این نوع واریکوسل اصطلاحا واریکوسل تحت بالینی یا Subclinical می گویند. از آنجایی که واریکوسل Subclinical در 60 درصد بیماران مراجعه کننده به کلینیک های ناباروری و همچنین در حدود 40 درصد مردان بارور وجود دارد لذا اهمیت بالینی این تشخیص تا حد زیادی زیر سوال می باشد.3
 

عوارض احتمالی واریکوسل

این مشکل می‌تواند در باروری تأثیر داشته باشد. واریکوسل در 35 تا 44 درصد از مردان مبتلا به ناباروری اولیه و در 45 تا 81 درصد از مردان مبتلا به ناباروری ثانویه وجود دارد.

ناباروری اولیه به حالتی گفته می‌شود که یک زوج بعد از حداقل یک سال تلاش قادر به بچه‌دار شدن نشده باشند. در حالی که ناباروری ثانویه به حالتی گفته می‌شود که یک زوج حداقل یک بار بچه‌دار شده‌اند، اما بعد از آن دیگر قادر به باروری نیستند.1
 

درد واریکوسل چگونه است؟

در اینجا ویژگی های بارز دردهای اسکروتومی مرتبط با واریکوسل را بیان می کنیم:

معمولاً درد موضعی و خفیف است که پس از بلوغ شروع می شود (وقتی اولین واریکوسل ایجاد می شود).

تقریباً همیشه در سمت چپ و نه در سمت راست قرار دارد ، زیرا 95٪ واریکوسل ها فقط در سمت چپ اتفاق می افتند.

این درد معمولاً در “مفصل” اطراف آن یا بالای آن است. پوست اسکروت آسیب نمی زند. معمولاً در ناحیه کشاله ران، که نشانه درد فتق است، درد وجود ندارد.

درد واریکوسل خفیف یا “احتقانی” است، همچنین ممکن است فرد به تدریج احساس “سنگینی” یا افزایش درد کند. درد واریکوسل شدید نیست.

درد با فعالیت بدنی (یعنی ورزش، رابطه جنسی)، ایستادن و حتی نشستن بدتر می شود. غالباً فقط در پایان روز وجود دارد.

از آنجایی که درد در اثر افزایش فشار وارد بر ناحیه بیشتر می شود، اگر دراز بکشید درد واریکوسل کاملاً برطرف می شود. این امر آن را از نظر اپیدیدیمیت که یک درد التهابی ثابت تر است، متفاوت می کند.

به همین ترتیب ، ممکن است در طول روز یا عصر شبانه احساس درد کنید، اما هرگز صبح بعد از خواب طولانی در تمام شب احساس درد نمی کنید که این یک ویژگی مشخص است.

قرص های مسکن واقعاً کمکی نمی کنند زیرا درد در طبیعت التهاب ندارد.3

روش‌های درمانی واریکوسل

واریکوسل همیشه نیاز به درمان ندارد، اما در شرایط زیر ممکن است نسبت به درمان آن اقدام کنید:

• درد

• آتروفی بیضه 

• نازایی

اگر به دنبال تکنیک‌های کمک کننده تولید مثل هستید، ممکن است بخواهید درمان را در نظر بگیرید.

در صورت وجود درد اقدام به درمان کنید.

این عارضه در برخی از افراد می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در عملکرد طبیعی بیضه‌ها شود. در این صورت هر چقدر زودتر نسبت به درمان آن اقدام شود، شانس بهبود تولید اسپرم در بیمار بیشتر خواهد بود.

گاهی اوقات پوشیدن لباس زیر تنگ و یا یک بیضه‌بند می‌تواند موجب حمایت از بیضه‌ها و تسکین درد و ناراحتی شما گردد. اگر علائم واریکوسل شدیدتر شود ممکن است برای درمان آن به روش‌های پیشرفته‌تری از قبیل واریکوسلکتومی و امبولیزاسون واریکوسل نیاز باشد.
 

واریکوسلکتومی

عمل جراحی واریکوسلکتومی یک جراحی سرپایی است که در بیمارستان انجام می‌شود. در طی این عمل، یک متخصص واریکوسل و اورولوژی از طریق شکم شما به بیضه‌ها دسترسی پیدا می‌کند و سیاهرگ‌های غیرطبیعی را مهار می‌نماید. به این ترتیب خون موجود در سیاهرگ‌های غیرطبیعی به سیاهرگ‌های سالم منتقل می‌شود. در مورد چگونگی آماده شدن برای این جراحی و نتایج قابل انتظار از آن با پزشک خود مشورت کنید.
 

آمبولیزاسیون واریکوسل

آمبولیزاسیون واریکوسل یک عمل سرپایی با خاصیت تهاجمی کمتر است که طی آن یک کاتتر کوچک به درون یکی از سیاهرگ‌های کشاله ران یا گردن وارد می‌شود. سپس یک سیم‌پیچ (کویل) از طریق کاتتر به محل واریکوسل فرستاده می‌شود و مسیر سیاهرگ‌های درگیر را مسدود می‌کند تا خون به آنها وارد نشود.1

پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.drdr.ir
3.www.drjabbari.com