عفونت ادراری کودک

ادرار به طور معمول مسیر ذکرشده در بالا را بدون دردسر طی می‌کند، اما اگر باکتری‌ها از پوست اطراف ناحیهٔ تناسلی یا مقعد و یا از طریق جریان خون وارد بدن شود، می‌تواند در هر نقطه‌ای در طول مسیر ادرار، عفونت و التهاب ایجاد کند. حدود ۸ درصد از دختران و ۲ درصد از پسران، حداقل یک عفونت ادراری را در دوران کودکی تجربه می‌کنند، هرچند قبل از یک سالگی، عفونت ادراری در پسرها شایع‌تر از دخترهاست.

اگر احساس می‌کنید مشکلی وجود دارد، با پزشک کودک تماس بگیرید. عفونت‌های مجاری ادرار معمولاً به آسانی درمان می‌شود، اما اگر بدون درمان رها شود می‌تواند منجر به آسیب دائمی به کلیه و حتی نارسایی کلیه شود. پزشکان می‌گویند کودکان زیر دو سال نسبت به کودکان بزرگ‌تر، احتمال بیشتری برای آسیب‌های جدی دارند، پس ضروری است که تشخیص و درمان عفونت مجاری ادراری کودک به‌موقع صورت گیرد.1
 

علل عفونت ادراری در کودکان

اصلی ترین دلیل بروز عفونت ادراری در کودکان می تواند توسط ورود باکتری از دستگاه گوارشی به مجرای ادرار باشد اما این تنها علت نیست و علل دیگری وجود دارند که شامل:
 

یبوست

 تورم بخشی از روده بزرگ می تواند منجر به فشار به مثانه و جلوگیری از تخلیه آن به طور معمول شود.

ریفلاکس مثانه به حالب

 این حالت نتیجه عفونت ادراری است که در آن ادرار از مثانه به حالب و کلیه ها راه می یابد.
 

نگه داشتن ادرار

نگه داشتن ادرار توسط کودک به مدت طولانی عامل دیگر برای ابتلا به عفونت دستگاه ادراری است.
 

ژنتیک

اقوام درجه یک کودکانی که سابقه عفونت ادراری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری هستند.2

علائم و نشانه‌های عفونت ادراری در کودکان

علائم عفونت ادراری در کودکان بزرگ‌تر معمولا راحت تشخیص داده می‌شوند. علائم اصلی این بیماری، درد در قسمت پایین شکم، پشت یا پهلوست و کودک مدام احساس می‌کند که باید ادرار کند. برخی از کودکان هم که قبلا یاد گرفته‌اند به توالت بروند، کنترل مثانه خود را از دست داده و رختخواب خود را خیس می‌کنند.

اما باید به وضعیت و شرایط کودکان کوچک‌تر بیشتر دقت کنید تا عفونت ادراری آنها تشخیص داده شود. نوزادان، علائم کلی‌تری مانند بهانه‌گیری، غذا نخوردن یا تب بروز می‌دهند.

از دیگر علائم عفونت ادراری باید به موارد زیر اشاره کرد:

سوزش یا درد هنگام ادرار کردن؛

بوی بد یا رنگ تیره ادرار؛

احساس تخلیهٔ ادرار، در صورتی که چند قطره بیشتر نیست؛

تب؛

حالت تهوع یا استفراغ؛

اسهال.3
 

تشخیص

در اغلب موارد، پزشک می‌تواند با پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم کودک و بررسی آنها و توصیه آزمایش ادرار، عفونت دستگاه ادراری در کودک را تشخیص دهد. درمان معمولاً بلافاصله پس از گرفتن نمونه ادرار شروع شده و نیازی به انجام آزمایشات بیشتر نیست.
 

آزمایش ادرار

گاهی اوقات جمع‌آوری نمونه ادرار از کودکان به خصوص نوزادان و خردسالان می‌تواند مشکل باشد. معمولاً از کودکانی که رفتن به دستشویی را آموخته‌اند، می‌توان خواست که نمونه ادرار خود را با استفاده از یک بطری استریل جمع آوری کنند. برای کمک به کودکتان در جمع‌آوری نمونه ادرار می‌توانید یک بطری را در مسیر ادرار کودک خود قرار دهید.

در این هنگام اطمینان حاصل کنید که لبه دهانه بطری با هیچ چیز تماس نداشته باشد، زیرا هر گونه تماس یا آلودگی ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد. اگر قادر به جمع آوری نمونه ادرار تمیز نیستید، می‌توانید با قرار دادن یک پد جاذب مخصوص در پوشک کودک خود، نمونه ادرار کودکتان را جمع آوری کنید.

این نمونه ادرار با استفاده از یک سرنگ از درون پد جاذب خارج می‌شود. در چنین مواردی، نمونه ادرار را می‌توان با قرار دادن یک لوله پلاستیکی کوچک موسوم به کاتتر در مجرای ادرار کودک به دست آورد.
 

آزمایشات بیشتر

در برخی شرایط، انجام آزمایشات بیشتری ممکن است لازم باشد، به عنوان مثال:

اگر سن کودکتان کمتر از شش ماه داشته باشد.

اگر 24 تا 48 ساعت پس از درمان، هیچ بهبودی در علائم فرزندتان رخ ندهد.

اگر کودکتان هر گونه علائم غیر معمول مانند کاهش جریان ادرار، فشار خون بالا و یا یک برجستگی و یا توده قابل مشاهده در شکم یا مثانه داشته باشد.

اگر کودکتان مجدداً دچار عفونت ادراری شده است.
 

اسکن و آزمایشات تصویربرداری

اسکن‌های مختلفی برای بررسی مشکلات دستگاه ادراری کودکتان وجود دارد:

سونوگرافی

اسکن DMSA(دی مرکاپتو سوکسینیک اسید)

سیستو اورتروگرام در حین ادرار

نوع اسکن و زمان انجام آن بستگی به شرایط خاص کودک شما دارد. در برخی موارد، این اسکن ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از عفونت اولیه فرزندتان انجام شود.4

راه های درمان عفونت ادراری در کودکان

برای درمان عفونت ادراری، بیشتر از آنتی بیوتیک ها استفاده می‌شود. این داروها، باکتری‌ها را از بین می‌برند. برای کودکان مبتلا به عفونت ادراری معمولا ۳ تا ۱۰ روز (یا ۷ تا ۱۰ روز)، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. بعد از این دوره، پزشک ممکن است دوباره آزمایش ادرار از کودک بگیرد تا مطمئن شود که عفونت کاملا برطرف شده است.

کودک، حتی اگر نسبتا حال او خوب شده باشد، باید دورهٔ درمان را تکمیل کند. قطع دارو پیش از تکمیل دورهٔ درمان، میکروب‌ها را به آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌کند و موجب عفونت شدیدتری می‌شود.

بیشتر عفونت‌های ادراری در مدت یک هفته درمان می‌شوند، اما علائم این بیماری در برخی از کودکان تا چند هفته باقی می‌ماند. اگر علائم بیماری کودک ۳ روز پس از شروع مصرف دارو، همچنان باقی مانده بود، باید با پزشک او در میان گذاشت. در غیر این صورت ممکن است وضعیت کودک بدتر شود.3
 

جلوگیری از عفونت ادراری کودک

برخی از کودکان ممکن است کلاً مستعد ابتلا به عفونت مجاری ادراری باشند، اما در اینجا به چند اقدام که می‌توانید برای به حداقل رساندن خطر ابتلا کودک انجام دهید اشاره می‌شود:
 

شیردهی

اگر کودک را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، همچنان در صورت بیماری لازم است به شیردهی ادامه دهید. مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر ممکن است از کودک در برابر عفونت ادراری محافظت کند و مزایای آن حتی پس از قطع شیردهی تا دو سال ادامه دارد.
 

مصرف مایعات

اطمینان حاصل کنید که کودک شما مقدار زیادی مایعات می‌نوشد. نوشیدن مایعات بیشتر باعث ادرار کردن بیشتر خواهد شد که دستگاه ادراری را تخلیه و تمیز خواهد کرد. نوشیدن مایعات همچنین از یبوست، که احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری را بیشتر می‌کند، جلوگیری خواهد کرد.
 

مصرف غذاهای فیبردار

اگر کودک شما خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرده است، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات سبوس‌دار که به جلوگیری از یبوست نیز کمک می‌کند به او بدهید.
 

بهداشت ناحیۀ تناسلی

اگر کودک شما دختر است، از شست‌وشوی او با صابون‌های عطری که می‌تواند اندام تناسلی او را تحریک کند، خودداری کنید و وقتی پوشک او را عوض می‌کنید ناحیهٔ تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا باکتری‌های این ناحیه را به حداقل برسانید ولی از وسواس بیش از حد در مورد شست‌وشوی ناحیۀ تناسلی کودکتان خودداری کنید.1

پینوشتها
1.www.madarsho.com
2.www.namnak.com
3.www.chetor.com
4.www.drnamdari.com