پندهایی از قابوسنامه عنصرالمعالی باب هفتم

۱- ای فرزند خویشتن را به راستگویی معروف کن، تا جایی که اگر به ضرورت دروغ گفتی از تو بپذیرند.

۲- ای فرزند سخن چهار نوع است: یکی نه دانستنی است و نه گفتنی (سودی به حالت ندارد ). دوم: هم دانستنی است و هم گفتنی (کلام خدا و اولیا و پارسایان). سوم: گفتنی است ولی نا دانستنی است (صلاح تو در آن است)

و چهارم: دانستنی است و ناگفتنی (عیب دوست و محتشمی بر تو معلوم شود و باید خموش ماند) و بهترین این چهار نوع همان دومی است. غیر این سخن مگو.

۳- و اما ای پسر افراط را شوم دار.

۴- فرزندم آرام سخن بگو و به آهسته سخن گفتن عادت کن.

۵- ای پسر به دانستن رازی که سودی به تو نمی‌رساند و به تو ارتباط ندارد رغبت نکن.

۶- فرزندم جز با خود راز خویش مگو و اگر گفتی دیگر رازش مخوان.

۷- فرزندم سرد سخن مباش که سخن سرد تخمی است که از او دشمنی روید.

۸- فرزندم اگرچه دانایی, ولی خویش را نادان شمر تا دَر آموختن بر تو باز و گشاده بماند.

۹- فرزندم اگر چه سخن دان باشی ولی کمتر از آنچه می دانی سخن بگو تا به وقت گفتار وا نمانی.

۱۰- بسیار دان کم گو باش, نه کم دان بسیار گو.

۱۱- فرزندم خاموشی دوم سلامت است و بسیار گفتن دوم بی خردی.

۱۲- کسی که بسیار حرف میزند اگرچه خردمند باشد مردمان او را بی خرد شناسند، و نادان اگر خاموش بماند مردم سکوت او را نشانه‌ی خردش می‌دانند.

۱۳- هر چند پاک روَش و پارسا باشی، خود بین و خویشتن ستای مباش.

۱۴- فرزندم سعی کن تا مردم ستایشت کنند نه این که خویش ستایش گر خویش باشی.

۱۵- فرزندم با هرکه سخن می‌گویی، اول ببین که خریدار سخن تو هست یا نه؟ اگر خریدار نبود خوش زبانی کن تا خریدار شود.

۱۶- فرزندم تا می‌توانی از شنیدن سود ببر که مردم از سخن شنیدن سخن گوی می شوند.

۱۷- فرزندم شنیدن پند حکما دیده‌ی خرد را روشن می کند….