تصویر: اَبَر انسان. Shutterstock
 
توانایی بهبودی سریع زخمها یکی از جذاب‌ترین فناوری‌هایی است که توسط داستانهای علمی تصویر می‌شود. شاید مشهورترین آنها، پزشکان در سریال پیشتازان فضا باشند که قادر به برطرف کردن برآمدگی و سوختگی با بازسازی فوری پوست بیماران خود با استفاده از نوعی اسلحه اشعه پزشکی هستند. خدمه مصدوم شرکت می‌توانند تقریباً بلافاصله به جای گذراندن ماه‌ها برای بهبودی، دو باره به سر کار برگردند.
 
(ترمیم کننده پوستی یک ابزار پزشکی رایج و به راحتی قابل استفاده بوده است که توسط بسیاری از تمدن‌ها برای التیام زخم‌های جزئی پوستی مانند بریدگی و سوختگی استفاده می‌شده است. ترمیم کننده پوست همچنین می‌تواند برای برگرداندن پوست اصلاح شده با جراحی به حالت عادی و همچنین برای از بین بردن جای زخم‌ها استفاده شود. همچنین می‌توان از آن برای شبیه سازی زخم‌ها یا سوختگی استفاده کرد. در کتاب Star Trek: Aliens & Artifacts ، آلن سیمز توضیح می‌دهد که چگونه می‌توانید ترمیم کننده پوست خود را بسازید. ترمیم کننده‌ای که به آن اشاره دارد در واقع از یک برس مو برقی ساخته شده است و در VOY  دیده می شود: “نیروی کار”. چندین وجه مختلف برای نشان دادن ترمیم کننده پوستی استفاده شده است، از جمله به گونه‌ای طعنه آمیز که قوای لیزر را نشان می‌دهد.)
 
چنین فناوری‌ای ممکن است به عنوان یک خیال خالص (و همچنین یک دستگاه نقشه برداری مفید) به نظر برسد، اما اکنون ممکن است به واقعیت نزدیکتر از آنچه فکر می‌کنید باشد. گروه تحقیقاتی من به تازگی کارهایی را در مورد استفاده از یک تابشگر آلتراسونیک دستی کوچک منتشر کرده است که باعث تسریع ترمیم بافت می‌شود. این رویکرد رفع فوری پیشتازان فضایی را ارائه نمی‌دهد، اما ما دریافتیم که زمان بهبودی می‌تواند 30٪ کاهش یابد. این هم راحتی را برای بیمار افزایش می‌دهد و هم مدت زمان بقای زخمِ مستعد عفونت را کوتاه می‌کند.
 
جایی که چنین فناوری‌ای واقعاً باید شروع به کار کند، در معالجه‌ی افرادی است که به خوبی بهبود نمی‌یابند. بعد از سن 30 سالگی، توانایی بدن ما برای بهبودی رو به زوال می‌گذارد – و با رسیدن به سن بالای 60 سال، این زوال به یک مشکل واقعی تبدیل می‌شود. سایر عوامل خطر در بهبودی ضعیف شامل دیابت، چاقی و سیگار کشیدن است. این بدان معناست که بخش بزرگی از جمعیت دچار تأخیر در بهبودی هستند و این که حساسیت در مقابل نقص‌ها افزایش می‌یابد.
 
از آن جا که بهبودی بدتر می‌شود، صدمات می‌تواند منجر به زخم‌های مزمن شود که هرگز بهبود نمی‌یابند زیرا سلول‌های آسیب دیده پوست به حالت خفته در می‌آیند. این زخم‌ها شامل زخم بستر، زخم پای وریدی، زخم پای دیابتی و زخم‌های فشار می‌باشد. زخمهای مزمن در حال حاضر 200000 بیمار در انگلیس را تحت تأثیر قرار داده و 2٪ -5٪ از هزینه‌های سالانه مراقبت‌های بهداشتی در سراسر جهان را مصرف می‌کنند. (در ایالات متحده ، زخمهای مزمن حدود 6.5 میلیون بیمار را مبتلا کرده است. ادعا می شود سالانه بیش از 25 میلیارد دلار برای درمان زخم‌های مزمن صرف می‌شود و به دلیل افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، افزایش سن جمعیت و افزایش شدید شیوع دیابت و چاقی در سراسر جهان، این هزینه به سرعت در حال رشد است.) آنها همچنین فوق العاده دردناک هستند و در بسیاری از موارد فقط با قطع عضو اندام قابل حل هستند.
 
ما دریافته‌ایم که درمان‌های سونوگرافی می‌توانند سلول‌های خفته را فعال کنند و بنا بر این روند بهبودی را شروع می‌کنند. این در واقع یاد آور یک نمونه علمی تخیلی علمی دیگر، ابر قدرت شفا بخش فوری است که در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی مانند X-Men و Heroes دیده می‌شود.
 
به خوبی مشخص شده است که جنین در رحم قادر به بهبودی کامل و بدون زخم است. و حتی در بزرگسالان، اندام هایی مانند کبد باز سازی می شود. با این حال، در لحظه تولد، ما بسیاری از ظرفیت‌های خود را برای بهبودی از دست می‌دهیم و این قابلیت‌ها در کل زندگی ما رو به زوال می‌رود.
 
آن چه که سونوگرافی انجام می‌دهد این است که به طور مؤثری ساعت را بر می‌گرداند و سلول‌ها را تحریک می‌کند تا عملکردهایی را که قادر به انجام آنها هستند اما با گذشت زمان فراموش کرده‌اند، انجام دهند. از آن جا که این فرایندهای طبیعی شروع پرش است، چنین درمانی نسبتاً بدون ریسک است – برخلاف بسیاری از داروهای درمانی که در فرآیندهای شیمیایی بدن اختلال ایجاد می‌کنند و می‌توانند منجر به عوارض جانبی شوند.
 

 
تصویر: بهبود دهندگی دستی. دانشگاه شفیلد، نویسنده ارائه داد
 
دستگاه سونوگرافی با القای نانو لرزش در غشاها و محیط‌های اطراف سلولهای پوستی کار می‌کند. این ارتعاشات باعث می‌شود کانالها روی سطح سلول باز شوند و این امکان را می‌دهد که کلسیم در غشاهای آن حرکت کند. کلسیم ارزش سیگنال دهنده سلول است و حرکت مواد معدنی در غشاء بسیاری از عملکردهای سلول را کنترل می‌کند.
 
در مورد سونوگرافی، موقعیت جدید کلسیم در درون هر سلول، یک جلو و عقب تعریف شده به آن می‌دهد. این امر باعث می‌شود سلول‌ها به سمت محل آسیب حرکت کنند، لبه های زخم را به هم بکشند و بهبودی را تقویت کنند.
 
ما این اثر را در سلولهای جدا شده از بیماران زخم پای وریدی نشان داده‌ایم. مهمتر از همه، ما توانسته‌ایم تعدادی از نقایص درمانی ناشی از دیابت، سن و اختلالات مادر زادی را معکوس کنیم، به طوری که زخم‌های درمان شده به همان اندازه زخم‌های جوان و سالم بهبود می‌یابند. آن چه که سونوگرافی انجام می‌دهد این است که به طور مؤثری ساعت را بر می‌گرداند و سلول‌ها را تحریک می‌کند تا عملکردهایی را که قادر به انجام آنها هستند اما با گذشت زمان فراموش کرده‌اند، انجام دهند. این بدان معنی است که ما به زودی در موقعیتی خواهیم بود که از روند شکل گیری زخم‌های مزمن جلوگیری کنیم و احتمالاً این روند را معکوس کنیم.
 
آینده حتی روشن‌تر به نظر می‌رسد. تحقیقات ما نشان می‌دهد که سونوگرافی درمانی احتمالاً از طیف بسیار گسترده‌ای از بیماران سود می‌برد. آزمایشات بالینی برای تعیین محدودیت‌های تکنیکی مورد نیاز است اما می‌تواند نشان دهد که چگونه می‌توان درمان را بهتر بهبود داد. یک روز – با تحقیقات بسیار بیشتر – حتی ممکن است به مکانیسم بهبودی کامل و عاری از زخم که در رحم امکان پذیر است، دست یابیم.
 
منبع: مارک باس – University of Sheffield