شاید این متن طولانی باشد اما به این فکر کنید که برای همیشه معنی کلمات سختی مثل تنصیص و عدم تنصیص را یاد میگیرید?
پس با ما همراه باشید?
1ـ تصریح واضع (تنصیص) و عدم تصریح واضع (عدم تنصیص)
ابتدا به مثال زیر توجه کنید:
?لفظ محمه دو معنا دارد
1. دادگاه
2. قاضی دادگاه
حال اگر به سراغ واضع لفظ محکمه برویم و سؤال کنیم که تو این کلمه را، برای کدام معنا وضع کردی؛ او میگویید که من کلمۀ محکمه را برای «دادگاه» وضع کردهام؛ لذا معنای اول محکمه (دادگاه) به خاطر «تصریح واضع» حقیقت است و معنای دیگر محکمه (قاضی دادگاه) به خاطر «عدم تصریح واضع»، مجاز میباشد.
❇️تصریح واضع یعنی: اگر کلمهای دو معنا داشت، باید به سراغ واضع آن کلمه برویم؛ و از او سؤال کنیم که تو آن کلمه را برای کدامیک از این دو معنا قرار دادهای؟
1ـ به حالتی که واضع میگوید من آن لفظ را در برابر فلان معنا قرار دادم، تصریح واضع میگوییم.
2ـ به حالتی که واضع به معنایی تصریح نمیکند، عدم تصریح واضع میگوییم.
?تصریح واضع = نشانه حقیقت
?عدم تصریح واضع = نشانه مجاز
✍منبع: کلید واژه های اصول فقه دانشگاهی استاد روحانی و دکتر ایلامی/ انتشارات کتاب آوا