از ظاهر برخی آیات قرآن چنین برمی آید که حضرت موسی(علیه السلام) در تکلم مقداری مشکل داشت؛ از این رو در تفسیر آیه «و گره از زبانم باز کن!»،[1] چنین گفته اند: موسی(علیه السلام) از خدا خواست تا گرهی را که در زبانش وجود دارد، برطرف کند؛ زیرا او دچار مشکلی بود که با وجود آن نمی توانست حروف را به طور واضح تلفظ کند. طبق برخی از نقل ها، پدید آمدن این مشکل را منتسب به رسیدن اثر آتش به زبان ایشان می دانند.[2]امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرماید: «خداوند محبت موسی(علیه السلام) را در قلب فرعون و همسرش قرار داد. فرعون ریش بلندی داشت. موسی ریش فرعون را محکم به دست گرفت. اطرافیان او هر کاری کردند، نتوانستند ریش فرعون را از دست موسی خارج کنند تا این که خود او، آن را رها کرد. پس از این اتفاق، فرعون تصمیم گرفت تا موسی را به قتل برساند. زن فرعون برای این که نشان دهد این رفتار موسی رفتاری بچگانه بود و عمدی در کار نبود، از فرعون خواست تا آزمایشی انجام دهد بدین ترتیب که ذغال برافروخته و دیناری بیاورند و در مقابل او قرار دهند. موسی دست بر ذغال گذاشت و دستش سوخت و وقتی گرمای آتش را احساس کرد، ذغال را در دهانش گذاشت که زبانش بر اثر تماس با آتش دچار آسیب شد( و خدا خواست که با چنین رفتار کودکانه ای جان موسی نجات یابد)».[3] بعد از آن و هنگامی که موسی(علیه السلام) به پیامبری مبعوث شد از پروردگارش خواست تا گره از زبانش باز کند تا مخاطبانش سخنان او را بفهمند.[4]برخی گفته اند با توجه به آیه ای که خداوند به حضرت موسی می فرماید: «هرآنچه که از ما خواسته بودی را به تو عطا کردیم»،[5] خداوند این مشکل تکلم ایشان را نیز برطرف کرد. البته به قرینه آیه ای که فرعون خطاب به مردم می گوید: «مگر نه این است که من از این مردى که از خانواده و طبقه پستى است و هرگز نمی تواند به درستی سخن بگوید، برترم»،[6] گفته شده که اثر بسیار کمی از آن مشکل همچنان باقی مانده بود.[7]البته برخی از مفسران، با استناد به آیاتی که دلالت بر وجود بلیغ بودن حجت الهی تأکید دارند،[8] معتقدند که پیامبر خدا نیز باید در نهایت بلاغت و فصاحت و عاری از هرگونه عیب در تکلم باشد تا بتواند رسالت خود را به طور کامل به انجام برساند؛ چرا که مهم ترین ابزار یک پیامبر برای رساندن پیامبر الهی، ابزار تکلم و سخن گفتن است؛ از این رو منظور از آن گره ای که در آیات از آن یاد شده، «تقیه» است و نه «لکنت زبان»! یعنی موسی(علیه السلام) به این دلیل که در خانه فرعون پرورش یافته و نیز شخصی از قوم فرعون را به طور غیر عمد کشته بود، به نوعی مأخوذ به حیا شده و نمی توانست به صراحت سخن خود را بیان کرده و نسبت به فرعونیان موضع بگیرد. از این جهت، به خدا چنین عرض می کند: «سینه ام تنگ است و زبانم حرکت نمی کند»؛[9] از این آیه چنین به نظر می رسد که علت عدم حرکت زبان، تنگ بودن سینه است و ارتباطی با مشکل تکلم ندارد.[10]برگرفته از پایگاه تبیان

پی‌نوشت:
[1]. طه، 27.
[2]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 7، ص 170، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا.
[3]. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، قصص الأنبیاء(علیهم السلام)، ص 152، مشهد، مرکز پژوهش های اسلامی، چاپ اول، 1409ق.
[4]. طه، 28.
[5]. طه، 36.
[6]. زخرف، 52.
[7]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 7، ص 15، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[8]. انعام، 149.
[9]. شعراء، 13.
[10]. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، ج 19، ص 75 – 77، قم، فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1365ش.