معرفی گیاه پنجه گربه

گیاه پنجه گربه (Cat′s Claw) که با نام دراسانا و نام علمی tomentosa Uncaria شناخته می‌شود، به دلیل داشتن خار‌های خمیده در بدنه گیاه که به پنجه گربه است، شباهت دارد به این نام معروف شده است.

این گیاه از گروه گیاهان بالارونده است که دارای مو‌های ضخیم به طول ۱۰۰ پا بوده و در جنگل‌های بارانی آمازون و کشور‌های استوایی آمریکای جنوبی و مرکزی یافت می‌شود.

در منابع آمده است مردم آمریکای جنوبی و مرکزی برای رهایی از گرسنگی، تشنگی و خستگی از این مایع نوشیده و از آن در آشپزی استفاده می‌کرده‌اند. همچنین این گیاه در زمره ۱۰ گیاه طبی مهم در فروشگاه‌های مواد غذایی آمریکا در سال ۱۹۹۷ به فروش می‌رسید.

قسمت‌های مورد استفاده دارویی گیاه پنجه گربه‌ای، پوسته داخل درخت و ریشه آن است. ساقه گیاه پنجه گربه دارای مایع تلخ و آبکی است و امروزه برای تهیه دارو از این گیاه، پوسته‌اش را از ریشه درخت مو (پیچک) جدا می‌سازند.

ریشه این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی با خاصیت درمانی است و در صنعت داروسازی از آن استفاده فراوان می‌شود. جالب است بدانید از آنجا که جمع آوری ریشه پنجه گربه به منظور تهیه پوسته آن باعث نابودی گیاه می‌شود، لذا گیاه شناسان درصدد یافتن سایر منابع تأمین این گونه عناصر هستند.1
 

ترکیبات شیمیایی گیاه پنجه گربه

برای تهیه ی دارو از پنجه گربه، پوسته ی آن را از ریشه ی درخت مو (پیچک) آن جدا میسازند. ریشه ی این گیاه حاوی انواع بسیاری از مواد شیمیایی است.

برخی تانن ها را در ریشه ی این گیاه میتوان یافت. (تانن ها در چای نیز یافت میشوند.) گلوکوزید های اسید کینوویک موجود در پنجه گربه به کاهش التهاب کمک کرده و در مقابل برخی از ویروس ها ایجاد مصونیت میکند.

از آنجا که جمع آوری ریشه ی این گیاه به منظور تهیه ی پوسته ی آن باعث نابودی گیاه میشود، لذا گیاه شناسان درصدد یافتن سایر منابع تامین این گونه عناصر هستند.

پنجه گربه به صورت پوسته (سبوس) استاندارد شده یا خام قابل دسترسی است. پوسته ی خام این گیاه ,کوبیده شده و در تهیه ی چای از آن استفاده می شود.

مصرف مایع استاندارد یا فرآورده های خشک شده ی این گیاه معمولا ترجیح داده می شود ,چرا که استاندارد کردن در اصل به مانند کنترل کیفی تولید داروی گیاهی محسوب می شود.2
 

خواص گیاه پنجه گربه (طبیعت و خواص درمانی)

طبع گیاه دارویی پنجه گربه از نظر طب سنتی ایران، گرم است. برخی از مهمترین فواید درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از:
 

۱. پیشگیری و کمک به درمان سرطان

یکی از مهمترین خواص شناخته شده گیاه دارویی پنجه گربه خاصیت ضد سرطان و کمک به از بین رفتن و نابودی سلول‌های سرطانی و تومورهاست. این گیاه سرشار از مواد آنتی اکسیدان است که با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و در درمان سرطان موثر است.

همچنین با تقویت سیستم ایمنی بدن به حمایت بدن در مقابله با بیماری‌های مختلف کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده است که این گیاه تاثیر زیادی در کاهش شدت عوارض ناشی از شیمی درمانی و پرتو درمانی در بیماران داشته است.

دانشمندان معتقدند عصاره پنجه گربه مانع رشد MCF۷ در رده سلول‌های سرطانی انسان با اثرات ضد نفوذی و ضد انعقادی روی سلول‌های سرطانی می‌شود.
 

۲. درمان بیماری آرتریت (التهاب مفاصل)

از مهمترین خواص گیاه پنجه گربه خاصیت ضد التهاب بودن آن است و به همین دلیل در درمان بیماری التهاب مفاصل که مهمترین علت ایجاد آن بروز التهاب است، موثر می‌باشد.
 

طریقه مصرف

به این منظور می‌توانید از عصاره خوراکی این گیاه که به صورت شربت گیاهی یا کپسول تهیه شده، استفاده کنید یا از کرم‌های این گیاه به صورت استعمال موضعی در محل درد استفاه نمایید.
 

۳. درمان سرماخوردگی و گلودرد

یکی از موارد استفاده از گیاه دارویی پنجه گربه برای تقویت سیستم ایمنی بدن، مربوط به افرادی است که مرتبا دچار بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و گلودرد می‌شوند.

این گیاه می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. بر اساس مطالعات پزوهشگران، عصاره پنجه گربه به صورت قابل توجهی تعداد گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد.
 

طریقه مصرف

به این منظور از عصاره پنجه گربه روزانه دو تا سه بار به میزان یک تا ۲ میلی‌لیتر میل کنید. همچنین برای مصرف گیاه به صورت خشک شده (عصاره استاندارد کپسولی) روزانه ۲۰ تا ۶۰ میلی‌گرم میل نمایید.
 

۴. کاهش فشار خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی

ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه مانند برخی آلکالوئیدها، در کاهش فشار خون موثر هستند و مانع از غلظت و لخته شدن خون می‌شوند و بنابراین با کاهش فشار خون بالا و رقیق کردن خون در پیشگیری از بیماری‌های قلبی موثر خواهند بود.

توانایی این گیاه برای بهبود فشار خون مربوط به یک آلکالوئید به نام هیرروسوتین است. این آلکالوئید در کانال‌های کلسیمی به عنوان یک مسدود کننده عمل می‌کند. مسدود کننده‌‌ها با مسدود کردن کلسیم می‌توانند فشار خون را از طریق ورود به سلول‌های دیواره قلب و دیواره‌های خون، کاهش دهند.
 

طریقه مصرف

با کاهش فشار خون می‌توانید دمنوش یا شربت این گیاه را روزانه در سه نوبت مصرف کنید.
 

۵. درمان ناراحتی‌های گوارشی

از دیگر خواص گیاه پنجه گربه کمک به بهبود و کاهش انواع ناراحتی‌های گوارشی است. پنجه گربه با داشتن خاصیت ضد التهاب در درمان بیماری‌های التهابی روده موثر است و از علائم بیماری به مقدار قابل توجهی می‌کاهد. پنجه گربه به درمان گاستریت (ورم معده)، هموروئید یا بواسیر، زخم معده و سندرم روده قلیایی کمک می‌کند.
 

طریقه مصرف

برای بهبود ناراحتی‌های گوارشی می‌توانید از چای پنجه گربه یا شربت و قرص‌های گیاهی تهیه شده از این گیاه استفاده کنید.
 

۶. درمان تبخال

گیاه دارویی پنجه گربه به دلیل داشتن آلکالوئید اکسینولول یا گلیکوزید اسید کینوویک در درمان خانگی تبخال موثر است و به طورکلی به دلیل خاصیت ضد ویروسی و تقویت سیستم ایمنی بدن که دارد به خوبی با ویروس تبخال مبارزه می‌کند.

تحقیقات پژوهشگران نشان داده است، ویروس بیماری تبخال یا هرپس سیمپلکس می‌تواند در طول یک عمر درون سیستم ایمنی بدن انسان نفوذ کند و به طور دوره‌ای باعث ایجاد لکه‌های قرمز و بروز زخم‌های باز شود.

بر اساس مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۴، این گیاه فعالیت‌های ضد عفونی و ضد قارچی دارد که در مبارزه با این ویروس موثر است.1
 

طریقه ی مصرف گیاه پنجه گربه

گزارش های مربوطه تاکید کننده این است که پنجه گربه دارای خاصیت ضد التهابی و مصونیت آور است. احتمال زیاد می رود اگر شما و پزشک تان درصدد برآمده اید تا پنجه گربه را نیز به روند درمان روزانه خود اضافه کنید ,بدین علت باشد که سیستم ایمنی بدن شما بتواند فشار کمتری را تحمل کند ,سیستم هاضمه شما دارای اختلال است ,ممکن است از سرماخوردگی های دائمی یا سایر ویروس ها رنج ببرید یا اینکه در صدد هستید تا از سندروم روده تحریک پذیر (IBS) ,التهاب دیورتیکول یا حتی از بیماری کرون نجات یابید.

اگر قصد مصرف این گیاه را دارید ,یکی از ۳ راه زیر را که بهترین نحوه ی مصرف است انتخاب کنید و همانطور که پزشک شما یا دستورالعمل مندج در روی بسته بندی این فرآورده مشخص کرده است ,عمل کنید.

به خاطر داشته باشید که به خاطر فقدان تحقیقات کافی در این خصوص ,این نکته حائز اهمیت فوق العاده است که دارو را از تولید کننده ی معتبر آن تهیه کنید.
 

کاربرد رایج

برای درمان دردهای خفیف معده ,گلودرد ها ,سرما خوردگی ها ,ایجاد مصونیت و جراحات جزئی.

برای تهیه ی چای پنجه گربه، یک گرم سبوس ریشه را در ۲۵۰ میلی لیتر آب حل کنید و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس خنک کنید و از صافی عبور دهید. یک لیوان از آن را روزانه سه بار میل کنید.

از عصاره ی پنجه گربه روزانه دو تا سه بار به میزان یک تا ۲ میلی لیتر میل نمایید.

برای مصرف گیاه به صورت خشک شده (عصاره استاندارد کپسولی) روزانه ۲۰ تا ۶۰ میلی گرم میل نمایید.3
 

نکات احتیاطی و موارد منع مصرف گیاه پنجه گربه

افراد ساکن مناطقی که پنجه گربه در آنجا میروید می گویند که این گیاه خیلی بی خطر و غیر سمی است. با این وجود ، تا زمانی که علم آن را به اثبات برساند، لازم است پاره ای نکات احتیاطی مد نظر باشد.

به علت تحقیقات کم در زمینه خطر زا بودن یا نبودن این گیاه و اطمینان کامل نداشتن از بی خطر بودن پنجه گربه، در مصرف آن احتیاط لازم را رعایت کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا (AHPA) این گیاه را از نظر بی خطر بودن در رده ی چهارم رتبه بندی کرده است. این بدان معنا است که این انجمن اسناد و مدارک کافی به منظور انجام رتبه بندی روشن بر آن اساس در اختیار ندارد.

اما انجمن مزبور بر این باور است که محتوای تانن پنجه گربه ای، اگر در حد بالا مصرف شود چه بسا سبب شکم درد یا مشکلات معده ای _ روده ای خواهد شد.

برخی محققان میگویند که پنجه گربه را نباید برای درمان جراحی ترمیمی پوست، بیمارانی که پیوند اعضا داشته اند و بیمارانی که مبتلا به ایدز یا سل هستند، تجویز کرد.

کودکان زیر سه سال نباید این داروی گیاهی را مصرف کنند.

زنان باردار و شیرده باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.

ممکن است در طول مصرف پنجه گربه، با مدفوع شل یا اسهال مواجه شوید. این عارضه ی جانبی، عارضه ی ناچیزی است و در صورت تداوم مصرف پنجه گربه به تدریج رفع خواهد شد.

اگر دارو های مصونیت زا ,پلاسمای تازه یا خون منجمد یا دارو هایی را مصرف می کنید که مصرف آنها مستلزم پروتئین حیوانی یا هورمون های پپتیدی نظیر سرم های حیوانی، گاماگلوبولین وریدی، عصاره ی وریدی تیموس یا انسولین گاوی یا خوراکی است، از مصرف پنجه گربه اجتناب کنید.

اگر بیمار هستید و یا داروی خاصی مصرف می کنید، قبل از استفاده از پنجه گربه حتما با پزشک مشورت کنید.2

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.mashreghnews.ir
3.www.ghatreh.com