مذهبی

حضرت امام حسن‌ عسكري عليه‌السلام به واسطه‌ پدران گرامي‌اش از رسول‌ خدا صلي الله عليه و آله و سلم نقل مي‌ كند كه آن حضرت فرمود:  «أَشَدُّ مِنْ يُتْمِ الْيَتِيمِ الَّذِي انْقَطَعَ عَنْ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ يُتْمُ يَتِيمٍ انْقَطَعَ عَنْ إِمَامِهِ وَ لَا يَقْدِرُ عَلَى الْوُصُولِ إِلَيْهِ وَ لَا يَدْرِي كَيْفَ حُكْمُهُ فِيمَا يُبْتَلَى بِهِ مِنْ شَرَائِعِ دِينِهِ أَلَا فَمَنْ كَانَ ...

سوره بقره/ آيه 50: ﴿«وإذ فرقنا بكم البحر فأنجيناكم و اغرقنا آل فرعون و انتم تنظرون»﴾ كليددار نظام آفرينش خداوند است و كليد دو گونه چرخش دارد: با يك چرخش، در باز مي شود و با چرخش ديگر بسته مي‏ گردد. خداوند در آيه فوق مي ‏فرمايد: كليد دريا به دست ماست و ما به وسيله موساي كليم اين كليد را به چرخش ...

سوره حج، آيه 29: «ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ»؛ سپس، بايد آلودگيهايشان را برطرف سازند؛ و به نذرهاي خود وفا كنند؛ و بر گرد بيت عتيق [كعبه]، طواف كنند.   1. عتيق به معناي قدمت داشتن و نفيس بودن نخستين جايگاهي كه براي عبادت جمعي و پرستش گروهي اختصاص يافت، كعبه است؛ ﴿«إنّ أوّل بيت وضع للنّاس للَّذي ببكة مباركاً ...

وقال عليه السلام : «لاَ تَجْعَلَنَّ ذَرَبَلِسَانِكَ عَلَى مَنْ أَنْطَقَكَ، وَبَلاَغَةَ قَوْلِكَ عَلَى مَنْ سَدَّدَكَ» امام علي عليه السلام فرمود: لبه تيز زبانت را بر ضد كسى كه سخن بر زبانت نهاده به كار مگير، همچنين بلاغت ‏سخنت را بر ضد كسى كه فن سخنورى به تو آموخته صرف مكن!   منبع: ————– نهج البلاغه، حكمت 411

آنچه سبب محروميت انسان از مواهب سراى آخرت مى ‏شود در حقيقت برترى ‏جويى (استكبار) و  فساد در زمين است كه همه گناهان در آن جمع است، چرا كه هر چه خدا از آن نهى كرده حتما بر خلاف نظام آفرينش انسان و تكامل وجود بوده، بنا بر اين ارتكاب آن نظام زندگى او را بر هم مى‏ زند لذا مايه فساد ...

 اگر نياز بشر به وحي و نبوّت ضروري است و دعوت انبيا با اصلاح و هدايت تكويني انسانها ارتباط دارد، بايد دعوت آنان در جوامع بشري اثر خارجي بگذارد و بشريّت را به كمال حقيقي خويش برساند، حال آنكه ره‌آورد انبيا فرضيه‌اي ذهني بيش نيست و قابليّت اجرا ندارد، چون دعوت آنان را غالب اجتماعات بشري نمي‌پذيرند و در اذهان ...

مفسران اسلامى نقل مى كنند روزى ابراهيم(عليه السلام) از كنار دريايى مى گذشت. مردارى را كنار آب ديد كه قسمتى از جسدش در دريا و قسمت ديگر آن بيرون آب است و حيوانات دريايى و خشكى از دو طرف به آن هجوم آورده و آن را مى خورند، به گونه اى كه اجزاى بدنش از هم منفك مي شود. ديدن ...

سوره بقره/ آيه 34: «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ»؛ [و (ياد كن) هنگامي را كه به فرشتگان گفتيم: «براي آدم سجده و خضوع كنيد!» همگي سجده كردند؛ جز ابليس كه سر باز زد، و تكبر ورزيد، (و به خاطر نافرماني و تكبرش) از كافران شد.] ماده «كبر» به صورت استكبار و تكبر ...

خداوند عمران و آباد كردن مساجد را از اوصاف ويژه مؤمنان برمي‌شمارد؛ ﴿إنّما يعمر مساجد الله من ءَامن بالله و اليوم الاخر و أقام الصلوة وءَاتي الزكوة و لم يخش إلاّ الله فعسي أُولئك أن يكونوا من المهتدين) [1] اما هشدار مي‌دهد كه مهم‌تر از تعمير ظاهري مسجد، آبادسازي باطني آن است و به آنها كه به شغل آبادسازي ظاهري مسجد ...

«مسجد» اسم مكان از ماده «سجود» است و چون سجده عبادت و كمال خضوع در پيشگاه خداوند است، اماكني كه براي پرستش خدا بنا شده را مسجد ناميده‌اند. «حرام» صفت مشبهه و به معناي چيزي است كه داراي حريم و احترام بوده يا شرعاً عقلاً يا نقلاً يا عرفاً ممنوع باشد. اصل «حرم» به معناي منع و بستن است در برابر «حلّ» كه به ...

قاطبه مفسّران برآنند كه لفظ «فرعون» عَلَم شخصي نيست، يعني اسم براي شخص پادشاه معاصر با حضرت موسي(عليه‌السلام) نيست، بلكه عَلَم جنس است براي هر پادشاهي از پادشاهان عمالقه (نژادي كه در مصر در مقابل بني ‏اسرائيل قرار داشتند)؛ نظير لفظ «كسرا» براي پادشاهان ايراني و «قيصر» و «هِرَقْل» براي پادشاهان رومي و «نجاشي» براي پادشاهان حبشي و «تُبع» براي ...

قرآن كريم 114سوره دارد كه 85 سوره آن پيش از هجرت در دوران سيزده ساله اقامت رسول اكرم‏ (صلي الله عليه و آله و سلم) در مكه و 29 سوره آن پس از هجرت، در دوران ده‏ ساله اقامت آن حضرت در مدينه نازل شده است. سوره ‏هاي مكّي فضاي نزول ويژه ‏اي دارد كه با فضاي نزول سوره هاي ...

آيه 282 سوره بقره طولاني ترين آيه قرآن است و موضوع آن درباره قراردادها و تنظيم اسناد تجاري است. دو نكته از آيه شريفه، قابل استنتاج است:  1. احكام دقيقي كه در اين آيه در مورد تنظيم سند، براي معاملات ذكر شده است – آن هم با ذكر جزئيات در تمام مراحل – بيانگر توجه عميقي است كه قرآن نسبت به ...

سوره بقره- آيه 185: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ …» خداوند ماه رمضان را به نزول قرآن در آن معرفي مي‌كند؛ «شَهرُ رَمَضانَ الَّذِي اُنزِلَ فيهِ القُرءان» پس عظمت اين ماه به لحاظ روزه نيست، بلكه معرّف حقيقي ماه رمضان، «ظرف نزول قرآن بودن» آن است؛ قرآني كه حاوي ...

امام علي عليه السلام مي فرمايد:  « ألا و إنّ الخطايا خيل شُمُس، حُمل عليها اهلها و خُلعت لُجُمُها فتقحَّمت بهم في النار. ألا و إنّ التقوي مطايا ذُلُل، حُمل عليها اهلها و اعطوا ازمتها فاوردتهم الجنة.»؛ آگاه باشيد كه خطاها و گناهان همانند مركب هاي چموش و نافرماني است كه لجامي ندارند و سوار خود را به زمين مي ...

سوره بقره، آيه 125: («وإذ جعلنا البيت مثابة للناس …»)   «البيت» هرگاه در قرآن كريم به صورت مطلق ذكر شود، مراد از آن – از باب عَلَم بالغلبه – كعبه است. گاهي نيز با وصف «حرام» «محرَّم» يا «عتيق» در همين معنا به كار رفته است. كعبه در دوران جاهليت به «بيت» معروف بود. بيت جايي است كه شب اعضاي خانواده در آنجا به سر مي‌برند و در ...

سوره عنكبوت، آيه 41: (مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ‏)؛ ” كسانى كه غير از خدا را ولى و معبود خود برگزيدند، همچون عنكبوتند كه خانه ‏اى براى خود برگزيده، و سست ‏ترين خانه ‏ها، خانه عنكبوت است، اگر مى ‏دانستند”! چه مثال رسا و جالبى ...

سوره يوسف، آيه 43: «وَ قَالَ الْمَلِكُ إِنىّ‏ِ أَرَى‏ سَبْعَ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَ سَبْعَ سُنبُلَتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يَابِسَاتٍ  يَأَيهَُّا الْمَلَأُ أَفْتُونىِ فىِ رُءْيَاىَ إِن كُنتُمْ لِلرُّءْيَا تَعْبرُُونَ» 1- تعبيرى كه يوسف براى اين خواب كرد چقدر حساب شده بود. گاو در افسانه ‏هاى قديمى سنبل “سال” بود، چاق بودن دليل بر فراوانى نعمت، و لاغر بودن ...

سوره قصص، آيه 81: « فَخَسَفْنا بِهِ وَ بِدارِهِ الْأَرْضَ فَما كانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ ما كانَ مِنَ المُنْتَصِرِينَ»؛ (سپس ما، او و خانه ‏اش را در زمين فرو برديم، و گروهى نداشت كه او را در برابر عذاب الهى يارى كنند، و خود نيز نمى‏ توانست خويشتن را يارى دهد.)  يكي از چالش هاي قوم بنى اسرائيل، مردى ...

سوره زخرف، آيات 31 و 32: «وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلى‏ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ * أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ»؛ [و گفتند چرا اين قرآن بر مرد بزرگى از اين دو شهر نازل نشده است؟! * آيا ...

سوره كهف، آيه 107: « إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا»؛ [كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند منزلشان جنات فردوس است.]‏ به كلمه «فردوس» هم ضمير مذكر برمى ‏گردد و هم مؤنث و به طورى كه گفته شده كلمه ‏اى رومى به معناى «بستان» است و بعضى هم گفته ‏اند كلمه ‏اى است سريانى به معناى ...

سوره نمل، آيه 30: «إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم»‏   پس از اينكه هدهد، گزارشي در مورد ملكه سبأ، سلطنت تحت قلمرو وي و سبك زندگي ايشان تقديم حضرت سليمان(ع) نمود ايشان جهت تحقيق از صحت و سقم ماجرا نامه اي براي ملكه سبأ نگاشت كه ساختار نگارشي اين نامه محل بحث است. يكي از اين مسائل، تقديم نام حضرت سليمان ...

سوره نمل، آيه16: «…وَ قالَ يا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَ أُوتينا مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ إِنَّ هذا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبينُ» سوره نمل، آيه 19-18: «… قالَتْ نَمْلَةٌ يا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساكِنَكُمْ لا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ * فَتَبَسَّمَ ضاحكاً مِن قولِها…»   جمله “عُلِّمْنا مَنْطِقَ الطَّيْرِ” منافاتى با فهميدن كلام مورچه ندارد، براى اينكه جمله ...

سوره حديد، آيه 20: (اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ).   از آنجا كه حب و علاقه دنيا سرچشمه هر گناه و “راس كل خطيه” است، قرآن كريم «از اين زاويه» در ترسيم گويايى از وضع زندگى دنيا و مراحل مختلف آن، و انگيزه ‏هاى حاكم بر هر مرحله را ارائه ...

 در حديث شريف از امام علىّ بن الحسين عليه السلام پرسيدند: «اىُّ الْاعْمَالِ افْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ؛ كدام عمل در نزد خداوند متعال افضل است» فرمود: «مَا مِنْ عَمَلٍ بَعْدَ مَعْرِفَةِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ مَعْرِفَةِ رَسُولِهِ افْضَلُ مِنْ بُغْضِ الدُّنْيَا وَ انَّ لِذَلِكَ لَشُعَباً كَثِيرَةً وَ لِلْمَعَاصِى شُعَباً؛ هيچ عملى بعد از شناخت پروردگار متعال و شناخت ...

كلمه “محراب”، به معناي جائي است كه مخصوص عبادت باشد، حال چه در مسجد باشد و چه در خانه. اما در آيه 37 سوره آل عمران، “محراب” محل ويژه‏ اى است كه در معبد براى امام آن معبد يا افراد خاصى در نظر گرفته مى ‏شود، و براى نامگذارى آن به اين اسم جهاتى ذكر كرده‏ اند كه از همه ...

سوره آل عمران، آيه 37: «فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَ كَفَّلَها زَكَرِيَّا …» در تاريخ آمده است، پدر مريم (عمران) قبل از تولد او چشم از جهان فرو بست و مادر او را بعد از تولد به بيت المقدس نزد دانشمندان و علماى يهود آورد و گفت: اين كودك هديه به بيت المقدس است، سرپرستى او ...

يكي از مراتب روح، “نفس لوامه” است كه روحى است بيدار و نسبتا آگاه، هر چند هنوز در برابر گناه مصونيت نيافته و گاه لغزش پيدا مى ‏كند و در دامان گناه مى ‏افتد اما كمى بعد بيدار مى‏ شود، توبه مى ‏كند و به مسير سعادت باز مى‏ گردد. انحراف درباره او كاملا ممكن است، ولى موقتى است نه دائم، گناه ...

سوره طه، آيه 120: «فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطانُ قالَ يا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلى‏ شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْكٍ لا يَبْلى‏» «وسوسه» در اصل به معنى صداى بسيار آهسته است. مرتبه اي از وسوسه، مطالب بد و افكار بى ‏اساسي است كه به ذهن انسان خطور مي كند، اعم از اينكه از درون خود انسان بجوشد و يا كسى از بيرون عامل آن شود. كلمه «شيطان» به ...

سوره عنكبوت، آيه 14: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى‏ قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عاما…» مي فرمايد ما نوح را به سوي قومش فرستاديم و او در ميان آنها هزار سال به جز پنجاه سال، درنگ كرد. تعبير به «هزار سال الا پنجاه سال» – در حالى كه ممكن بود از همان اول 950 سال بگويد- براى اشاره ...

سوره نجم، آيه 14: «عِندَ سِدرَةِ المُنتَهي» «سدرة» (بر وزن حرفة) مطابق آنچه غالبا مفسران علماى لغت گفته ‏اند درختى است پر برگ و پر سايه، و تعبير به «سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‏» اشاره به درخت پر برگ و پر سايه ‏اى است كه در اوج آسمانها، در منتها اليه عروج فرشتگان و ارواح شهداء، و علوم انبياء، و اعمال انسانها قرار گرفته، جايى كه ...

سوره فرقان، آيه 74: («وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ‏…»)   آيه شريفه فوق دعاي عبادالرحمن است كه ويژگي هاي ايشان در آيات پاياني سوره فرقان مورد اشاره قرار گرفته است. معادل «قرة عين» در زبان فارسي نور چشم است؛ كنايه از كسى كه مايه سرور و خوشحالى است اين تعبير در اصل از كلمه «قُر»  گرفته شده كه ...

قال الصادق عليه السلام: «الفَقرُ موتُ الاحمر، فقيل: الفقر من الدنانير و الدراهم؟ قال: لا و لكن مِن الدّينِ.»[1]   بطور كلي مي توان مرگ را به دو نوع تقسيم كرد: يكي مرگ سرخ است كه فرد به قتل مي رسد و كشته مي شود و ديگري مرگ سياه است كه فرد از راه طبيعي از دنيا مي رود.  اما در ...

سوره طور، آيه 6: «وَ البَحرِ المَسجُورِ» براى «مسجور» دو معنى در لغت ذكر شده: يكى «برافروخته» و ديگرى «مملو». راغب در مفردات مى‏ گويد: «سجر» (بر وزن فجر) به معنى شعله ‏ور ساختن آتش است، و آيه فوق را نيز به همين معنى مى ‏داند، او سخنى از معنى دوم به ميان نياورده، ولى مرحوم طبرسى در مجمع البيان، نخستين معنى را همين معنى ذكر مى ‏كند، ...

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «در ليلة المعراج، هر ملكى كه به من رسيد خندان بود، به ملكى رسيدم كه عبوس و گرفته بود و بر روى من نخنديد. از جبرئيل پرسيدم او كيست؟ گفت: او مالك دوزخ است، از وقتى كه آفريده شده تاكنون همين طور است، بر روى كسى نخنديده است. پيغمبر صلى الله عليه ...

 قال رسول اللَّه صلى الله عليه و آله: سبعة فى ظلّ عرش اللَّه عزّوجلّ يوم لا ظلّ الّا ظلّه امام عادل، و شابّ نشأ فى عبادة اللَّه عزّوجلّ، و رجل تصدّق بيمينه فأخفاه عن شماله، و رجل ذكر اللَّه عزّوجلّ خاليا ففاضت عيناه من خشية اللَّه عزّوجلّ، و رجل لقى اخاه المؤمن فقال: انّى لأحبّك فى اللَّه عزّوجلّ، و رجل ...

 از كشّاف حقايق، از جعفر بن محمّد الصادق عليه السلام مروى است كه فرمود:  «پروردگار جلّ جلاله در (چند مورد از) قرآن مجيد، جدّم رسول‏ خدا صلى الله عليه و آله را ياد فرموده است: اوّل: محمّد در آيه شريفه: مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٍ مّنْ رِجَالِكُمْ وَلكِنْ رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيّينَ …»[1]. دوّم: احمد؛ چنانچه مى ‏فرمايد: … وَمُبَشّرَاً ...

سوره ص، آيه 44: «… إنّا وجدناه صابراً نِعم العَبد إنّه أوّاب» در حديثى مى‏ خوانيم شخصي از امام صادق (ع) پرسيد: بلائى كه دامنگير ايوب شد براى چه بود؟ خلاصه پاسخ امام صادق(ع) چنين بود: بلائى كه بر ايوب وارد شد به خاطر اين نبود كه كفران نعمتى كرده باشد، بلكه به عكس به خاطر شكر نعمت بود كه ابليس بر او ...

 قرآن مى ‏فرمايد: «وَ الْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَباتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً»[1]  اگر آيه شريفه،  مستقل از آيات قبل خود ملاحظه شود به منزله مثال عامي است با اين مفهوم كه اعمال حسنه و آثار ارزنده از گوهر پاك سرچشمه مي گيرد و اعمال ناشايست از گوهر ناپاك. و اگر به انضمام آيات قبل از خود بررسي شود اين معنا ...

سوره ص، آيه32 : («… إِنَّا وَجَدْناهُ صابِراً نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّاب‏»)  مقام اوابين مقامي والا و ارجمند است. هنگامى كه به منابع لغت مراجعه مى‏ كنيم مى ‏بينيم  “اواب” از ماده “اوب” (بر وزن قول) به معنى رجوع و بازگشت است. اين رجوع و بازگشت – مخصوصا با توجه به صورت ادبي «اواب» كه صيغه مبالغه است دلالت بر تكرار و كثرت دارد ...

سوره ص، آيه 44: « وَ خُذْ بِيَدِكَ ضِغْثاً فَاضْرِبْ بِهِ وَ لا تَحْنَث‏ …»   پس از پايان آزمون هاي متعدد و مستمر خداوند بر حضرت ايوب(ع) و صبر و استقامت ايشان و خانواده اش در برابر آن، دوران بازگشت نعمتها دميدن گرفت. خداوند هدف بازگشت مواهب را دو چيز مى‏ شمرد: يكى «رحمت الهى بر او» كه جنبه فردى دارد، و در حقيقت پاداش ...

سوره مريم، آيه 50: «… و جَعَلنا لَهُم لِسانَ صِدقٍ عليّاً» «لسان» در اينگونه موارد به معنى يادى است كه از انسان در ميان مردم مى ‏شود و هنگامى كه آن را اضافه «صدق» كنيم و لسان الصدق بگوئيم معنى ياد خير و نام نيك و خاطره خوب در ميان مردم است، و هنگامى كه با كلمه «عليا» كه به معنى عالى و ...

سوره فرقان، آيه 45: («أَ لَمْ تَرَ إِلى‏ رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَ لَوْ شاءَ لَجَعَلَهُ ساكِناً...») در اين آيه به نعمت سايه ‏هاى گسترده و متحرك اشاره شده، سايه‏ هايى كه يك نواخت باقى نمى ‏مانند بلكه در حركت اند و انتقال مي يابند، ولى در اينكه منظور از اين سايه، دقيقا كدام يك از سايه ‏ها است در ميان مفسران‏ گفتگو ...

سوره فرقان، آيه 61: «تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً»   «بروج» جمع «برج» در اصل به معنى «ظهور» است، و لذا آن قسمت از ديوار اطراف شهر يا محل اجتماع لشگر را كه بلندتر و آشكارتر است «برج» مى ‏نامند، و نيز به همين دليل هنگامى كه زن زينت خود را آشكار سازد «تبرجت المرأة» مى‏ گويند. اين ...

سوره لقمان، آيه 12: («وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيد»)   در قرآن كريم تنها در سوره لقمان است كه با نام اين حكيم مواجه مي شويم، علت چنين ساختاري نيز تناسبى است كه داستان سراسر حكمت او با داستان خريدار لهو الحديث داشته، چون اين دو نفر در دو نقطه ...

سوره توبه، آيه 69: («أُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ …»)؛ آنها اعمالشان در دنيا و آخرت نابود و باطل گشت. اگر در آيه شريفه فوق، حبوط به معناى بطلان ثواب باشد كه فقط در آخرت است و اگر به معناى بطلان منفعت باشد كه اعمال منافقان در دنيا چنين نيست بلكه پوشش نفاق براى حفظ جان و خون و ...

سوره الرحمن، آيه 46:  («وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ»‏): “براى كسى كه از مقام پروردگارش بترسد دو باغ بهشت است”.  «خوف از مقام پروردگار» يا به معنى خوف از مواقف قيامت و حضور در پيشگاه او براى حساب است، و يا به معنى خوف از مقام علمى خدا و مراقبت دائمى او نسبت به همه انسانها است‏ [1]. تفسير دوم ...

سوره آل عمران، آيه 36: («فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى‏ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى‏ وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ …»)    از تواريخ و اخبار اسلامى و گفته مفسران استفاده مى ‏شود كه سالها از زندگي عمران و همسرش «حنّه» مي گذشت و فرزندى از ايشان متولد نشد. تا خداوند به عمران وحى فرستاده بود كه پسرى پر بركت ...

 سوره معارج، آيه 4 («تَعْرُجُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ“)[1] سوره سجده، آيه 5: («يُدَبِّرُ الْأَمْرَ مِنَ السَّماءِ إِلَى الْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كانَ مِقْدارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ‏»)[2]   چرا در سوره سجده طول روز قيامت را هزار سال ذكر نموده و در سوره معارج پنجاه هزار سال معرفى فرموده است؟ در پاسخ ...

سوره اعراف، آيه 21-22: (“وَ قاسَمَهُما إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ * فَدَلَّاهُما بِغُرُورٍ …”)   (” وَ قاسَمَهُما إِنِّي لَكُما لَمِنَ النَّاصِحِينَ”)؛ «مقاسمه» به معناى مبالغه در قسم است، و معناى جمله مزبور اين است كه ابليس با قَسَم ‏هاى شديد و اكيد به آن دو گفت كه من خيرخواه شما هستم و نمى ‏خواهم شما را فريب دهم.  آدم كه هنوز تجربه كافى ...