ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
دوست گرامی. اگر چه انسان حب ذات دارد اما نوع دوستی و مهرورزی در ذات او نهفته است و لذا مشاهده می کنید که در عین سختی در زندگی خود به همنوعان خود خدمت و کمک رسانی می کند. انسان مومن این کار را اولا عبادت و موجب خوشنودی خداوند می داند و برای آن در آخرت امید پاداش دارد و ثانیا باعث رشد و بالندگی اخلاقی خود در این دنیا تلقی می کند و می خواهد با این اعمال به کمال مطلوب خود می رسد و رستگار شود.
همه ما می دانیم که هدف از خلقت جن و انس عبادت و بندگی است:« وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُون؛من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)»(ذاریات:56). ولی از آن جا که دین مبین اسلام جامع است، عبادات او نیز از جامعیت بر خوردار است و دنیا و آخرت را مورد اهتمام قرار داده، به فرد و اجتماع توجه دارد، آرامش و شادی را در دل پدید می آورد. به طور نمونه همین نماز می تواند به صورت فردی یا جمعی انجام شود،که توصیه شده و شایسته تر است، به جماعت اقامه شود.«خدمت»
بارزترین جنبه ی اجتماعی عبادت، خدمت به مردم و برآوردن نیازهای آنان است. البته این خدمت فقط در رفع مشکلات مادی خلاصه نمی شود. این توجه به خلق و رفع هم و غم آنها بقدری انسان ساز و نشان از انسانیت دارد که خداوند پیامبرش را به آن می ستاید:« به یقین، رسولى از خود شما بسویتان آمد که رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است»(توبه:128).
روایات بسیاری به اهمیت و جایگاه رفیع خدمت به خلق بیان شده است:
پیامبر اکرم – صل الله علیه و آله وسلم- فرمودند: «کسی که هر روز به امور مسلمانان همّت نگمارد، مسلمان نیست.»( اصول الکافی،ج 3، ص 238)
از حضرتش درباره محبوب ترینِ بندگان نزد خداوند، سؤال شد، فرمودند:«محبوب ترین بندگان نزد خداوند، آن کسی است که سودش بیشتر به مردم برسد».( همان: ص 239).
«آیات و روایات»
اگر دقت کنیم آیه ی که در سوره ی ذاریات مورد اشاره قرار گرفت، بیان می کند«انسان تو را خلق کردم تا مرا عبادت کنی» بنابراین آن چه که یک انسان باید به آن اهتمام به ورزد، عبادت و بندگی خدا است، فقط. اگر بپرسید پس خلق چه می شود؟ این همه آیات و روایات چه می شود؟
خواهیم گفت: از این منظر حتی در خدمت به خلق باید به خدا توجه داشت و با خود چنین زمزمه کرد:« پروردگارا چون تو امر فرمودی به بندگانت خیر برسانم، من هم آن را مورد توجه قرار می دهم» با این نگرش انسان در خدمت به خلق نیز بهتر و مستحکم تر و نیز بی منت کار خواهد کرد. روایات نیز که خدمت به خلق را مورد اشاره قرار داده اند همین مقصود و منظور در آنها مفروض است.
«عبادت فردی و اجتماعی»
عبادت خدا دو قسم فردی و اجتماعی دارد و تنها قسمی از عبادت به خدمت به خلق خدا اختصاص دارد. بسیاری از عبادات واجب و مستحب مانند نماز و روزه و حج کارهایی هستند که جنبه عبادت فردی دارند و باعث نزدیکی انسان به خداوند می شوند و از قبیل خدمت به خلق محسوب نمی شوند. خدمت به خلق بسیار مهم است ولی نمی تواند جای مناسک عبادی اینچنین را بگیرد. عبادت بجز خدمت خلق نیست, در حقیقت از ناحیه کسانی القا می شود که می خواهند از زیر بار عبادت خداوند شانه خالی کنند و ضعف معنوی و عبادی خود را اینگونه توجیه نمایند و خود را موجه جلوه بدهند که قطعا صحیح نیست.
«انگیزه الهی»
برخی گمان کرده اند اگر کسی تنها خدمت به خلق کند، عبادت او کامل و جامع است. اما غافل از این که خدمت به خلق هنگامی جامع است که رنگ الهی و خدایی به آن بدهیم و شخص از وطایف عبادی فردی خود نیز بازنماند. در این هنگام است که این خدمت به خلق یکی از عبادت هایی می شود که انسان را به مقام های عالی می رساند.
در آیه ی که اشاره خواهد شد، حق مطلب ادا شده و به آن تذکر داده شده است که ابتدا ایمان به خدا، سپس خدمت به خلق، و این آن چیزی است که اسلام می خواهد« آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفینَ فیهِ فَالَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبیر؛ به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را جانشین و نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید (زیرا) کسانى که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند، اجر بزرگى دارند»(حدید/7).
از موارد بارز خدمت به خلق خدا ،خدمت به خانواده است.
الف) پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به امام على (علیه السلام) فرمودند : اى على! کسى که از خدمت کردن به خانواده عارش نیاید ، بدون حسابرسى به بهشت وارد مى شود . اى على! خدمت به خانواده ، زداینده گناهان بزرگ است ، خشم پروردگار را فرو مى نشاند ، کابین سیه چشمان بهشتى است و بر حَسَنات و درجات مى افزاید . اى على! به خانواده خدمت نمى کند ، مگر صدّیق یا شهید یا مردى که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را مى خواهد
ب) پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمودند : خَیرُکُم خَیرُکُم لأَِهلِهِ وَأَنَا خَیرُکُم لأَِهلى ما أَکرَمَ النِّساءَ إلاّ کَریمٌ وَلا أَهانَهُنَّ إلاّ لَئیمٌ–– بهترین شما کسى است که براى خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند مگر شخص پَست و بى مقدار.(نهج الفصاحه، ح 1520)
ج)حضرت علی علیه السلام می فرماید : «روزی پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم وارد خانه ی ما شد در حالی که فاطمه (س ) کنار سینی نشسته بود و من عدس پاک می کردم حضرت خطاب به من فرمود : یا ابالحسن ! گفتم : لبیک یا رسول الله . فرمود از من بشنو و من چیزی جز فرمایش پروردگارم نمی گویم … یا علی ! هر کس در خانه در خدمت عیالش باشد و روی برنگرداند خداوند اسم او را در دفتر شهداء می نویسد و برای او هر شبانه روزش ثواب هزار شهید را می نویسد . برای هر قدمی که در – این خدمت – بر می دارد ثواب حج و عمره نوشته می شود . و به تعداد رگهای بدنش شهری در بهشت عطا فرماید .
یا علی ! ساعتی در خانه در خدمت عیال بودن از هزار سال عبادت و هزار حج و عمره بهتر است و بهتر از آزاد کردن هزار بنده و هزار جنگ و عیادت هزار مریض و هزار جمعه و حضور در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار عریان – بی لباس – هزار سواره نظامی که به راه خدا می روند است .
و به حال او بهتر است از دادن هزار دینار که آن دینارها را به فقیران تهی دست بدهد . و بهتر
است از خواندن تمام تورات و انجیل و زبور و فرقان – قرآن – و آزاد سازی هزار اسیر که اسیر شده اند . و بهتر از هزار قربانی که همه را به نیازمندان داده باشند . و تا از دنیا نرفته جایگاهش را در بهشت می بیند .
یا علی ! هر کس از خدمت به عیالش سربازنزند پس آن – خدمت – کفاره ی گناهان کبیره ی او محسوب می شود و موجب خاموشی غضب پروردگار و مهریه ی حوران بهشتی است . و بر حسنات و درجات او اضافه می گردد .
یا علی ! به خانواده خدمت نمی کند مگر صدیقان و شهیدان یا مردهایی که خدا به آنها خیر دنیا و آخرت را خواسته باشد. »(بحار ، ج104، ص 132 ،روایت 1 ، باب 6 )
همه ما می دانیم که هدف از خلقت جن و انس عبادت و بندگی است:« وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُون؛من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند)»(ذاریات:56). ولی از آن جا که دین مبین اسلام جامع است، عبادات او نیز از جامعیت بر خوردار است و دنیا و آخرت را مورد اهتمام قرار داده، به فرد و اجتماع توجه دارد، آرامش و شادی را در دل پدید می آورد. به طور نمونه همین نماز می تواند به صورت فردی یا جمعی انجام شود،که توصیه شده و شایسته تر است، به جماعت اقامه شود.«خدمت»
بارزترین جنبه ی اجتماعی عبادت، خدمت به مردم و برآوردن نیازهای آنان است. البته این خدمت فقط در رفع مشکلات مادی خلاصه نمی شود. این توجه به خلق و رفع هم و غم آنها بقدری انسان ساز و نشان از انسانیت دارد که خداوند پیامبرش را به آن می ستاید:« به یقین، رسولى از خود شما بسویتان آمد که رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است»(توبه:128).
روایات بسیاری به اهمیت و جایگاه رفیع خدمت به خلق بیان شده است:
پیامبر اکرم – صل الله علیه و آله وسلم- فرمودند: «کسی که هر روز به امور مسلمانان همّت نگمارد، مسلمان نیست.»( اصول الکافی،ج 3، ص 238)
از حضرتش درباره محبوب ترینِ بندگان نزد خداوند، سؤال شد، فرمودند:«محبوب ترین بندگان نزد خداوند، آن کسی است که سودش بیشتر به مردم برسد».( همان: ص 239).
«آیات و روایات»
اگر دقت کنیم آیه ی که در سوره ی ذاریات مورد اشاره قرار گرفت، بیان می کند«انسان تو را خلق کردم تا مرا عبادت کنی» بنابراین آن چه که یک انسان باید به آن اهتمام به ورزد، عبادت و بندگی خدا است، فقط. اگر بپرسید پس خلق چه می شود؟ این همه آیات و روایات چه می شود؟
خواهیم گفت: از این منظر حتی در خدمت به خلق باید به خدا توجه داشت و با خود چنین زمزمه کرد:« پروردگارا چون تو امر فرمودی به بندگانت خیر برسانم، من هم آن را مورد توجه قرار می دهم» با این نگرش انسان در خدمت به خلق نیز بهتر و مستحکم تر و نیز بی منت کار خواهد کرد. روایات نیز که خدمت به خلق را مورد اشاره قرار داده اند همین مقصود و منظور در آنها مفروض است.
«عبادت فردی و اجتماعی»
عبادت خدا دو قسم فردی و اجتماعی دارد و تنها قسمی از عبادت به خدمت به خلق خدا اختصاص دارد. بسیاری از عبادات واجب و مستحب مانند نماز و روزه و حج کارهایی هستند که جنبه عبادت فردی دارند و باعث نزدیکی انسان به خداوند می شوند و از قبیل خدمت به خلق محسوب نمی شوند. خدمت به خلق بسیار مهم است ولی نمی تواند جای مناسک عبادی اینچنین را بگیرد. عبادت بجز خدمت خلق نیست, در حقیقت از ناحیه کسانی القا می شود که می خواهند از زیر بار عبادت خداوند شانه خالی کنند و ضعف معنوی و عبادی خود را اینگونه توجیه نمایند و خود را موجه جلوه بدهند که قطعا صحیح نیست.
«انگیزه الهی»
برخی گمان کرده اند اگر کسی تنها خدمت به خلق کند، عبادت او کامل و جامع است. اما غافل از این که خدمت به خلق هنگامی جامع است که رنگ الهی و خدایی به آن بدهیم و شخص از وطایف عبادی فردی خود نیز بازنماند. در این هنگام است که این خدمت به خلق یکی از عبادت هایی می شود که انسان را به مقام های عالی می رساند.
در آیه ی که اشاره خواهد شد، حق مطلب ادا شده و به آن تذکر داده شده است که ابتدا ایمان به خدا، سپس خدمت به خلق، و این آن چیزی است که اسلام می خواهد« آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفینَ فیهِ فَالَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبیر؛ به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را جانشین و نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید (زیرا) کسانى که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند، اجر بزرگى دارند»(حدید/7).
از موارد بارز خدمت به خلق خدا ،خدمت به خانواده است.
الف) پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به امام على (علیه السلام) فرمودند : اى على! کسى که از خدمت کردن به خانواده عارش نیاید ، بدون حسابرسى به بهشت وارد مى شود . اى على! خدمت به خانواده ، زداینده گناهان بزرگ است ، خشم پروردگار را فرو مى نشاند ، کابین سیه چشمان بهشتى است و بر حَسَنات و درجات مى افزاید . اى على! به خانواده خدمت نمى کند ، مگر صدّیق یا شهید یا مردى که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را مى خواهد
ب) پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمودند : خَیرُکُم خَیرُکُم لأَِهلِهِ وَأَنَا خَیرُکُم لأَِهلى ما أَکرَمَ النِّساءَ إلاّ کَریمٌ وَلا أَهانَهُنَّ إلاّ لَئیمٌ–– بهترین شما کسى است که براى خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما براى خانواده ام بهترم، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى کند مگر شخص پَست و بى مقدار.(نهج الفصاحه، ح 1520)
ج)حضرت علی علیه السلام می فرماید : «روزی پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم وارد خانه ی ما شد در حالی که فاطمه (س ) کنار سینی نشسته بود و من عدس پاک می کردم حضرت خطاب به من فرمود : یا ابالحسن ! گفتم : لبیک یا رسول الله . فرمود از من بشنو و من چیزی جز فرمایش پروردگارم نمی گویم … یا علی ! هر کس در خانه در خدمت عیالش باشد و روی برنگرداند خداوند اسم او را در دفتر شهداء می نویسد و برای او هر شبانه روزش ثواب هزار شهید را می نویسد . برای هر قدمی که در – این خدمت – بر می دارد ثواب حج و عمره نوشته می شود . و به تعداد رگهای بدنش شهری در بهشت عطا فرماید .
یا علی ! ساعتی در خانه در خدمت عیال بودن از هزار سال عبادت و هزار حج و عمره بهتر است و بهتر از آزاد کردن هزار بنده و هزار جنگ و عیادت هزار مریض و هزار جمعه و حضور در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار عریان – بی لباس – هزار سواره نظامی که به راه خدا می روند است .
و به حال او بهتر است از دادن هزار دینار که آن دینارها را به فقیران تهی دست بدهد . و بهتر
است از خواندن تمام تورات و انجیل و زبور و فرقان – قرآن – و آزاد سازی هزار اسیر که اسیر شده اند . و بهتر از هزار قربانی که همه را به نیازمندان داده باشند . و تا از دنیا نرفته جایگاهش را در بهشت می بیند .
یا علی ! هر کس از خدمت به عیالش سربازنزند پس آن – خدمت – کفاره ی گناهان کبیره ی او محسوب می شود و موجب خاموشی غضب پروردگار و مهریه ی حوران بهشتی است . و بر حسنات و درجات او اضافه می گردد .
یا علی ! به خانواده خدمت نمی کند مگر صدیقان و شهیدان یا مردهایی که خدا به آنها خیر دنیا و آخرت را خواسته باشد. »(بحار ، ج104، ص 132 ،روایت 1 ، باب 6 )
