شناخت عادت های درس خواندن

برای این که به عادت های درس خواندن خود پی ببرید ، لازم است به پرسش های زیر پاسخ دهید :

1. در کلاس ، لازم است من ،

 از سخنان معلم یادداشت برداری کنم .

 به سخنان معلم گوش بدهم .

 ردیف جلوی کلاس بنشینم .

 ردیف های عقب کلاس بنشینم .

 کنار در ، یا پنجره بنشینم .

2. بهرین مکان برای درس خواندن من

 خانه است .

 کتابخانه است .

 مکان های دیگر مانند ………………….. است .

3. بهترین زمان برای درس خواندن من

 هر شب ، و کمی هم آخر هفته است .

 فقط آخر هفته است .

 پراکنده ، در طول هفته است .

 هنگام صبح است .

 هنگام بعد از ظهر است .

 عصرهاست .

 پیش از شام است .

 پس از شام است .

4. بهترین موقعیت برای درس خواندن من زمانی است که

 تنها هستم .

 با یکی از دوستانم هستم .

 با چند نفر از دوستانم هستم .

 با کمبود وقت رو به رو هستم .

 موسیقی گوش می دهم .

 تلویزیون نگاه می کنم .

 در اتاقی ساکت هستم .

 برنامه ای مشخص برای درس خواندن دارم .

 تصمیمی ناگهانی برای درس خواندن می گیرم .

5. مدت زمان استراحت میان درس خواندن ، برای من

 5 دقیقه است .

 15 دقیقه است .

 نیم ساعت است .

 ……… ساعت است .

 

 

بسیاری از مواردی که در پرسش های بالا آمده اند ، برای شما روشن و مشخص است . با وجود این ممکن است برخی از آن ها برای شما نامفهوم باشند . نکته هایی که شاید بهتر است کمی بیشتر درباره ی آن ها توضیح داده شود ، عبارت اند از :

1. شاید برای برخی از افراد تفاوتی نداشته باشد که در کدام ردیف از صندلی های کلاس بنشینند ، نیمکت های ردیف جلو ، یا نیمکت های ردیف آخر کلاس . اما بی گمان ، برای برخی ها تفاوت می کند . برای نمونه ، ممکن است فردی ترجیح بدهد روی صندلی های ردیف های جلویی کلاس بنشیند ، تا بتواند با تمرکزی بیشتر به سخنان معلم گوش دهد ، یا فردی ممکن است ترجیح بدهد که روی صندلی های ردیف آخر کلاس بنشیند تا بتواند هنگام گوش دادن به صحبت های هم کلاسی هایش ، آن ها را ببیند ، و شاید فردی دیگر ترجیح بدهد که کنار در ، یا پنجره بنشیند تا در صورت لزوم بتواند کمی از هوای آزاد برخوردار شود .

2. انتخاب بهترین مکان برای درس خواندن نیز می تواند تأثیری مستقیم بر چگونگی یادگیری و نحوه ی درس خواندن شما بگذارد ، زیرا می توانید از وقت تان بیشترین استفاده را ببرید . برخی از این مکان ها عبارت اند از :

 کتابخانه : اگر در کتابخانه درس بخوانید ، چند مزیت دارد . از جمله ، محیط کتابخانه ساکت و آرام است . انواع کتاب ها در دسترس شما قرار دارند ، و صندلی و میزی مناسب برای مطالعه و انجام تکلیف در آن جا وجود دارد .

 خانه : خانه محیطی است که انواع پیشامدها در آن رخ می دهد . برای نمونه ، تلفن مدام زنگ می زند ، خواهر یا برادر کوچکترتان سر و صدا می کند ، کتاب های تان بر روی هم انباشته شده اند ، و مانند این ها . اگر خانه تان مکانی شلوغ و پر رفت و آمد است ، بی گمان نمی تواند مکانی مناسب برای درس خواندن باشد .

 خانه ی بستگان و آشنایان : این گزینه برای بیشتر شما ، گزینه ای مناسب نیست ، با این وجود ، اگر پدربزرگ ، مادربزرگ ، یا یکی از اعضای نزدیک خانواده تان تنها زندگی می کند ، می تواند گزینه ی خوبی برای تان باشد .

 کلاسی خالی : برخی از مدرسه ها ، اتاق ها و فضاهای خالی بسیاری دارند که می تواند مورد استفاده ی برخی از دانش آموزانی که قصد دارند تکلیفی را در مدرسه انجام دهند ، قرار گیرد . اگر خودتان نیز بکوشید آن جا را تمیز و مرتب نگه دارید ، بی تردید می توانید نظر مدیر مدرسه را برای انجام این کار جلب کنید .

 محل کار : برخی از نوجوانان که شغلی نیمه وقت دارند ، می توانند با اجازه ی کارفرمای خود بخشی از کارها و تکلیف های روزانه ی شان را در آن جا انجام دهند .

در هر صورت ، مکانی را که برای درس خواندن بر می گزینید ، لازم است مرتب ، ساکت ، و به دور از نحرک های گوناگون باشد .

3. تصمیم گیری درباره ی چگونگی برنامه ریزی و سازمان دهی کردن وقت تان نیز نقشی معین کننده بر روند یادگیری و ارائه ی گزارش های کلاسی تان دارد . با تنظیم کردن وقت و زمان برای انجام به موقع کارها و تکلیف های تان بهتر می توانید برای تحویل به موقع آن ها برنامه ریزی کنید . برای برخی از شما ، روزهای پایانی هفته بهترین زمان برای درس خواندن است ، چون در طول هفته ساعت ها در مدرسه هستید و ترجیح می دهید که عصرها کمی استراحت کنید . یا شاید در طول هفته کلاس های فوق برنامه دارید و تنها شانس شما برای انجام دادن مشق ها و تکلیف های درسی ، فقط روزهای پایانی هفته باشد .

اگر بهترین زمان برای درس خواندن شما صبح هاست ، می توانید صبح ها کمی زودتر از خواب بیدار شوید و چند صفحه ای درس بخوانید تا به این ترتیب از کمترین وقت تان ، بیشترین استفاده را ببرید ، و اگر بهترین زمان برای درس خواندن شما عصرهاست ، بهتر است در طول روز خودتان را زیاد خسته نکنید و برای عصرهای تان برنامه ی خاصی نگذارید ، تا بتوانید عصرها به درس های تان برسید .

 برخی از افراد اگر گرسنه باشند ، تمرکز کافی بر درس خواندن و انجام تکلیف های شان ندارند . اگر شما نیز چنین هستید ، بهتر است معده تان را خالی نگذارید . لقمه ای سبک ، اما مقوی می تواند تمرکز شما را بیشتر کند . روی هم رفته ، سعی کنید تا آن جا که می توانید ، هر روز ، ساعتی مشخص را به درس خواندن اختصاص دهید . پژوهشگران بر این باورند که اگر هر روز در ساعتی معین تکلیف های تان را انجام دهید ، یا درس های تان را مرور کنید ، هم نتیجه ی بهتری از کارتان می گیرید ، هم آسان تر می توانید بر کارتان تمرکز نمایید .

 

 

 زمان درس خواندن شما در طول روز می تواند :

الف) بهترین زمان ممکن باشد : چه موقع از روز شما بیشترین تمرکز را برای درس خواندن دارید ؟ این زمان برای افراد گوناگون متفاوت است . برخی ها ممکن است بعد از ظهرها یکی ، دو ساعت بخوابند و نیمه شب ها کارهای درسی شان را انجام دهند . برخی دیگر ممکن است ترجیح دهند که تمامی تکلیف های شان را انجام دهند و سپس بخوابند . برخی دیگر نیز ممکن است بخشی از تکلیف های شان را شب ها ، و بخشی دیگر را صبح ها انجام دهند . در هر صورت ، به یاد داشتته باشید ، بهترین زمان ممکن برای شماست ، چون تمرکز کارآیی و بازدهی بیشتر .

ب) متناسب با زمان و عادت خواب تان باشد : عادت ، رفتاری تأثیرگذار بر برنامه های روزانه ی شماست . اگر عادت دارید که هر روز سرِ ساعت 6 صبح از خواب بیدار شوید ، روزهای تعطیل هم سرِ همان ساعت از خواب بیدار می شوید ، یا اگر عادت دارید ساعت 11 شب بخوابید ، هر شب همان موقع خواب تان می گیرد . در این صورت اگر ناچار باشید تا ساعت 1 ، 2 شب بیدار بمانید ، تمرکزتان را از دست می دهید ، چون به احتمال زیاد بدن تان نیرو و توانش را از دست می دهد .

پ) هر زمان که شد ، باشد : با وجود این که شما ترجیح می دهید ساکت و آرام بنشینید و با بیشترین میزان تمرکزتان کارها و تکلیف های روزانه تان را انجام دهید ، اما ممکن است عوامل بیرونی گوناگونی مانع از این کار شوند و شما ناچار شوید هر زمان ، و هر گونه که شد درس تان را بخوانید . به بیان دیگر ، شما سعی می کنید بهترین زمان را برای درس خواندن تان برگزینید ، اما همیشه موفق به انجام این کار نمی شوید . برای همین ، هروقت بتوانید ، کارتان را انجام می دهید .

ت) زمانی متناسب با حجم و پیچیدگی درس های تان باشد : برای نمونه ، اگر یک روز ناچارید ، هم چند صفحه مشق و تمرین بنویسید ، و هم درس حفظ کنید ، زمانی بیشتر برای درس خواندن تان صرف می کنید ، و در روزی که تکلیف های تان کمتر است ، یا می توانید در مدت زمان  کوتاه تری آن ها را انجام دهید ، به کارهای شخصی تان می پردازید .

ث) زمانی متناسب با نیرو و توان شما باشد : هنگامی که کمترین نیرو و توان را دارید ، تکلیف هایی که به تمرکز چندانی نیاز دارند مانند ، پاک نویس کردن دست نوشته های تان ، یا ویرایش کردن گزارش تان را انجام دهید ، و وقتی بیشترین نیرو و توان را دارید ، تکلیف هایی که به تمرکز بالایی نیاز دارند مانند ، مسئله حل کردن را انجام دهید .

4. بیشر نوجوان ها عادت دارند که تنهایی درس بخوانند ، چون وقتی با دوستان شان هستند ، اغلب یا تلویزیون می بینند ، یا صحبت می کنند . به عبارتی ، اصلاً درس نمی خوانند . با وجود این برخی از نوجوان ها هنگامی که در کنار دوستان شان هستند ، بهتر درس می خوانند ، چون می توانند موضوعی را که فراموش کرده اند ، یا به خوبی درک نکرده اند را از هم بپرسند .

زمانی که « با کمبود وقت رو به رو هستم » ، به این مفهوم نیست که همیشه گزارش ها و تکلیف های تان را در آخرین لحظه انجام دهید ، بلکه به این معنی است که اگر تکلیفی غیر منتظره برای تان پیش آید ، پریشان نمی شوید ، یا اگر معلم تان تصمیم گرفت که همان لحظه امتحانی از شما بگیرد ، مضطرب نمی شوید . برخی از نوجوانان زمانی که فرصتی کم برای انجام تکلیف های شان دارند ، بهتر و دقیق تر کارشان را انجام می دهند ، و برخی دیگر برعکس ، زمانی که فرصتی کوتاه برای انجام تکلیف های شان دارند ، مضطرب و پریشان می شوند . در هر صورت ، اگر بتوانید برنامه ای مناسب برای انجام کارهای تان تنظیم کنید ، کمتر احتمال دارد که دچار اضطراب و نگرانی شوید .

برخی از نوجوان ها بدون شنیدن صدای موسیقی نمی توانند بر درس خواندن شان تمرکز کنند . برخی دیگر ، بدون روشن بودن تلویزیون نمی توانند تکلیف های شان را انجام دهند . برخی دیگر نیز هنگامی که مشق می نویسند ، یا مطلبی می خوانند می توانند موسیقی گوش کنند ، اما وقتی برای امتحان آماده می شوند ، باید اتاق شان آرام و ساکت باشد ، چون به دقت و تمرکزی بالا نیاز دارند . اگر شما به درستی نمی دانید که در چه حالتی بیشترین کارآیی ممکن را دارید ، بهتر است درباره ی آن بیندیشید و آن را پیدا کنید .

انخاب گزینه ی ، « تصمیمی ناگهانی برای درس خواندن می گیرم » ، به این مفهوم نیست که شما نمی توانید بدون این تصمیم تکلیف تان را به پایان برسانید . البته داشتن برنامه ای مشخص ، روشی توصیه شده است ، اما گاهی ممکن است نتوانید تکلیفی جدید را تا وقتی که تکلیفی دیگر را به پایان نرسانده اید ، آغاز کنید . برخی از نوجوان ها ، ترجیح می دهند بر روی چند تکلیف با هم کار کنند . برای نمونه ، یک ساعت درس ریاضی ، 15 دقیقه استراحت ، یک ساعت درس ادبیات .

5. مدت زمان استراحت برای افراد متفاوت است . برخی ها پس از 5 دقیقه استراحت ، می توانند دوباره سرگرم کار شوند ، و برخی دیگر پس از 15 دقیقه . برخی نیز ترجیح می دهند در زمان استراحت شان نرمشی کششی انجام دهند ، و برخی دیگر لقمه ای غذا بخورند . زمان استراحت ، ردواقع ، مدت زمانی برای رفع خستگی و افزایش تمرکز و بازدهی شماست .

 

 

 گروهی درس خواندن

منظور از گروهی درس خواندن این است که چند نفر از همکلاسی گروهی کوچک ترتیب دهند و با هم درس بخوانند . افراد گروه می توانند هنگام جمع شدن دور هم ، یادداشت های شان را با هم مبادله کنند ، به پرسش های هم پاسخ دهند ، و برای امتحان دادن آماده شوند . اگر قصد دارید شما هم با تعدادی از دوستان هم کلاسی تان گروهی را تشکیل دهید و با هم درس بخوانید ، بهتر است بکوشید دانش آموزانی را به عنوان هم گروهی خود بر گزینید که زرنگ تر و باهوش تر از خودتان باشند . البته ، نه خیلی زیاد ، چون اگر خیلی از شما زرنگ تر باشند ، خیلی زود شما را کنار می گذارند و این موضوع موجب دلسردی و نا امیدی شما می شود . از سوی دیگر ، اگر آن ها از شما خیلی ضعیف تر باشند ، ممکن است شما احساس « زرنگی کاذب » کنید و آن گاه سرگرم وقت تلف کردن و انجام کارهای بیهوده شوید .

شیوه ی گروهی درس خواندن را می توان بر اساس نیازهای افراد گروه ، هدف و برنامه ی آن ها مشخص کرد . برای نمونه ، ممکن است اعضای گروه تصمیم بگیرند که هنگام انجام پژوهش هر یک از آن ها مسئولیت انجام بخشی را بر عهده بگیرند . مانند این که ، یک نفر متن اصلی سخنرانی را تهیه کند ، یک نفر تصویرها و شکل های مورد نیاز را جمع آوری کند و یک نفر به دنبال یافتن منابع لازم پژوهشی باشد ، یا اعضای گروه تصمیم بگیرند که هر یک از اعضای گروه مسئولیت انجام تکلیف خودش را بر عهده بگیرد و فقط گزارشی از چگونگی پژوهش اش به اعضای گروه بدهد ، یا اگر به کمک نیاز داشت از دیگر اعضای گروه کمک بگیرد . هنگام تشکیل گروه ، لازم است به چند نکته ی زیر توجه داشته باشید :

 بهتر است اعضای گروه 4 تا 6 نفر باشند تا هر یک بتوانند بخشی از مسئولیت های گروه را بر عهده بگیرند .

 لازم است اعضای گروه دوستان صمیمی نباشند تا ضمن کار دچار اختلاف و بگو مگو نشوند . کافی است ویژگی ها و تجربه های متفاوت داشته باشند .

 ضروری است اعضای گروه پُرتلاش ، مسئولیت پذیر و جدی باشند . این کار آن ها را به کار و فعالیت بیتر تشویق می کند . بکوشید از عضو شدن در گروهی که شما را ، بی دلیل ، « ستاره » می دانند ، بپرهیزید ؛ چون پس از نخستین امتحان ، درخشش تان را از دست می دهید !

 اگر قصد دارید گروهی تشکیل بدهید ، بهتر است هرچه زودتر این کار را انجام دهید ، چون شانس بیشتری برای انتخاب اعضای گروه تان دارید . به یاد داشته باشید ، فقط دوستانی که در کنارتان می نشینند ، یا با آن ها رفت و آمد دارید را برای گروه تان انتخاب نکنید . بکوشید از شرکت دیگر هم کلاسی های تان در گروه نیز استقبال کنید .

 تمامی اعضای گروه لازم است با تمامی مراحل انجام گزارش های درسی شان آشنا باشند . برای نمونه ، اگر قرار است برای درس شیمی آزمایش انجام شود ، خوب است تمامی اعضای گروه آن آزمایش را انجام دهند .

 برای رسیدن به هد های گروهی تان ، ضروری است جلسه ای برای چگونگی انجام تکلیف های عادی روزانه ، و تکلیف های دشوار و طولانی ترتیب دهید . هم چنین ، لازم است نسبت به قانون هایی که در جلسه های تان می گذارید ، پای بند باشید .  بهتر است افرادی که مسئولیت پذیر نیستند را از گروه تان حذف کنید . بی گمان ، شما افرادی که پُرکار و سخت کوش هستند را بر افرادی که از زیر کار شانه خالی می کنند ، ترجیح می دهید .

 اگر اختلاف و مشاجره ای در گروه تان پیش می آید ، بهتر است هرچه زودتر ، به آن رسیدگی کنید و اجازه ندهید که اختلاف تان مانع از گروهی درس خواندن تان شود .

 با یک برنامه ریزی دقیق و به موقع کارها و تکلیف های هر عضو گروه را مشخص نمایید تا برای تحویل به موقع گزارش و پژوهش تان دچار کمبود وقت نشوید .

 

 

انتخاب مکان مناسب برای درس خواندن

چگونگی مکانی که شما برای درس خواندن تان بر می گزینید ، و چگونه این مکان را برای خودتان آماده می کنید بر میزان دقت و تمرکز شما تأثیری مستقیم دارد . بنابراین ، پشت میزتان ، یا محلی که در آن درس می خوانید ، بنشینید و چگونگی این محل را ارزیابی کنید .

 آیا نور اتاق تان کافی است ؟ آیا روی میزتان روشن است ؟

 آیا صندلی و میزی مناسب برای در خواندن و مشق نوشتن در اختیار دارید ؟

 آیا ترئینات اتاق ساده و محدود ، یا متنوع و حواس پرت کن است ؟

 آیا می توانید دوست تان را برای درس خواندن به اتاق تان دعوت کنید ؟

 آیا اتاق تان پُر رفت و آمد و شلوغ ، یا ساکت و آرام است ؟

 آیا می توانید در موقعیت های ضروری ، در اتاق تان را ببندید ؟

 آیا برای قرار دادن کتاب ها ، دفترها و پوشه های درسی تان فضایی مناسب در اختیار دارید ؟

 آیا در اتاق تان تلویزیون دارید ؟

 …

 

 

منبع : کتاب مهارت های درس خواندن (ماندانا سلحشور)

برچسب‌ها: مهارت درس خواندن