ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
۱۳۹۷/۱۲/۱۹
–
۳۶۹۴ بازدید
سلام علیکم.
فرق بین دعا و ارزو چیست و بفرمایید ایا در قران سفارش بە ارزو ەم شدە و در دین اسلام ارزو مذمت شدە یا خیر?
الف ) مفهوم آرزو
دهخدا در معنای آرزو می‌نویسد: «شهوت، اشتهاء، قوّت جذب ملایم، هوی، هوا…» (دهخدا، 1364، ج 2: 71)
آرزو عبارت است از یکسری خواسته ها و منویات که انسان در جهت رشد و تعالی معیارهای زندگی خود در حال یا آتی به آنها نیاز دارد، بی شک انسان در هر مقطعی از زمان و مکان نیاز به آرزو دارد و البته به مرور زمان نیز این آرزوها براساس شرایط و موقعیت زمانی و مکانی در تغییر است. چه اینکه انسان از بدو تولد تا سن پیری در تغییر و تحول بوده و براساس همین، عقلایی است که بگوییم آرزوهای آن نیز قابل تغییر و تحولند. به بیانی هرچقدر رشد فکری انسان فربه تر شود، طبعا آرزوهای آن نیز بزرگتر خواهند شد .
ب ) اهمیت امید و آرزو در اسلام
در اسلام، امید و آرزو جایگاه رفیعى دارد؛ تا جایى که در روایات معصومان (علیهم السلام) از امید به عنوان «رحمت الهى» یاد شده است.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : الامل لامتی و لولا الامل ما رضعت والدة ولدها و لاغرس غارس شجرا .
پیامبر (ص) مى فرماید: امل و آرزو رحمت است برای امت من و اگر آرزو نبود مادر طفل خویش را شیر نمی داد [ تا فرزند رشیدی بشود ] و باغبان هم نهالی نمی کاشت [تا درخت تناوری بشود ].
ج ) اقسام آرزوها
1 ـ آرزوهای خیالی و باطل
هر آرزویی که انسان را از مسیر حق و حقیقت دور بکند خیالی و باطل و از نظر اسلام مردود است ، که از آن در متون دینی به «طول امل » تعبیر می شود .
آن چه مذموم و ناپسند است و در آیات و روایات گوناگون ما را از آن نهی کرده اند، داشتن آرزوی طولانی و دراز است، یعنی آرزوهایی که متناسب با میزان توانایی و استعداد و در محدوده قدرت ما و حتی عمر کوتاه ما نمی باشد، یعنی آرزوهای غیر معقول و غیرمنطقی و دور از دسترس که معمولا جز غم و غصه و حسرت و غلطیدن به ورطه گمراهی و دور شدن از حدود شرع و چارچوب دین ثمری ندارد .
اگر امید و آرزو از حدّ اعتدال خارج شود و رنگ افراط به خود بگیرد، مفاسد جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت. قرآن کریم نمونه‌ای از این آفات را در قالب داستان قارون چنین متذکّر می‌شود: ﴿…یَا لَیْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِیَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِیمٍ﴾(القصص/79) ای کاش همان قدر که به قارون از مال دنیا دادند به ما هم عطا می‌شد که او بهره بزرگ و حظّ وافری را داراست.
بارها خداوند با جملات﴿لاَ تُعْجِبْکَ أَمْوَالُهُمْ﴾(التّوبه/ 55 و 85) و بسیاری اموال و اولاد آن منافقان تو را به شگفت نیارد … ﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ﴾(الحجر/ 88 و طه/ 131)و هرگز به متاع ناچیزی که به قومی از آنان (قومی کافر و جاهل) در جلوه حیات دنیای فانی برای امتحان داده‌ایم چشم آرزو مگشا.
در این آیات خداوند متعال مؤمنان را از نگاه آرزومندانه به سرمایه‌داران و مردم مرفّه بازداشته است
امیر المؤمنین علی علیه السلام می فرماید: «من اطال الامل اساء العمل؛ هر کس آرزویش را طولانی کند عملش را زشت و ناپسند می گرداند» (نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت 35).
ودر جای دیگرمی‌فرماید: «مَا لَکُم تُؤَمِّلُونَ مَا لاَ تُدرِکُونَهُ وَ تَجمَعُونَ مَا لاَ تَأکُلُونَهُ وَ تَبنُونَ مَا لاَ تَسکِنُونَهُ؟ شما را چه شده است که چیزی را آرزو می‌کنید که به آن نمی‌رسید و چیزی را گِرد می‌آورید که نمی‌خورید؟ و چیزی را بنا می‌کنید که در آن سکونت نمی‌کنید؟» (آمدی، 1384، ج 1: 103).
2 ـ آرزوهای حقیقی
هر آرزویی که انسان را در مسیر تعالی و رشد معنوی و یا مادی مختوم به تکامل معنوی قرار بدهد ، حقیقی است ، این قبیل آرزوها موجب ترقی و تکامل انسان بوده و از نظر شرع مقدس ممدوح می باشد . که این آرزوهای حقیقی نیز خود اقسامیست :
اقسام آرزوهای حقیقی
1 . 2 . آرزوهای مادی دنیوی مانند : آرزوی داشتن فرزند صالح و سالم – آرزوی داشتن همسر حلال و شایسته – آرزوی به دست آوردن ثروت حلال برای مصرف در امور خیریه و احسانات و خدمت به خلق و ترویج مکتب حقه الهی .
2 . 2 . آرزوی مادی اخروی مانند : تمنای بهشت و حوریه .
3 . 2 . آرزوهای معنوی دنیوی مانند : آرزوی زیارت خانه خدا – آرزوی زیارت مشاهد مشرفه اهل بیت علیهم السلام _ آرزوی جهاد و شهادت در رکاب امام زمان ارواحنا فداه .
4 . 2 . آرزوهای معنوی اخروی مانند : آرزوی همنشینی و مجالست با انبیا و اوصیا و اولیا و صلحا در بهشت .
د ) مفهوم دعا
کلمه دعا و مشتقاتش که حدوداً بیش از 200 بار در آیات قرآن کریم بکار رفته است. از ریشه «دَعَوَ» و به معنی خواندن و حاجت خواستن و استمداد است و گاهی مطلق خواندن از آن منظور است.
دعا در لغت به معنی صدا زدن و به یاری طلبیدن و در اصطلاح اهل شرع، گفت‌وگو کردن با حق تعالی، به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشکلات از درگاه او و یا به نحو مناجات و یاد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست. ( المصباح المنیر/دفتر نشر الهادی/ص16و17)
حقیقت دعا که همان توجه ناقص به کامل مطلق برای رفع نقص و احتیاج خود است، امری فطری و جبلی است که لازمه آن یأس از غیرحق و قطع طمع از مردم و انقطاع از غیرالله می‌باشد. در روایت وارده از طریق معصومین (ع) قطع طمع از مردم هم جمع همه خیرات و راه وصول به باب‌الله و همه برکات شمرده شده است.
هـ ) فرق دعا با آرزو
با توجه به معنی و مفهوم این دو به نظر می رسد که آرزو صرفا یکسری خواسته قلبی است که گاهی هم امور توهمی و دست نیافتنی می باشد که انسان دوست دارد داشته باشد ولی دعا ، طلب و درخواست یاری طلبیدن بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به نیازهای واقعی زندگی و رشد انسانی است.
دهخدا در معنای آرزو می‌نویسد: «شهوت، اشتهاء، قوّت جذب ملایم، هوی، هوا…» (دهخدا، 1364، ج 2: 71)
آرزو عبارت است از یکسری خواسته ها و منویات که انسان در جهت رشد و تعالی معیارهای زندگی خود در حال یا آتی به آنها نیاز دارد، بی شک انسان در هر مقطعی از زمان و مکان نیاز به آرزو دارد و البته به مرور زمان نیز این آرزوها براساس شرایط و موقعیت زمانی و مکانی در تغییر است. چه اینکه انسان از بدو تولد تا سن پیری در تغییر و تحول بوده و براساس همین، عقلایی است که بگوییم آرزوهای آن نیز قابل تغییر و تحولند. به بیانی هرچقدر رشد فکری انسان فربه تر شود، طبعا آرزوهای آن نیز بزرگتر خواهند شد .
ب ) اهمیت امید و آرزو در اسلام
در اسلام، امید و آرزو جایگاه رفیعى دارد؛ تا جایى که در روایات معصومان (علیهم السلام) از امید به عنوان «رحمت الهى» یاد شده است.
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : الامل لامتی و لولا الامل ما رضعت والدة ولدها و لاغرس غارس شجرا .
پیامبر (ص) مى فرماید: امل و آرزو رحمت است برای امت من و اگر آرزو نبود مادر طفل خویش را شیر نمی داد [ تا فرزند رشیدی بشود ] و باغبان هم نهالی نمی کاشت [تا درخت تناوری بشود ].
ج ) اقسام آرزوها
1 ـ آرزوهای خیالی و باطل
هر آرزویی که انسان را از مسیر حق و حقیقت دور بکند خیالی و باطل و از نظر اسلام مردود است ، که از آن در متون دینی به «طول امل » تعبیر می شود .
آن چه مذموم و ناپسند است و در آیات و روایات گوناگون ما را از آن نهی کرده اند، داشتن آرزوی طولانی و دراز است، یعنی آرزوهایی که متناسب با میزان توانایی و استعداد و در محدوده قدرت ما و حتی عمر کوتاه ما نمی باشد، یعنی آرزوهای غیر معقول و غیرمنطقی و دور از دسترس که معمولا جز غم و غصه و حسرت و غلطیدن به ورطه گمراهی و دور شدن از حدود شرع و چارچوب دین ثمری ندارد .
اگر امید و آرزو از حدّ اعتدال خارج شود و رنگ افراط به خود بگیرد، مفاسد جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت. قرآن کریم نمونه‌ای از این آفات را در قالب داستان قارون چنین متذکّر می‌شود: ﴿…یَا لَیْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِیَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِیمٍ﴾(القصص/79) ای کاش همان قدر که به قارون از مال دنیا دادند به ما هم عطا می‌شد که او بهره بزرگ و حظّ وافری را داراست.
بارها خداوند با جملات﴿لاَ تُعْجِبْکَ أَمْوَالُهُمْ﴾(التّوبه/ 55 و 85) و بسیاری اموال و اولاد آن منافقان تو را به شگفت نیارد … ﴿وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ﴾(الحجر/ 88 و طه/ 131)و هرگز به متاع ناچیزی که به قومی از آنان (قومی کافر و جاهل) در جلوه حیات دنیای فانی برای امتحان داده‌ایم چشم آرزو مگشا.
در این آیات خداوند متعال مؤمنان را از نگاه آرزومندانه به سرمایه‌داران و مردم مرفّه بازداشته است
امیر المؤمنین علی علیه السلام می فرماید: «من اطال الامل اساء العمل؛ هر کس آرزویش را طولانی کند عملش را زشت و ناپسند می گرداند» (نهج البلاغه، فیض الاسلام، حکمت 35).
ودر جای دیگرمی‌فرماید: «مَا لَکُم تُؤَمِّلُونَ مَا لاَ تُدرِکُونَهُ وَ تَجمَعُونَ مَا لاَ تَأکُلُونَهُ وَ تَبنُونَ مَا لاَ تَسکِنُونَهُ؟ شما را چه شده است که چیزی را آرزو می‌کنید که به آن نمی‌رسید و چیزی را گِرد می‌آورید که نمی‌خورید؟ و چیزی را بنا می‌کنید که در آن سکونت نمی‌کنید؟» (آمدی، 1384، ج 1: 103).
2 ـ آرزوهای حقیقی
هر آرزویی که انسان را در مسیر تعالی و رشد معنوی و یا مادی مختوم به تکامل معنوی قرار بدهد ، حقیقی است ، این قبیل آرزوها موجب ترقی و تکامل انسان بوده و از نظر شرع مقدس ممدوح می باشد . که این آرزوهای حقیقی نیز خود اقسامیست :
اقسام آرزوهای حقیقی
1 . 2 . آرزوهای مادی دنیوی مانند : آرزوی داشتن فرزند صالح و سالم – آرزوی داشتن همسر حلال و شایسته – آرزوی به دست آوردن ثروت حلال برای مصرف در امور خیریه و احسانات و خدمت به خلق و ترویج مکتب حقه الهی .
2 . 2 . آرزوی مادی اخروی مانند : تمنای بهشت و حوریه .
3 . 2 . آرزوهای معنوی دنیوی مانند : آرزوی زیارت خانه خدا – آرزوی زیارت مشاهد مشرفه اهل بیت علیهم السلام _ آرزوی جهاد و شهادت در رکاب امام زمان ارواحنا فداه .
4 . 2 . آرزوهای معنوی اخروی مانند : آرزوی همنشینی و مجالست با انبیا و اوصیا و اولیا و صلحا در بهشت .
د ) مفهوم دعا
کلمه دعا و مشتقاتش که حدوداً بیش از 200 بار در آیات قرآن کریم بکار رفته است. از ریشه «دَعَوَ» و به معنی خواندن و حاجت خواستن و استمداد است و گاهی مطلق خواندن از آن منظور است.
دعا در لغت به معنی صدا زدن و به یاری طلبیدن و در اصطلاح اهل شرع، گفت‌وگو کردن با حق تعالی، به نحو طلب حاجت و درخواست حل مشکلات از درگاه او و یا به نحو مناجات و یاد صفات جلال و جمال ذات اقدس اوست. ( المصباح المنیر/دفتر نشر الهادی/ص16و17)
حقیقت دعا که همان توجه ناقص به کامل مطلق برای رفع نقص و احتیاج خود است، امری فطری و جبلی است که لازمه آن یأس از غیرحق و قطع طمع از مردم و انقطاع از غیرالله می‌باشد. در روایت وارده از طریق معصومین (ع) قطع طمع از مردم هم جمع همه خیرات و راه وصول به باب‌الله و همه برکات شمرده شده است.
هـ ) فرق دعا با آرزو
با توجه به معنی و مفهوم این دو به نظر می رسد که آرزو صرفا یکسری خواسته قلبی است که گاهی هم امور توهمی و دست نیافتنی می باشد که انسان دوست دارد داشته باشد ولی دعا ، طلب و درخواست یاری طلبیدن بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به نیازهای واقعی زندگی و رشد انسانی است.
