ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
در تعالیم و آموزه‌های دین اسلام، دانشمندان دین‌شناس و اندیشمندانی که علمشان در جهت خدمت دین و دنیای مردم و جامعه باشد، در مقایسه با دیگر اقشار، در پیش‌گاه خداوند دارای جایگاهی برتر و والاترند.[1]
از سوی دیگر واضح است که روایت از پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) نیز یکی از روش‌های مهم دین‌شناسی است.
قرآن کریم در زمینه برتری دانشمندان می‌فرماید: «… یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ…»؛[2] خداوند کسانى را که ایمان آوردهاند و کسانى را که علم به آنان داده شده، درجات عظیمى می‌بخشد.
با توجه به این آیه و آنچه از روایات که در زمینه برتری عالمان و راویان بر دیگر اقشار از سوی پیشوایان دین به ما رسیده، محتوای روایت مورد اشاره در پرسش، تقریباً دارای تواتر معنوی است. با این وجود، اما مراد هر عالم، هر راوی و هر عابدی نیست، بلکه مراد از عالم و راوی حدیث، آن دسته از عالمان و راویانی هستند که هم خود به دانش خویشتن عمل کرده و بدین ترتیب طبیعتاً در زمره عابدان و عارفان نیز قرار خواهند گرفت و هم از دانش آنان بهره‌برداری شده و فرهنگ دینی جامعه را پیشرفت می‌دهند. منظور از عابدان در این روایت، نیز عابدان و به ظاهر عارفانی است که از دانش بی‌بهره بوده، از جامعه کناره گرفته و تنها خود را به اذکار و اوراد سرگرم می‌کنند و در مرحله بعد عابدانی که از دانش نیز بی‌بهره نیستند، اما آن‌را در اختیار جامعه قرار نمی‌دهند وگرنه به تصریح آیه 73 سوره انبیاء، پیشوایان دینی خود نیز از عابدان بودند و معنا ندارد که مقام راویان از آنان را برتر از خودشان بدانیم.
احادیث وارده از پیشوایان دین در این مورد چنین می‌گویند:
1. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: عَالِمٌ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ وَ أَلْفِ زَاهِدٍ وَ قَالَ ع عَالِمٌ یُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ سَبْعِینَ أَلْفَ عَابِدٍ»؛[3] امام صادق فرمود: عالم برتر از هزار عابد و هزار زاهد است. و عالمی که با علمش به دیگران نفع می‌رساند برتر از هفتاد هزار عابد است.
2. «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلَیْنِ أَحَدُهُمَا فَقِیهٌ رَاوِیَةٌ لِلْحَدِیثِ وَ الْآخَرُ عَابِدٌ لَیْسَ لَهُ مِثْلُ رِوَایَتِهِ فَقَالَ الرَّاوِیَةُ لِلْحَدِیثِ الْمُتَفَقِّهُ فِی الدِّینِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ لَا فِقْهَ لَهُ وَ لَا رِوَایَةَ»؛[4] از امام صادق(ع) از دو شخصی که یکی فقیه و راوی حدیث است و دیگری که فقط عابد است، سؤال شد، امام فرمود: عالم دین‌شناس برتر از هزار عابدی است که فقیه و راوی حدیث نیست!
به همین دلیل است که سعدی در این رابطه می‌گوید:
از سوی دیگر واضح است که روایت از پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) نیز یکی از روش‌های مهم دین‌شناسی است.
قرآن کریم در زمینه برتری دانشمندان می‌فرماید: «… یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ…»؛[2] خداوند کسانى را که ایمان آوردهاند و کسانى را که علم به آنان داده شده، درجات عظیمى می‌بخشد.
با توجه به این آیه و آنچه از روایات که در زمینه برتری عالمان و راویان بر دیگر اقشار از سوی پیشوایان دین به ما رسیده، محتوای روایت مورد اشاره در پرسش، تقریباً دارای تواتر معنوی است. با این وجود، اما مراد هر عالم، هر راوی و هر عابدی نیست، بلکه مراد از عالم و راوی حدیث، آن دسته از عالمان و راویانی هستند که هم خود به دانش خویشتن عمل کرده و بدین ترتیب طبیعتاً در زمره عابدان و عارفان نیز قرار خواهند گرفت و هم از دانش آنان بهره‌برداری شده و فرهنگ دینی جامعه را پیشرفت می‌دهند. منظور از عابدان در این روایت، نیز عابدان و به ظاهر عارفانی است که از دانش بی‌بهره بوده، از جامعه کناره گرفته و تنها خود را به اذکار و اوراد سرگرم می‌کنند و در مرحله بعد عابدانی که از دانش نیز بی‌بهره نیستند، اما آن‌را در اختیار جامعه قرار نمی‌دهند وگرنه به تصریح آیه 73 سوره انبیاء، پیشوایان دینی خود نیز از عابدان بودند و معنا ندارد که مقام راویان از آنان را برتر از خودشان بدانیم.
احادیث وارده از پیشوایان دین در این مورد چنین می‌گویند:
1. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: عَالِمٌ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ وَ أَلْفِ زَاهِدٍ وَ قَالَ ع عَالِمٌ یُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ سَبْعِینَ أَلْفَ عَابِدٍ»؛[3] امام صادق فرمود: عالم برتر از هزار عابد و هزار زاهد است. و عالمی که با علمش به دیگران نفع می‌رساند برتر از هفتاد هزار عابد است.
2. «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ رَجُلَیْنِ أَحَدُهُمَا فَقِیهٌ رَاوِیَةٌ لِلْحَدِیثِ وَ الْآخَرُ عَابِدٌ لَیْسَ لَهُ مِثْلُ رِوَایَتِهِ فَقَالَ الرَّاوِیَةُ لِلْحَدِیثِ الْمُتَفَقِّهُ فِی الدِّینِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ لَا فِقْهَ لَهُ وَ لَا رِوَایَةَ»؛[4] از امام صادق(ع) از دو شخصی که یکی فقیه و راوی حدیث است و دیگری که فقط عابد است، سؤال شد، امام فرمود: عالم دین‌شناس برتر از هزار عابدی است که فقیه و راوی حدیث نیست!
به همین دلیل است که سعدی در این رابطه می‌گوید:
