ریسپریدون با نام تجاری (Resperdal) در گروه داروهای ضد جنون و اعصاب و روان جای می‌گیرد و با تغییر در میزان مواد شیمیایی مغز (نوروترانسمیترها) بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد. این دارو به شکل قرص، شربت و تزریق قابل استفاده است و سه هفته طول می‌کشد تا اثر آن آغاز شود. ریسپریدون در پایداری رفتار و افکار فرد مبتلا اثر بخش است. البته اثر تسکین بخشی کمتری نسبت به داروهای ضد جنون دارد و اختلالات حرکتی کمتری نیز ایجاد می‌کند.

موارد مصرف قرص ریسپریدون چیست؟

ریسپریدون به طور ویژه برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و کودکان در خود فرومانده (اوتیسم) تجویز می‌شود. اما مصرف آن در درمان اختلالات اضطرابی، وسواس جبری، افسردگی شدید مقاوم به درمان، اختلالات خوردن و اختلال دوقطبی نیز موثر است و تا حد زیادی باعث بهبودی می‌شود. همچنین کودکانی که دچار بیش فعالی، اختلال استرس پس سانحه ای، اختلال سلوک و اختلال تیک هستند نیز از این قرص استفاده می‌کنند. 

نکته : اگر پزشک قرص ریسپریدون را برای شما تجویز کرده است لزوما به معنای روان پریشی و یا جنون در شما نیست؛ داروهای اعصاب موارد مصرف بیشماری دارند.

اثرات مفید ریسپریدون به چه شکل است؟

ریسپریدون سبب افزایش سطح گلوکز خون و پرولاکتین می‌شود. در نتیجه افکار غیر عادی و وسواسی، افکار ناخواسته جنسی و افکار مربوط به آسیب رساندن به دیگران را برطرف می‌سازد. در تصحیح باورهای غلط مانند بدبینی به مردم و شک و تردید به شریک زندگی نیز بسیار موثر است.

این دارو باعث کاهش نشانه‌های اسکیزوفرنی مثل توهمات و هذیان‌ها، کم حرفی، گوشه گیری و انزوای اجتماعی می‌شود.

به علاوه مصرف منظم دارو بی قراری، خودزنی، پرخاشگری و لجبازی کودکان مبتلا به اوتیسم را کنترل می‌کند.

راهنمای مصرف ریسپریدون

این قرص با توجه به نوع بیماری و شرایط بیمار تجویز می‌شود که می‌توان آن را همراه با غذا یا بدون غذا با آب فراوان مصرف کرد.

به طور معمول برای بزرگسالان روزی ۱ میلی گرم دو بار در روز توصیه می‌شود و به مرور دوز آن افزایش می‌یابد. دوزهای بالای ۶ میلی گرم نه تنها تاثیر بیشتری ندارد بلکه عوارض قرص را افزایش می‌دهد. سالمندان به دلیل ضعف قوای بدنی با دوز کمتری مصرف دارو را آغاز می‌کنند.

توجه: از بلعیدن کامل قرص اجتناب کنید؛ در روش صحیح مصرف، قرص را روی زبان می‌گذارند تا حل شود.

موارد احتیاط و منع مصرف ریسپریدون

مصرف برای سالمندانی که دچار زوال عقل و آلزایمر هستند مشکل ساز است. اگر مبتلا به بیماری‌های کبدی، کلیوی، قلبی، فشار خون بالا، صرع و مشکل در بلعیدن هستید، حتما قبل از مصرف پزشک را مطلع سازید. هر گونه سابقه بیماری به ویژه سابقه افکار خودکشی، سابقه ایست قلبی و سابقه سرطان سینه در کارکرد قرص اثر می‌گذارد.

مصرف قرص در زمان بارداری ممکن است برای جنین مضر باشد. اما هنوز مشخص نیست که در دوران شیر دهی دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود.1

عوارض جانبی ریسپریدون

مصرف ریسپریدون ممکن است منجر به عوارضی مانند گیجی، خواب آلودگی، احساس سبکی سر، افزایش آب دهان، تهوع، افزایش وزن و خستگی شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید.

سرگیجه و احساس سبکی سر خطر از دست دادن تعادل و افتادن را زیاد می‌کنند. توصیه می‌شود به آرامی از حالت خوابیده یا نشسته تغییر حالت دهید.

در صورتی که پزشک داروی ریسپریدون را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی ریسپریدون را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنان‌چه با عوارضی جدی این دارو مانند مشکلات بلعیدن، گرفتگی عضلات، لرزش، تغییرات روحی روانی (مانند اضطراب و آشفتگی) و مشکلات تنفس هنگام خواب را تجربه کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

در مواردی نادر ممکن است این دارو باعث افزایش قند خون شود که موجب بدتر شدن وضعیت دیابت می‌شود. اگر نشانه‌های قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا افزایش دفع ادرار را مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید. اگر دچار بیماری دیابت هستید، به صورت منظم قند خون خود را بررسی کنید و نتایج آن را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است پزشک تغییراتی در داروهای دیابتی، برنامه‌های ورزشی یا رژیم شما به وجود بیاورد. همچنین این دارو ممکن است موجب افزایش وزن قابل توجهی شود و میزان سطح کلسترول خون (یا تری گلیسرید) را افزایش دهد. این تاثیرات به همراه دیابت ممکن است باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. در مورد مزایا و خطرات درمان با این دارو با پزشک خود مشورت نمایید.

داروی ریسپریدون به ندرت ممکن است باعث شرایطی شود که به نام بیماری دیسکینزی تاردیو (مشکلات حرکتی) شناخته می‌شود و در برخی موارد این شرایط ممکن است دائمی باشد. در صورت مشاهده هرگونه حرکات غیر طبیعی یا کنترل نشده مخصوصا در صورت، لب‌ها، دهان، زبان، دست و پا سریعا به پزشک مراجعه کنید.

این دارو ممکن است باعث افزایش تولید یکی از مواد طبیعی بدن به نام پرولاکتین شود. در زنان این افزایش در پرولاکتین ممکن است موجب ترشح شیر، توقف یا مشکلات قاعدگی شود و همچنین موجب ناتوانی در تولید اسپرم و تورم سینه در مردان شود. لذا اگر هرگونه از این عوارضی که ذکر شد را مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید.

اگر عوارض جانبی نادر اما بسیار جدی این دارو شامل سرگیجه شدید، از هوش رفتن و تشنج را تجربه کردید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

در مواردی نادر این دارو ممکن است باعث بیماری خطرناکی به نام سندروم نورولپتیک بدخیم (NMS) شود. اگر هر یک از علائمی مانند تب،‌ گرفتگی/ درد/ ضعف عضلات، خستگی بیش از حد، آشفتگی شدید، تعرق، تپش قلب نامنظم یا سریع، ادرار تیره و نشانه‌های مشکلات کلیوی (مانند تغییر میزان حجم ادرار) را مشاهده کردید، با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

به ندرت در مردانی که از این دارو استفاده می‌کنند، نعوظ دردناک و طولانی مدت در حدود ۴ ساعت یا بیشتر دیده شده است. اگر این نعوظ طولانی مدت و دردناک رخ داد، مصرف دارو را قطع کنید و با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید زیرا ممکن است مشکلاتی دائمی به وجود بیاورد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.

لازم است بدانید واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی ریسپریدون نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی‌ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید. 2

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است چگونگی عملکرد داروهای شما را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهند. این مقاله شامل تمام تداخلات دارویی احتمالی نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی / غیر تجویز و محصولات گیاهی) تهیه و آن را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید. بدون تأیید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع و متوقف نکنید یا دوز داروها را تغییر ندهید.

محصولی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشد، متوکلوپرامید است.

در صورت مصرف سایر داروهایی که سبب خواب آلودگی می‌شوند مانند داروهای مسکن درد یا سرفه (مانند کدئین، هیدروکودون)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زلپیدم)، آرامبخش های عضلانی (مانند کاریزوپروتول، سیکلو انسپورین) یا آنتی هیستامین‌ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین) به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. برچسب روی تمام داروهای خود (مانند داروهای آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید، زیرا ممکن است حاوی مواد تشکیل دهنده‌ای باشند که موجب خواب آلودگی می‌شوند. از داروساز در مورد نحوه استفاده مطمئن داروها سؤال کنید. 3

پی نوشت:
1.www.honarehzendegi.com
2.www.doctoreto.com
3.www.rastineh.com