بلفاریت میبومین

بلفاریت میبومین (Meibomianitis) یا همان اختلال عملکرد غده میبومین (MGD) انسداد یا برخی ناهنجاری های دیگر غدد میبومی است به طوری که عملکرد غدد میبومین قرار گرفته در داخل پلک ها با مشکل مواجه شده و دیگر روغن کافی مورد نیاز چشم را ترشح نخواهند کرد.

از آنجا که اشک روی سطح چشم به علت تماس مستقیم با هوا و دیگر عوامل خیلی سریع تبخیر می شود، اختلال عملکرد غده میبومین با سندرم خشکی چشم همراه خواهد بود. همچنین این بیماری با مشکل پلک به نام بلفاریت مرتبط است. این بیماری نام های دیگری نیز دارد که یکی از آن ها «میبومیانتیس» است.

اختلال عملکرد غده میبومین چشم یکی از رایج ترین مشکلات چشمی است که شاید تاکنون حتی نامی از آن نشنیده باشید. میبومین به نوع خاصی از غده در پلک ها اشاره دارد. غدد میبومین به نام هاینریش میبوم، پزشک آلمانی نام گذاری شده است.

هاینریش میبوم پزشکی است که برای اولین بار در سال 1666 به شرح و ترسیم این غده و محل قرار گیری این غده ها پرداخت. حدود 25 تا 40 غده میبومیا در پلک فوقانی و 20 تا 30 در پلک تحتانی وجود دارد. عملکرد این غدد ترشح روغن بر روی سطح چشم است. این روغن ها به جلوگیری از تبخیر سریع اشک از روی سطح چشم کمک کرده و در نتیجه مانع خشکی چشم ها خواهد شد.1
 

علایم و نشانه‌های بلفاریت

سوزش و تحریک چشم، مهم‌ترین علایم بالینی بیماران در همه انواع بلفاریت بوده که صبح‏ها شدیدتر و در طول روز بهتر می‌شوند.

سایر نشانه‌های بیماری عبارتند از:

خارش، ناراحتی چشم‌ها پس از کار طولانی، احساس سنگینی و خواب‌آلودگی در پلک‌ها، تجمع ترشحات روی مژه‌ها، احساس خشکی، چسبیدن لبه پلک‌ها هنگام بیدار شدن از خواب و قرمزی چشم.

همچنین بیماران ممکن است از عدم تحمل لنز تماسی و سابقه گل‌مژه نیز شکایت داشته باشند.

احساس جسم خارجی (شن‌ریزه) یکی دیگر از شکایت‌های شایع بیمار بوده و بعد از استحمام، کار با رایانه یا دیدن تلوزیون تشدید می‎شود.

با توجه به کیفیت بد لایه اشک این افراد نسبت به محرک‌های محیطی از جمله آلودگی‌ها حساس‌تر می‌باشند.2

علت بلفاریت میبومین

سن نقش بسیار مهمی در عملکرد غدد میبومین چشمی دارد.

با افزایش سن و گذشت سن، رفته رفته تعداد غدد میبومین چشمی کاهش پیدا خواهد کرد.

البته علاوه بر سن قومیت و نژاد افراد نیز در بروز این بیماری مؤثر است. به صورتی که احتمال بروز بلفاریت میبومین در افراد آسیایی حدود 3 برابر بیشتر از اروپایی ها است. علاوه بر موارد گفته شده، استفاده از لنزهای چشمی نیز می تواند احتمال بروز این بیماری را تا حد قابل توجهی افزایش دهد. بعضی از بیماری ها نیز ممکن است به بروز این بیماری مرتبط باشند.

این بیماری های زمینه ای شامل موارد زیر می شود:

عفونت های باکتریایی

التهاب پلک یا قرنیه چشم

کلسترول و تری گلیسرید بالا

آسیب دیدگی پلک یا قرنیه چشم

التهاب ملتحمه آلرژیک و دیگری بیماری های چشمی

بیماری های خود ایمنی مثل روزاسه، لوپوس، آرتروز روماتوئید و سندرم شوگرن

بعضی از درمان ها و داروها نیز می تواند ترشح روغن غدد میبومین چشمی را با اختلال روبرو کند.

این داروها و درمان ها شامل موارد زیر می شوند:

جایگزینی استروژن

داروهای کاهش دهنده آندروژن

رتینوئیدها، از داروهای آکنه گرفته تا کرم های ضد پیری.1
 

عوارض بلفاریت چشم یا التهاب چشم چیست؟

در صورت ابتلا به بلفاریت، ممکن است که عوارض زیر را تجربه کنید:
 

مشکلات مژه

بلفاریت می‌تواند باعث افتادگی، رشد نادرست و از بین رفتن رنگ مژه‌ها شود. 
 

مشکلات پوستی پلک

در صورت ابتلای طولانی‌مدت به بلفاریت، ممکن است روی پلک‌ها زخم شود یا اینکه لبه‌های پلک به سمت داخل یا خارج برگردند.
 

خشکی چشم یا اشک بیش از حد

ترشحات غیرطبیعی چربی و سایر مواد مانند فلس یا پوسته‌ها به همراه شوره‌ی پلک‌ها می‌تواند در لایه‌ی اشکی جمع شود که از محلول آب، چربی و مخاطی تشکیل شده است.
 

لایه‌ی اشکی غیرطبیعی مانع مرطوب نگه داشتن پلک‌ها می‌شود

این مشکل می‌تواند چشم را تحریک کرده و باعث بروز علائم خشکی چشم یا ترشح اشک بیش از حد شود.

گل‌ مژه

عفونتی است که در نزدیکی پایه‌ی مژه‌ها به وجود می‌آید. نتیجه آن هم ایجاد توده‌ای دردناک در لبه‌ی پلک است. گل‌مژه معمولا بیشتر روی سطح پلک دیده می‌شود.
 

برآمدگی پلک

این مشکل در زمان انسداد یکی از غدد کوچک لبه‌ی پلک و پشت مژه‌ها به وجود می‌آید. این انسداد باعث التهاب غده شده و باعث تورم و قرمزی پلک می‌شود. برآمدگی پلک می‌تواند کاملا برطرف شود یا اینکه به برآمدگی سفت و توده‌ای متورم تبدیل شود. 
 

چشم صورتی مزمن

بلفاریت می‌تواند منجر به دوره‌های مکرر چشم صورتی یا ورم ملتحمه شود.
 

خراشیدگی یا زخم قرنیه

سوزش مداوم ناشی از پلک‌های ملتهب و یا رشد نادرست مژه‌ها (که گاهی در جهت داخلی به سمت کره چشم می‌رویند) می‌تواند موجب درد قرنیه‌ی چشم شود. عدم ترشح کافی اشک هم می‌تواند به بروز «عفونت قرنیه» منجر شود.3
 

درمان بلفاریت میبومین

متأسفانه استفاده از کمپرس های گرم یا ماساژ ممکن است برای درمان این عارضه و بازگرداندن عملکرد طبیعی غدد میبومین کافی نباشد. پزشک ممکن است از شیوه probing برای درمان این عارضه کمک بگیرد.

عمل پروب یک روش جراحی است که در آن با استفاده از یک پروب فلزی نازک از داخل مجرای اشکی بسته عبور داده شده و پزشک سعی می کند تا این انسداد را برطرف کند. این شیوه در بیشتر موارد مؤثر بوده و به درمان کامل این عارضه کمک خواهد کرد با این حال ممکن است ناراحتی های برای فرد مبتلا به وجود بیاورد.

در موارد شدید بیماری بلفاریت میبومین و با توجه به دیگر بیماری های فرد، پزشک ممکن است دارو را برای مداوا و بهبود علائم فرد تجویز کند. این داروها ممکن است به صورت دارو، قطره های چشمی، اسپری، کرم یا قرص تجویز شود.

علاوه بر این پزشک ممکن است با استفاده از دستگاه های خاصی که گرما یا نور pulse را متساطع می کنند برای باز کردن غدد میبومین و کاهش علائم فرد استفاده کند.

برخی ازاین داوها عبارتند از:

آنتی بیوتیک ها برای عفونت

اشک های چشمی و روان کننده ها

سیکلوسپورین برای سرکوب سیستم ایمنی

استروئید ها که به کاهش التهابات کمک می کند.1
 

پیشگیری بلفاریت میبومین

در بعضی از موارد امکان جلوگیری از بروز این بیماری تقریباً غیر ممکن است. اما به طور کلی با محدود کردن استفاده از لنزهای چشمی، حفظ  بهداشت چشمی و تمیز کردن آرایش چشم در هنگام خواب می توان تا حد زیادی از بروز این عارضه چشمی پیشگیری کرد.

همچنین اگر مبتلا به آکنه یا روزاسه هستید، بهتر است به دنبال راه درمانی برای این بیماری های پوستی باشید زیرا این مشکلات پوستی می تواند باعث بروز این اختلال شود.

علاوه بر این مصرف برخی از غذاها مثل شکلات نیز می تواند علائم این بیماری را تشدید کند. به عنوان مثال اگر قبلاً دچار این عارضه شده اید، بهتر است برای پیشگیری از بازگشت مجدد آن موارد گفته شده را با دقت بیشتری رعایت کنید.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.dr-pakravan.com
3.www.drdr.ir