چگونگی نفوذ هند در کواد

اس. کی. ورما سفیر هند در ژاپن، پیش از اجلاس اخیر کواد در توکیو، گفت: کواد “یک دستور کار مثبت و سازنده است، از این رو که ما کشور یا منطقه ای را هدف قرار نمی دهیم. آنچه ما مشتاقانه منتظر آن هستیم این است که صلح و ثبات در منطقه هند و اقیانوسیه باید حفظ شود. این فقط موضع ثابت هند را تکرار کرد که کواد «علیه کسی» (به معنای چین) نیست، بلکه «برای چیزی است».

از زمان ظهور مجدد کواد در سال ۲۰۱۷، این گروه در تلاش برای شناسایی یک فلسفه اساسی برای ایجاد یک چارچوب پایدار بوده است. این یک نبرد سخت برای تولید محتوا بوده است، حتی آنگاه که جنبه نمادین این گروه‌بندی بحث‌های جالبی را در جامعه استراتژیک ایجاد کرد. با این حال، تحولات اخیر نشان می دهد که کواد ممکن است در نهایت مسیر مورد نیاز را برای ایجاد یک چارچوب معتبر و پایدار بدست آورد.

کواد از زمان تولد دوباره خود در جلسات در سطح کاری در حاشیه برخی تعاملات چندجانبه دیگر، راه درازی را پیموده است. رهبران کواد امسال در دو اجلاس شرکت کرده‌اند که در اوایل ماه مارس یک نشست مجازی به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین و دیدگاه‌های ظاهراً متفاوت در مورد آن در داخل کواد برگزار شد. اجلاس حضوری که اخیراً به پایان رسید، نشانه دیگری است مبنی بر اینکه کشورهای کواد ممکن است در نهایت “مخرج مشترک” را در سیاست های خود در منطقه شناسایی کرده باشند و این مسئله آنها را قادر می سازد تا این گروه مهم استراتژیک را به سطح منطقی بعدی خود ببرند.

ماهیت اجلاس اخیراً برگزار شده نشان می دهد که هند نقش مهمی در دستور هنجاری کواد ایفا می کند تا اطمینان حاصل شود که چارچوبی نهادینه شده‌ی مناسبی برای رسیدگی به مسائل موجود و نوظهور در هند و اقیانوس آرام است و فقط محدود به پاسخ به یک واقعیت نظامی مبرم، یعنی ظهور و توسعه طلبی چین نمی شود.

تمایل هند برای اطمینان از اینکه کواد به یک ساختار اتحاد مانند تبدیل نمی شود به خوبی شناخته شده است. با وجود تردیدهای تاریخی هند در درگیر شدن با سیاست های اتحاد، حساسیت های مهم دیگری نیز در هند وجود دارد. اولاً، هند تنها کشوری در میان اعضای کواد است که مستقیماً با چین مرز زمینی مشترک دارد – یک مرز مورد مناقشه، در عین حال، با یک تاریخ پر دردسر. بنابراین منطقی است که هند بخواهد به عنوان بخشی از توافقی که آشکارا علیه چین است دیده نشود. جدای از این، هند از این واقعیت آگاه است که هر گروهی با زیربنای اتحاد، موجب نگرانی کشورهای جنوب شرق آسیا می شود که سهم و مسئولیت مستقیمی در ثبات منطقه دارند.

همچنین، منطق نظامی مستقل برای کواد به نفع بلندمدت منطقه نیست، زیرا به مجموعه‌ای از نگرانی‌های دیگر، از جمله تروریسم، تغییرات آب‌وهوایی، و سایر مسائل حیاتی نظر دارد. پرداختن به این چالش ها مستلزم تشکیل مجمعی است که الهام بخش اعتماد و همکاری کشورهای منطقه باشد. بنابراین، هند همیشه اصرار داشته که کواد به یک مجمع باز و سازنده تبدیل شود که توانایی های کشورهای عضو را برای تضمین امنیت و ثبات در منطقه به شیوه ای جامع، نه محدود به جنبه های امنیتی، به هم پیوند دهد. اطمینان از اینکه کواد آشکارا با “سیاست اتحاد” شناسایی نمی شود، بازتابی از این نگرش است که در نحوه برخورد کواد به درگیری روسیه و اوکراین آشکار شد.

مطابق با بیانیه مشترک قبلی که در ماه مارس پس از گفتگوی رهبران کواد در مورد تهاجم روسیه به اوکراین صادر شد، بیانیه این بار همچنین از ذکر مستقیم نام روسیه خودداری کرد. در عوض، بر جنبه انسانی کل درگیری متمرکز شد. این در تضاد مستقیم با بازخوانی های مشترک حاصل از دیدارهای دوجانبه ای بود که ایالات متحده با ژاپن و استرالیا داشت. در مورد نشست استرالیا و ایالات متحده، این قرائت قاطعانه در اشاره به “حمایت قوی استرالیا از اوکراین از زمان تهاجم روسیه” برداشت شد که در آن گفته شده بود “رهبران دو کشور بر اهمیت ادامه همبستگی، از جمله اطمینان از اینکه هرگز چنین رویدادی در اقیانوس هند و اقیانوس آرام تکرار نشود” توافق کردند. اشاره ای آشکار به پیشروی چین در قبال تایوان.

بیانیه مشترک ایالات متحده با ژاپن حتی واضح تر بود. این بیانیه مدعی شد که دو کشور «در این عقیده مشترک هستند که بزرگترین چالش فوری در برابر این نظم [بر اساس قوانین بین‌المللی] تجاوز بی‌رحمانه، بی‌دلیل و غیرموجه روسیه به اوکراین است. این دو رهبر اقدامات روسیه را محکوم کردند و خواستار پاسخگویی روسیه در قبال جنایات خود شدند. در مقایسه با چنین لفاظی‌هایی، بیانیه مشترک کواد هنگامی که از وضعیت در حال توسعه در اوکراین به عنوان «بحران انسانی غم‌انگیز» یاد کرد، بسیار کمرنگ شد.

تاکید آشکار بر چندجانبه گرایی در بیانیه مشترک چهارگانه نمونه دیگری از ادغام حساسیت های اصلی هند بود. به طور کلی، هند تمایلی به تایید اقدامات یکجانبه یا چندجانبه در مسائل امنیتی و درگیری نداشته و در عوض گزینه‌های چندجانبه، به‌ویژه آن‌هایی که توسط سازمان ملل تایید شده‌اند، ترجیح داده است. بیانیه مشترک زمانی که بارها بر حمایت چهارجانبه از طرح‌های چندجانبه متعدد تأکید کرد، نشان‌دهنده این روند بود.

دهلی نو همچنین مشتاق است اطمینان حاصل کند که اعضای کواد نسبت به نگرانی های مستقیم هند که از همسایگی نزدیک آن سرچشمه می گیرد، حساس هستند. این نگرانی به طور مشخص با تاکید بیانیه بر محکومیت صریح تروریسم در همه اشکال آن منعکس شد. این بیانیه «استفاده از نایبان تروریستی» را محکوم کرد و «بر اهمیت انکار هرگونه حمایت لجستیکی، مالی یا نظامی از گروه های تروریستی که می تواند برای راه اندازی یا برنامه ریزی حملات تروریستی از جمله حملات فرامرزی استفاده شود، تأکید کرد».

اشاره به حملات تروریستی بمبئی و پاتانکوت در بیانیه، در کنار احتمال استفاده از خاک افغانستان برای انجام تروریسم بسیار قابل توجه بود. با توجه به همدستی پاکستان در این حملات مفتضحانه و حمایت فعال اسلام‌آباد از عاملان این حملات، این کنایه در بیانیه مشترک بازتاب مستقیم تمایل سایر اعضای کواد برای گنجاندن موضوعاتی بود که هسته اصلی منافع هند است. زمان بندی این اشاره حتی بیشتر قابل توجه است؛ زیرا گروه ویژه اقدام مالی (FATF) اخیراً به “پیشرفت” آشکار پاکستان در رابطه با برنامه اقدام برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، علی رغم تمدید طبقه بندی پاکستان در لیست خاکستری اف ای تی اف اشاره کرده است.

توسعه فزاینده کواد از نظر مناطق مورد علاقه نمونه دیگری از چگونگی ترکیب نگرانی های اصلی هند است. همانطور که در بالا ذکر شد، دهلی نو نمی خواهد ببیند که کواد ماهیت یک گروه انحصاری را که فقط بر مسائل امنیتی متمرکز شده است، بر خود فرض کند. تنوع حوزه‌های تمرکز کواد که شامل سلامت جهانی، زیرساخت‌ها، تغییرات آب‌وهوایی، فناوری‌های جدید و نوظهور، فضا و آگاهی حوزه دریایی در میان سایر موارد، ماهیت در حال تحول این گروه‌بندی را نشان می‌دهد. این تنوع همچنین از نظر استراتژیک عملگرایانه است، زیرا همکاری در این حوزه های عملکردی انگیزه لازم را برای همکاری در سایر موضوعات دفاعی و امنیتی در کنار ایجاد انجمنی برای رسیدگی همه جانبه به مسائل نوظهور در هند و اقیانوس آرام فراهم می کند، چیزی که هند به طور مداوم برای آن تاکید کرده است.

سیری که کواد تاکنون طی کرده نشان می‌دهد که هند سرمایه دیپلماتیک گسترده‌ای را برای نظم بخشیدن به گروه‌های استراتژیک حیاتی هند و اقیانوس آرام سرمایه‌گذاری کرده است. تلاش‌های هند به منظور ایجاد یک چارچوب هنجاری قابل قبول است که به عنوان سند چشم‌اندازی برای دوره آینده کواد عمل می‌کند – چارچوبی که کواد را به عنوان مجمعی برای ترویج آزادی، شفافیت و باز بودن ساختار می‌دهد و هدف آن حفظ چندقطبیت در منطقه است.

یکی از تأثیرات ظهور چین، تحریف نظم منطقه‌ای است که توسط گرایش‌های امپراتوری و تجدیدنظرطلب پکن به وجود آمده است. بنابراین چارچوب هنجاری کواد باید این تحریفات را با ترویج نظم منطقه ای مبتنی بر برابری حاکمیتی، باز بودن و احترام به حقوق بین الملل به چالش بکشد. این امر مستلزم یک واکنش نهادی قوی است که نه تنها چین را متعادل کند، بلکه یک پاسخ هنجاری قوی به آن ارائه دهد. موفقیت کواد با توانایی آن به عنوان انجمنی تعیین می شود که این واقعیت ها را در هند و اقیانوس آرام به عهده خواهد گرفت.

*استادیار روابط بین‌الملل در دانشگاه بین‌المللی سیمبیوسیس، پونا، هند

*منبع: دیپلمات

۳۱۱۳۱۱