ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
در پاسخ بهتر است نگاهی به احادیث از جمله پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) داشته باشیم که می فرمایند:
«ما نَزَلَ مِن القُرآنِ مِن آیَةٍ اٍّ‌لا وَلَها ظَهرٌ وَ بطنٌ»(1) هیچ آیه ای از قرآن نازل نشد مگر آن که برای آن ظاهری است و باطنی.
بنابراین آیات قرآن دارای سطوح معرفتی هستند. بخشی از این سطوح برای عوام، برخی برای علما، و برخی برای معصومین (علیهم السلام) و باطن حقیقی قرآن برای امیرالمؤمنین و پیامبر اعظم (صل الله علیهما و آلهما) قابل دریافت است.
«ظهر قرآن»، عبارت از لایة آشکار و معانی ظاهر آیات است؛ یعنی همان لایه‌ای که برای آشنایان به زبان و لغت عرب قابل دسترس است و «بطن»، لایه (یا لایه‌های) پنهان و ناپیدای است آن که آشنایی با زبان و لغت عرب به تنهایی برای نیل به آن کافی نیست؛ بلکه دستیابی به آن، به‌طور ضرور درگرو ژرفکاوی، تدبر و تعقل مستمر در معارف و مفاهیم قرآن و رعایت برخی ضوابط و شرایط دیگر، افزون بر آشنایی با زبان و لغت عرب است.
علامه طباطبایی در تعریف «ظهر» و «بطن» می‌گویند:
ظهر، همان معنای ظاهر و ابتدایی است که از آیه به دست می‌آید و بطن معنای نهفته در زیرظاهر است؛ چه آن معنا یکی باشد یا بیش‌تر؛ نزدیک به معنای ظاهری باشد یا دور از آن.
یا در حدیث دیگری که منقول از امام حسین (علیه السلام) است.
وَ قَالَ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِما السَّلاَمُ :
«کِتَابُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْیَاءَ عَلَى اَلْعِبَارَةِ وَ اَلْإِشَارَةِ وَ اَللَّطَائِفِ وَ اَلْحَقَائِقِ فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ وَ اَلْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ وَ اَللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیَاءِ وَ اَلْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیَاءِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ.» (3)
بنای کتاب خدا چهار چیز است: بر عبادت و اشارت و لطائف و حقایق پس عبارت از براى عوامست و اشارت از خواص و لطائف از اولیا و حقایق از پیغمبران.
از این احادیث و روایات دیگر می فهمیم که این سخن «که درک قرآن برای غیر معصوم ممکن نیست» نادرست بوده و فهم و درک بخشی از معارف بی انتهای قرآن برای همه قابل فهم است.
پی نوشت:
(1) تفسیر التبیان، شیخ طوسی، ج 1، ص 9.
(2) المیزان، طباطبایی، ج 3، ص 74.
(3) جامع الأخبار، ج1، ص۴۱.
«ما نَزَلَ مِن القُرآنِ مِن آیَةٍ اٍّ‌لا وَلَها ظَهرٌ وَ بطنٌ»(1) هیچ آیه ای از قرآن نازل نشد مگر آن که برای آن ظاهری است و باطنی.
بنابراین آیات قرآن دارای سطوح معرفتی هستند. بخشی از این سطوح برای عوام، برخی برای علما، و برخی برای معصومین (علیهم السلام) و باطن حقیقی قرآن برای امیرالمؤمنین و پیامبر اعظم (صل الله علیهما و آلهما) قابل دریافت است.
«ظهر قرآن»، عبارت از لایة آشکار و معانی ظاهر آیات است؛ یعنی همان لایه‌ای که برای آشنایان به زبان و لغت عرب قابل دسترس است و «بطن»، لایه (یا لایه‌های) پنهان و ناپیدای است آن که آشنایی با زبان و لغت عرب به تنهایی برای نیل به آن کافی نیست؛ بلکه دستیابی به آن، به‌طور ضرور درگرو ژرفکاوی، تدبر و تعقل مستمر در معارف و مفاهیم قرآن و رعایت برخی ضوابط و شرایط دیگر، افزون بر آشنایی با زبان و لغت عرب است.
علامه طباطبایی در تعریف «ظهر» و «بطن» می‌گویند:
ظهر، همان معنای ظاهر و ابتدایی است که از آیه به دست می‌آید و بطن معنای نهفته در زیرظاهر است؛ چه آن معنا یکی باشد یا بیش‌تر؛ نزدیک به معنای ظاهری باشد یا دور از آن.
یا در حدیث دیگری که منقول از امام حسین (علیه السلام) است.
وَ قَالَ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِما السَّلاَمُ :
«کِتَابُ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَةِ أَشْیَاءَ عَلَى اَلْعِبَارَةِ وَ اَلْإِشَارَةِ وَ اَللَّطَائِفِ وَ اَلْحَقَائِقِ فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ وَ اَلْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ وَ اَللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیَاءِ وَ اَلْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیَاءِ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ.» (3)
بنای کتاب خدا چهار چیز است: بر عبادت و اشارت و لطائف و حقایق پس عبارت از براى عوامست و اشارت از خواص و لطائف از اولیا و حقایق از پیغمبران.
از این احادیث و روایات دیگر می فهمیم که این سخن «که درک قرآن برای غیر معصوم ممکن نیست» نادرست بوده و فهم و درک بخشی از معارف بی انتهای قرآن برای همه قابل فهم است.
پی نوشت:
(1) تفسیر التبیان، شیخ طوسی، ج 1، ص 9.
(2) المیزان، طباطبایی، ج 3، ص 74.
(3) جامع الأخبار، ج1، ص۴۱.
