ترندنیوز مطالب مذهبی+آموزشی+سرگرمی+خبری
۱۳۹۸/۱۱/۱۰
–
۱۰۳۵ بازدید
ایا شهدا بر اعمال ما ناظر هستند و صدای ما را میشنوند و ایا میتوان به انها توسل کرد؟
پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام با توجه به آیات قرآنی و اخبار فراوان رسیده از امامان علیهم السلام ، معتقدند پیامبر و امامان علیهم السلام و افرادی از اهل ایمان از اعمال امت آگاه می شوند, یعنی خداوند از طرق خاصی اعمال امت را بر آنها عرضه می دارد. خدای سبحان در قرآن مجید می فرماید: »و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المومنون ; بگو عمل کنید, خداوند و فرستاده او و مومنان اعمال شما را می بینند…«, (توبه , آیه 105) . حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله شاهد و گواه امت است . »یا ایها النبی انا ارسلناک شاهدا «, (سوره احزاب / 45) »فکیبف اذا جئنا من کل امه بشهید و جئنا بک علی هولاء شهیدا ; حال آنها چگونه است آن روز که برای هر امتی گواهی بر اعمالشان می طلبیم و تو را گواه بر اعمال اینها قرار خواهیم داد«, (سوره نساء / 41) . مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می گوید: »هر عملی که انسان انجام می دهد از خیر یا شر خدا و رسولش و مومنان حقیقت عمل خیر یا عمل شر را مشاهده می کند« (المیزان , جلد 9, ص 398) . و منظور از مومنون در آیه 105 سوره توبه ائمه علیهم السلام هستند; یعقوب بن شعیب گوید: از امام صادق علیه السلام راجع به آیه »قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المومنون « پرسیدم ; فرمود مومنین , ائمه علیهم السلامند . (اصول کافی , جلد 1, ص 318) .
اعمال انسانی از خیر و شر به رسول خدا, و ائمه علیهم السلام عرضه می شود. ابو بصیر از امام صادق علیه السلام نقل می کند که : در هر بامداد کردار بندگان نیکوکار و فاسق بر رسولخدا صلی الله علیه و آله عرضه می شود پس بر حذر باشید از کردار ناشایست و همین است معنی قول خدای تعالی »قل اعملوا فسیری الله علیکم و رسوله …« (اصول کافی , همان ) . اما دیدن و مشاهده آنها به چه صورت است . معروف در میان گروهی از مفسران این است که روئیت در جمله ی »فسیری الله علیکم …« به معنی معرفت است نه به معنی علم , چرا که یک مفعول بیشتر نگرفته است ولی مانعی ندارد که روئیت را به همان معنای اصلیش که مشاهده محسوسات باشد بگیریم نه به معنی »علم « و نه به معنی »معرفت « این موضوع در مورد خداوند که همه جا حاضر و ناظر است و به همه ی محسوسات احاطه دارد جای بحث نیست , در مورد معصومین علیهم السلام نیز مانعی ندارد که آنها خود اعمال را به هنگام عرضه شدن ببینند, زیرا اعمال انسان فانی نمی شود بلکه تا قیامت باقی می ماند و اضافه بر آن پیامبر شاهد است و مواردی را که دیده شهادت می دهد پس می بیند. به هرحال طرق معرفتی معصومین علیهم السلام نسبت به اعمال انسان ها از سنخ علم غیب است , (تفسیر نمونه , جلد 8, ص 128) . به استناد روایات اموات مؤمنین که شهدای گرانقدر از بالاترین آنهایند . در سرکشی از بازماندگان فقط خوشایندها را میبینند. از طرفی در توبه و انجام اعمال خیرانسان، موجبات محو بدیها و تبدیل آنها به حسنات و خوبیها میشوند.
توسل به شهید :
الف. توسل جستن به شهید امری جایز و بی اشکال است و شهدا از مصادیق وسیله ای هستند که خداوند در ایه 35 سوره مبارکه مائده برای تقرب به خود امر به تمسک به انها کرده است .
توسل در لغت به معنای تمسک جستن به وسیله‌ای برای نیل به مقصود است. خداوند جهان هستی را بر اساس نظام اسباب و مسببات قرار داده است و فیض خود را تنها از طریق مجاری و اسباب اعطا می‌کند«ابی الله ان یجری الامور الا باسبابها».(۱)
بنابراین انسان برای رسیدن به مقصود خویش، باید به اسباب و وسایط متوسل شود. مثلا اگر بخواهد زمین خشک و بایری را به مزرعه‌ای سرسبز تبدیل کند، باید زمین را شخم بزند، نهال یا دانه را درون زمین بکارد و به موقع به آن کود و آب بدهد و… بر این اساس، توسل لازمه زندگی انسان در جهان هستی است؛ جهانی که بر آن قانون اسباب و مسببات حکم فرماست.
بنا بر این، خداوند که هستی عالم از اوست و ادامه هستی و هر حرکت، نیرو و تغییری وابسته به او و ناشی از فیض اوست، خود برای اعطای فیض خویش، مجاری و اسبابی را قرار داده است. بر همین اساس، خداوند اموری را به عنوان اسباب و وسایل در جهت تقرب و نزدیکی به درگاه خویش و برآمدن حاجات قرار داده است و ما را با توسل به آن امور، امر کرده است که می‌فرماید: «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ابْتَغُواْ إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جَاهِدُواْ فىِ سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»(۲) اى کسانى که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله اى براى تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!
«”وسیله” در اصل به معنی تقرب جستن و یا چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می‌شود، می‌باشد. بنا بر این وسیله در آیه فوق معنای بسیار وسیعی دارد و هر کار و هر چیزی را که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس پروردگار می شود، شامل می‌گردد.»(۳) هم چنان که نماز و روزه، احسان به یتیم، دستگیری از مستمندان، خدمت به خلق خدا و مانند آن، وسیله تقرب به خداوند هستند، استمداد به ارواح مطهر پیامبران و ائمه علیهم السلام و اولیای الهی(خصوصا شهدا) نیز وسیله تقرب به خداوند است.
اعمال انسانی از خیر و شر به رسول خدا, و ائمه علیهم السلام عرضه می شود. ابو بصیر از امام صادق علیه السلام نقل می کند که : در هر بامداد کردار بندگان نیکوکار و فاسق بر رسولخدا صلی الله علیه و آله عرضه می شود پس بر حذر باشید از کردار ناشایست و همین است معنی قول خدای تعالی »قل اعملوا فسیری الله علیکم و رسوله …« (اصول کافی , همان ) . اما دیدن و مشاهده آنها به چه صورت است . معروف در میان گروهی از مفسران این است که روئیت در جمله ی »فسیری الله علیکم …« به معنی معرفت است نه به معنی علم , چرا که یک مفعول بیشتر نگرفته است ولی مانعی ندارد که روئیت را به همان معنای اصلیش که مشاهده محسوسات باشد بگیریم نه به معنی »علم « و نه به معنی »معرفت « این موضوع در مورد خداوند که همه جا حاضر و ناظر است و به همه ی محسوسات احاطه دارد جای بحث نیست , در مورد معصومین علیهم السلام نیز مانعی ندارد که آنها خود اعمال را به هنگام عرضه شدن ببینند, زیرا اعمال انسان فانی نمی شود بلکه تا قیامت باقی می ماند و اضافه بر آن پیامبر شاهد است و مواردی را که دیده شهادت می دهد پس می بیند. به هرحال طرق معرفتی معصومین علیهم السلام نسبت به اعمال انسان ها از سنخ علم غیب است , (تفسیر نمونه , جلد 8, ص 128) . به استناد روایات اموات مؤمنین که شهدای گرانقدر از بالاترین آنهایند . در سرکشی از بازماندگان فقط خوشایندها را میبینند. از طرفی در توبه و انجام اعمال خیرانسان، موجبات محو بدیها و تبدیل آنها به حسنات و خوبیها میشوند.
توسل به شهید :
الف. توسل جستن به شهید امری جایز و بی اشکال است و شهدا از مصادیق وسیله ای هستند که خداوند در ایه 35 سوره مبارکه مائده برای تقرب به خود امر به تمسک به انها کرده است .
توسل در لغت به معنای تمسک جستن به وسیله‌ای برای نیل به مقصود است. خداوند جهان هستی را بر اساس نظام اسباب و مسببات قرار داده است و فیض خود را تنها از طریق مجاری و اسباب اعطا می‌کند«ابی الله ان یجری الامور الا باسبابها».(۱)
بنابراین انسان برای رسیدن به مقصود خویش، باید به اسباب و وسایط متوسل شود. مثلا اگر بخواهد زمین خشک و بایری را به مزرعه‌ای سرسبز تبدیل کند، باید زمین را شخم بزند، نهال یا دانه را درون زمین بکارد و به موقع به آن کود و آب بدهد و… بر این اساس، توسل لازمه زندگی انسان در جهان هستی است؛ جهانی که بر آن قانون اسباب و مسببات حکم فرماست.
بنا بر این، خداوند که هستی عالم از اوست و ادامه هستی و هر حرکت، نیرو و تغییری وابسته به او و ناشی از فیض اوست، خود برای اعطای فیض خویش، مجاری و اسبابی را قرار داده است. بر همین اساس، خداوند اموری را به عنوان اسباب و وسایل در جهت تقرب و نزدیکی به درگاه خویش و برآمدن حاجات قرار داده است و ما را با توسل به آن امور، امر کرده است که می‌فرماید: «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ابْتَغُواْ إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَ جَاهِدُواْ فىِ سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»(۲) اى کسانى که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله اى براى تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!
«”وسیله” در اصل به معنی تقرب جستن و یا چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می‌شود، می‌باشد. بنا بر این وسیله در آیه فوق معنای بسیار وسیعی دارد و هر کار و هر چیزی را که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس پروردگار می شود، شامل می‌گردد.»(۳) هم چنان که نماز و روزه، احسان به یتیم، دستگیری از مستمندان، خدمت به خلق خدا و مانند آن، وسیله تقرب به خداوند هستند، استمداد به ارواح مطهر پیامبران و ائمه علیهم السلام و اولیای الهی(خصوصا شهدا) نیز وسیله تقرب به خداوند است.
۱) بحار الانوار، ج ۲، ص ۹۰٫
۲) سوره مائده، آیه ۳۵٫
۳) تفسیر نمونه جلد ۴، ص ۳۶۴٫
