مراحل لقاح اسپرم و تخمک و تشکیل جنین

شرط لازم باروری و عمل لقاح بالغ بودن تخمک است. تخمک بالغ تخمکی است که فرایند میوز را تا مرحله متافاز دوم (M2) پشت سر گذاشته باشد و آماده پذیرش اسپرم باشد. اسپرم ۲۳ کروموزم را همراه با خود می‌آورد که مکمل ۲۳ کروموزوم تخمک می‌شود و ۴۶ کروموزم یعنی تعداد لازم و طبیعی کروموزوم در تمام انسان‌ها را به دست می‌دهد 

فرایند آزادسازی تخمک، لقاح آن با اسپرم، لانه گزینی تخمک لقاح یافته در رحم و در نهایت رشد جنین تا زمان زایمان، دوران بارداری را شکل می دهد. در این مطلب با فرایند بارداری و اتفاقات درون رحم مادر، از تخمک گذاری تا زمان تشکیل جنین آشنا خواهید شد. تخمک گذاری و آمادگی برای لقاح هر ماه در داخل تخمدان‌ها، تعدادی تخمک شروع به رشد در کیسه‌هایی پر از مایع به نام فولیکول می کنند. 

در نهایت یکی از تخمک‌ها از فولیکول آزاد می‌شود که به این اتفاق تخمک گذاری می‌گویند. تخمک گذاری حدوداً دو هفته پیش از آغاز دوره عادت ماهانه اتفاق می افتد. پس از این که تخمک از فولیکول آزاد شد، فولیکول تبدیل به کیستی به نام جسم زرد می شود. جسم زرد شروع به ترشح هورمونی می‌کند که این هورمون باعث افزایش ضخامت دیواره رحم و به این ترتیب رحم برای حضور تخمک بارور آماده خواهد شد. تخمک آزادشده نیز وارد لوله رحم یا فالوپ می‌شود. تخمک حدود ۲۴ ساعت بعد از آزاد شدن در لوله رحم منتظر یک اسپرم باقی می‌ماند تا لقاح انجام شود. اگر هیچ اسپرمی در اطراف تخمک نباشد تا آن را بارور کند، تخمک از لوله رحم خارج و وارد رحم و سپس تجزیه می شود. بعد از آن سطح هورمون به حالت عادی برمی گردد، پوشش ضخیم رحم فرو می ریزد و به این ترتیب دوره عادت ماهانه شروع می‌شود. 

لقاح و تشکیل جنین بعد از نزدیکی جنسی، اسپرم مرد از دهانه رحم وارد رحم می‌شود و به سمت لوله های رحم حرکت می کند. اگر یکی از اسپرم‌هایی که توانسته است به لوله رحم برسد، به تخمک نیز برسد و وارد آن شود، می‌تواند تخمک را بارور کند. در این حالت دیواره خارجی تخمک تغییر حالت می دهد و اجازه ورود اسپرم دیگری را نخواهد داد. ژن‌ها و جنسیت جنین در لحظه لقاح تعیین می‌شود. اگر اسپرم دارای کروموزوم Y باشد، کودک شما پسر و اگر دارای کروموزوم X باشد، فرزندتان دختر خواهد بود.

تخمک بارور حدود سه تا چهار روز در لوله رحم باقی می‌ماند، اما طی ۲۴ ساعت بعد از بارور شدن، به سرعت شروع به تقسیم سلولی می‌کند تا به بلاستوسیست تبدیل شود. بلاستوسیست که تخمک لقاح یافته‌ای است، به مدت چند روز تقسیم سلولی انجام می‌دهد، در طول لوله رحم به سمت رحم حرکت می‌کند و در این زمان تقسیم سلولی ادامه پیدا می‌کند. بعد از تقسیم سلول و شکل گیری بلاستوسیست، لایه خارجی آن که بعدها تبدیل به جفت می‌شود شروع به ترشح هورمون بارداری یا hCG می‌کند. مدتی بعد از ورود به رحم، بلاستوسیست به دیواره رحم می‌چسبد که به این عمل لانه گزینی می‌گویند. برخی زنان در زمان لانه گزینی، لکه بینی یا خونریزی جزئی خواهند داشت که ممکن است آن را با لکه بینی پیش از عادت ماهانه اشتباه بگیرند. این خونریزی ناشی از فرو رفتن بلاستوسیست در دیواره رحم مادر است. به مرور زمان و با پیشرفت تقسیم سلولی بلاستوسیست، رحم ضخیم‌تر می شود و ترشحات مخاطی رحم شروع به مسدود کردن دهانه رحم می‌کند. 

سلول‌ها طی سه هفته به شکل یک توده در می‌آیند؛ در این زمان اولین سلول‌های عصبی نوزاد تشکیل شده است. سه تا چهار هفته بعد از لقاح که تقریباً پنج تا شش هفته بعد از شروع آخرین عادت ماهانه است، جنین به اندازه‌ای هورمون بارداری hCG ترشح کرده است که در تست‌های خانگی تعیین بارداری قابل تشخیص است. در این زمان عادت ماهانه شروع نخواهد شد و در صورت استفاده از یک تست خانگی بارداری متوجه خواهید شد که باردار هستید. 

از زمان بارداری تا وقتی که فرزندتان بتواند خصوصیات یک جنین را پیدا کند چیزی در حدود ۳ ماه زمان می‌برد که به این برهه از حاملگی مرحله رویانی گفته می‌شود. رویان در حقیقت مجموعه‌ای از صدها سلول زنده است که با سرعتی حیرت‌انگیز تکثیر می‌شود. در مرحله رویانی فرایندهای اساسی و حیاتی برای تشکیل یک موجود زنده در حال انجام هستند که ازجمله آن‌ها می‌توان به تشکیل جفت در هفته چهارم بارداری اشاره کرد. 

از هفته چهارم تا هفته سیزدهم که پایان سه ماه اول بارداری است، ارگان‌های اصلی بدن فرزندتان نظیر قلب، سیستم تنفسی و مغز به صورت اولیه شکل گرفته و اندام‌ها نیز دوره رشد حیاتی خود را پشت سر می‌گذارند. رشد اندام‌ها و ارگان‌ها باعث می‌شود که سلول زنده به مرور به یک انسان شبیه شود. رویان از هفته یازدهم تقریباً ویژگی‌های اولیه یک کودک را کسب می‌کند و کم کم می‌توان او را جنین نامید.