منظور از سجده کردن نجم و شجر در آیه: “و النجم و الشجر یسجدان”، چیست؟

“نجم” به معناى ستاره است، و گاه به معناى گياه بدون ساقه می آید، و در اين آیه(رحمن، 6) به قرينه “شجر” (درخت) منظور معناى دوم يعنى گياه بدون ساقه است.

اساساً اين واژه در اصل به معناى طلوع است، و اگر به گياهان بدون ساقه “نجم” مى‏گويند؛ بدان جهت است كه از زمين سر بر مى‏ آورند. و اگر به ستاره “نجم” گفته مى‏شود نيز به دلیل طلوع آن است.

“شجر” به انواع گياهان ساقه ‏دار؛ مانند غلات، درختان ميوه و … گفته مى‏شود. بنابر این، و با توجه به کنار هم قرار گرفتن “نجم” و “شجر”، بیشتر مفسران معتقدند که منظور از سجده “نجم” و “شجر”، خضوع و اطاعت اين دو موجود در برابر امر خدا است؛ یعنی به امر او از زمين سر بر مى ‏آورند و به فرمان او رشد و نمو مى‏كنند.

البته، برخی از مفسران نیز نجم را حمل بر همان معنای اصلی خود کرده اند و می گویند نجم آن است كه در آسمان است و شجر همان درخت است كه در زمين است و آن را مى ‏شناسيم، و شايد هدف از ياد كردن اين دو با هم، بيان دورترين چيزها و نزديک ترين آنها به ما در طبيعت بوده باشد.

در نتیجه: نجم چه به معنای ستاره باشد یا گیاه و نبات، سجده آنها مانند سجده انسان (نهادن پیشانی بر خاک) نیست، بلکه به معنای تسلیم و خضوع در برابر خدای متعال است که تمام موجودات در مقابل او تسلیم اند و تسبیح او می گویند، منتها هرکدام متناسب با زبان خود.