مذهبی

توصیه آیت الله هاشمی علیا برای رفع بلا و گرفتاری

در سایه‌ی تحرکات و برنامه‌های برخی گروه‌های مذهبیِ تندرو، برای مصادره‌ی تشیع به نفعِ خویش، این سوال به ذهن من می‌رسد که آیا تشیع، یک رنگ واحد و فضای واحدی دارد و اینکه جریانات متعددی را برای تشیع می‌توان برشمرد؟ و چگونه پیروانِ مذاهب دیگر، این تنوع ما را درک می‌کنند؟

محکم‌ترین دلیل زشتی خودکشی ؛ "وجدان" است.

سوال: آیا در این زمانه ممکن است کسی به مقام حضرت سلمان در نزد اهل بیت علیهم‌السلام، برسد؟

جلسه سران کارگزاران و جریان اصلاح طلب با حضور سعید حجاریان، محمدرضا تاجیک، علی ربیعی، محمد عطریانفر و غلامحسین کرباسچی ، ۱۹ خرداد ۱۴۰۰

توت فرنگی به علت دارا بودن ویتامین ث، پتاسیم، منگز و فولات (B9) از ارزش غذایی بسیار زیادی برخوردار است.

سوال: نسخ در شریعت اسلام و نیز در قرآن کریم چیست؟ لطفا برای ما به صورت واضح و مفصل، نظریه‌ی درست را در رابطه با مساله‌ی نسخ از نگاه علمای دینی بیان فرمایید.

حضرت آیت الله میرزا حسن انصاری ابن مرحوم شیخ عبدالحسین از علمای ابرار وفضلای اخبار حوزه علمیه قم بود.  

سوال: چگونه قرآنی که با زبان عربی نازل شده برای کسانی که زبان عربی نمی‌دانند، معجزه است؟

در عربی، ۱۲ لایه دوستی تعریف می‌شود.

انتخابات ١۴٠٠ انتخابات خاص و ویژه‌ای است.

واقعیت این است که نه تنها در ایران بلکه برای مردم همه جهان همیشه دو اولویت، دو شعار یا دو هدف اصلی وجود داشته است که یکی «عدالت» یا با به تعبیری «نان» و دیگری «آزادی» بوده است.

علیکم السلام، برادر گرامی انشاء‌الله عاقبت به خیر باشید، شهر خانه من و شماست، ساختار یک شهر همان ساختار خانه است.

پاسخی حقوقی به حواشی غیرحقوقی انتخابات ریاست جمهوری در رابطه با موضوع اشتغال همزمان به تحصیل کارکنان

چند روز قبل برنامه‌ی «پرونده‌ی ویژه» شبکه‌ی سه سیما میزبان مناظره‌ی علی خضریان، نماینده‌ی اصولگرای مجلس یازدهم و علی‌اصغر شفیعیان، فعال رسانه‌ای اصلاح‌طلب با موضوع «بسترها و زمینه‌های تحول در دولت آینده» بود.

این روزها، مجموع گفته‌های مقامات مسئول و فعالین سیاسی نگرانی از کاهش مشارکت در این دوره است اما چه عاملی باعث این وضعیت شده است؟ حوادث آبان، هواپیمای اکراینی، عملکرد دولت، ردصلاحیت‌ها؟

موضوع: مقدمه ی ورود به مباحث فلسفی علامه طباطبایی کتاب بدایه را برای تدریس در حوزه نگاشته است. این کتاب حاوی نکات بسیاری است و باید به شکل موشکافانه مطالعه و مباحثه شود. علی الخصوص که موضوع آن که فلسفه است چیزی است که غالبا قبل از شروع این کتاب با آن آشنایی ندارند. در مقدمه ی کتاب بدایه که ...

موضوع: اشتراک معنوی وجود بعد از آنکه در مقدمه، تعریف و موضوع و غایت فلسفه ذکر شد. اینک وارد اصل مسائل فلسفی می شویم. اولین مسأله این است که آیا وجود که یک لفظ معنا دار است، معنایش بدیهی است یا کسبی و نظری می باشد. همان گونه که در منطق آمده است مفاهیم و معانی بر دو قسم اند ...

موضوع: اشتراک معنوی در وجود و تفاوت آن با ماهیت بحث در این بود که آیا وجود در مواردی که استعمال می شود به این گونه که لفظ یا معنای وجود به کار برده می شود (مانند، هست، بودن، وجود داشتن و مانند آن) آیا یک مفهوم واحد دارد یا به چند مفهوم می آید. گفتیم قول اول این بود ...

موضوع: اصالة الوجود و اعتباریة الماهیة الفصل الرابع في أصالة الوجود واعتبارية الماهية در فصل های گذشته در مورد مفهوم وجود سخن گفتیم: فصل در مورد این بود که مفهوم وجود بدیهی است یا نظری. فصل دوم این بود که این مفهوم آیا مشترک معنوی است یا مشترک لفظی. فصل سوم در مورد این بود که مفهوم وجود، با مفهوم ...

موضوع: اصالت الوجود و وجود حقیقت واحده برای وجود گفتیم: یقین داریم در خارج یک سری موجودات و اموری واقعی وجود دارد هم چنین ما این امور واقعی را در ذهن به دو چیز که عبارتند از مفهوم هستی و مفهومی که حاکی از چیسیتی از خارج است که به آن ماهیت می گویند تقسیم می کنیم. سپس سخن در ...

موضوع: تشکیک وجود و تخصص وجود سخن در این بود که آیا حقیقت هستی و عینیت و واقعیت داشتن، در تمام اشیاء یک چیز است به این معنا که اگر می گوییم: خداوند متعال موجود است، یا اینکه آسمان موجود است، وجود در همه ی اینها به یک واقعیت است که همان عینیت و تحقق خارجی است یا اینکه متفاوت ...

موضوع: تخصص وجود و جواب از اشکالی مهم بعد از آنی که صحبت از تخصص وجود به میان آمد مرحوم علامه فرمود که قسم سوم از تخصص وجود، تخصصی است که از عروض ماهیت ایجاد می شود یعنی چون ماهیت بر وجود عارض می شود این کار به وجود تعین می دهد و وجود دیگر که ماهیت دیگری دارد به ...

موضوع: احکام سلبی وجود در فصل های قبل سخن از احکام وجوبی وجود بود مثلا می گفتیم: وجود حقیقت واحده است، دارای مراتب مشکک می باشد، به وجوه متفاوتی متخصص و متعین می شود. فصل هفتم درباره ی احکام سلبی وجود است یعنی چه محمول هایی از وجود سلب می شود و وجود آنها را دارا نیست. اولین چیز عبارت ...

موضوع: احکام سلبی وجود و معنای نفس الامر بحث در احکام سلبی وجود است و به حکم پنجم رسیدیم که عبارت بود از این که وجود جزء ندارد. علامه فرمودند: جزء گاه عقلی است گاه خارجی و گاه مقداری و باید ثابت کرد که جزء هیچ یک از این اجزاء را ندارد. بحث جزء عقلی را مطرح کردیم. و اما ...

موضوع: احکام وجود و عدم فصل نهم: مرادف بودن وجود با ثبوت این فص در مورد این است که ثابت کنیم وجود مساوق و مرادف با وجود است یعنی هر چه وجود دارد ثابت است و عدم چیزی نیست بنا بر این ثبوت ندارد. این امر بدیهی است که عدم چیزی نیست که وجود داشته باشد. انسان این را با ...

موضوع: سومین حکم از احکام معدوم در درس قبل دو حکم از احکام عدم را بیان کردیم و اکنون به سراغ سومین حکم می رویم. معدوم مطلق (قید مطلق برای بیان چیزی است که به هیچ وجه هستی ندارد یعنی هم در ذهن معدوم است و هم در خارج.) چیزی است که نمی توان از آن خبر داد. مثلا در ...

موضوع: امتناع اعاده‌ی موجود بعینه فصل دوازدهم در مورد این است که اگر چیزی در زمانی موجود بود و بعد معدوم شد، اعاده ی آن بعینه ممتنع می باشد. یعنی امکان ندارد شخص آن شیء دوباره برگردد. این بحث به مقدماتی احتیاج دارد: اول اینکه اگر موجودی، در زمانی موجود و بعد همان موجود بخواهد در زمان دیگری موجود شود ...

موضوع: امتناع اعاده ی معدوم و تقسیم وجود به ذهنی و خارجی بحث در این است که اعاده ی معلوم جایز است یا محال. گفتیم فلاسفه قائل به محال بودن آن هستند ولی تعداد بسیاری از متکلمین قائل به جواز و حتی وجوب آن هستند. آنها در دلیل خود می گویند: اگر چیزی که زمانی موجود بوده است و الآن ...

موضوع: دلیل قائلین به وجود ذهنی و اشکالات وارده بر آن بحث در مورد وجود ذهنی است و سخن در این است که آیا ماهیاتی که در خارج موجود هستند می توانند به بیایند یا اینکه شبحی از آن به ذهن می آید و یا اصلا چیزی به ذهن نمی آید. در این مورد سه قول بود. قول اول این ...

موضوع: جواب اشکال در قول به وجود ذهنی بحث در وجود ذهنی به اینجا رسید که گفتیم: ماهیات اشیاء خارجی به همان گونه که به وجود خارجی موجود اند یک وجود دیگری هم دارند که در ذهن است با این فرق که ماهیت وقتی با وجود خارجی همراه است آثار دارد ولی وقتی به وجود ذهنی موجود می شود فاقد ...

موضوع: اشکالات وارده بر وجود ذهنی صدر المتالهین در جواب از اشکال اول و دومی که در وجود ذهنی مطرح بود فرموده بود: آن صورتی که در ذهن است از هر مقوله ای که باشد، آن مقوله هرچند بر آن حمل می شود و صدق می کند ولی این مقدار کافی نیست که آن صورت ذهنی داخل در آن مقوله ...

موضوع: اشکالات وارده بر وجود ذهنی گفتیم بر وجود ذهنی به این معنا که هنگام علم به اشیاء خود ماهیت اشیاء وارد ذهن شود اشکالاتی وارد شده است و اکنون به اشکال چهارم رسیده ایم. ما چیزهایی که ذاتا محال است را می توانیم تصور کنیم. مثلا اجتماع ضدین را ابتدا تصور می کنیم و بعد حکم می کنیم که ...

موضوع: اشکال هفتم بر وجود ذهنی و تقسیمات وجود بر قول به وجود ذهنی به معنای اینکه واقعیت اشیاء همان گونه که در خارج است وارد ذهن شود یعنی ماهیت آن و نه وجود ذهنی وارد ذهن شود یک سری اشکالاتی وارد شده است که بر اساس آن بعضی از قول به وجود ذهنی دست کشیده اند و قائل شدند ...

موضوع: وجود رابط و مستقل گفتیم وجود یا رابط است و یا مستقل یعنی وجود یا فانی در غیر است و یا اینکه چنین نیست هرچند شاید متکی به غیر باشد. وجودی که فانی در غیر است وجود ربطی نامیده می شود. به این وجود، معنای ربطی می گویند که هر چند معنایی دارد ولی کارش ارتباط بین سایر الفاظ ...

موضوع: تقسیمات وجود فی نفسه و بیان مواد ثلاث گفتیم وجود به فی غیره و فی نفسه تقسیم می شود. وجود فی غیره وجودی بود که در طرف یا طرفین مستهلک می باشد ولی وجود فی نفسه چنین نیست و مستقل است و مفهومی مستقل دارد و مستقلا قابل درک است. وجود فی نفسه، خود به دو قسم تقسیم می ...

موضوع: تقسیم مواد ثلاث به ما بالذات و ما بالغیر ما بالقیاس الی الغیر گفتیم مواد قضایا بر سه قسم است که عبارتند از وجوب، امکان و امتناع. یعنی هر مفهومی را که که موضوع قرار می دهیم و وجود را بر آن حمل می کندیم، کیفیتی نسبتی که بین آنها وجود دارد از آن سه قسم بیشتر نیست. زیرا ...

موضوع: مباحثی پیرامون واجب الوجود و اینکه شیء تا واجب نشود موجود نمی شود فصل سوم: ماهیت واجب الوجود عین ذاتش است. علامه به مناسبت بحث وجود و امکان، مباحثی را پیرامون واجب الوجود بیان می کند. شهید مطهری در شرح منظومه می فرماید که خوب بود این مسأله در الهیات مطرح می شد نه اینجا. با این حال بعضی ...

موضوع: بطلان اولویت، محفوف بودن موجودات امکانیه به دو ضرورت و بیان اقسام امکان بحث در این است که ممکن که به وسیله ی علت موجود می شود، چه چیزی از علت دریافت می کند. آیا علت آن را واجب می کند که در نتیجه موجود می شود و یا اینکه علت، اولویت وجود به آن می دهد. یعنی وجود ...

موضوع: اقسام امکان گفتیم امکان یک معنا دارد که وقتی لفظ امکان به شکل مطلق گفته می شود همان اراده می شود و آن عبارت است از سلب ضرورت وجود و عدم. در مقابل وجوب که به معنای ضرورت وجود است و در مقابل امتناع که به معنای ضرورت عدم است. به این امکان، امکان خاص یا خاصی گفته می ...

موضوع: اعتباری بودن امکان و همراه بودن آن با ماهیت و احتیاج امکان به علت بحث در فصل هفتم است. مرحوم علامه در این فصل دو مطلب را بیان می کند. اول این است که امکان، امری است اعتباری که در عقل اعتبار می شود و عقل آن را برای ماهیت ثابت می داند. ولی اگر خارج بیاییم، امکان چیزی ...

موضوع: امکان، علت احتیاج به علت مرحوم علامه می فرماید: بعد از اینکه متکلم و فیلسوف در این امر اتفاق دارند که ممکن احتیاج به علت دارد در اینکه چرا به علت احتیاج دارد با هم اختلاف دارند. حکیم قائل به این است که چون ممکن است احتیاج به علت دارد یعنی امکان علت احتیاج ممکن به علت می باشد ...

موضوع: احتیاج ممکن به علت در حدوث و بقاء در بحث قبل، صحبت در این بود که چرا ممکن احتیاج به علت دارد؟ آیا چون ممکن هستند به علت احتیاج دارند همانگونه که فیلسوف می گوید یا به علت اینکه حادث هستند به علت احتیاج دارند کما اینکه متکلمین به آن قائلند؟ سخن در این فصل در این است که ...

موضوع: اشکال به عبارت علامه و بیان مباحث ماهیت علامه در خاتمه فرمود که وجوب و امکان دو امر وجودی هستند و دلیل بر این مطلب این است که قضایایی که جهتشان وجوب و امکان است اگر صادق باشند باید با خارج مطابق باشند از این رو باید جهت در آنجا وجود خارجی داشته باشد تا صدق و تطبیق با ...

موضوع: اعتبارات ماهیات، و ذاتی و عرضی بحث در اعتبارات ماهیت است و علامه فرموند که ماهیت سه اعتبار دارد و این حصر عقلی است. زیرا یا با ماهیت چیزی شرط شده است و یا نه. در جایی که چیزی شرط شده است گاه وجود شیء شرط شده است و گاه عدم شیء.     1. قسم اول ماهیت بشرط شیء است ...

موضوع: جنس و فصل و ماده و صورت علامه ابتدا ذاتی و عرضی را معنا کرد و فرمود که عرضی بر دو قسم است: خارج محمول و محمول بالضمیمه و بعد فرمود که ذاتی که سه خاصیت دارد. خاصیت سوم آن این بود که ذاتیات بر کل مقدم هستند به عنوان نمونه، حیوان و ناطق که ذاتی انسان اند بر ...

موضوع: احکام جنس و نوع و فصل گفتیم که در این فصل، از نوع و جنس و فصل و بعضی از احکام آنها مطرح می شود. گفتیم نوع، همان ماهیت تامه است و جنس نیز همان مفهومی است که وقتی در نظر گرفته شود و به عنوان اینکه جزئی از شیء خارجی را نشان دهد، ماده نامیده می شود و ...

موضوع: احکام فصل و نوع در این فصل، بعضی از احکام فصل را بیان می کنیم. حکم اول این بود که فصل تقسیم می شود به منطقی و اشتقاقی. حکم دوم این است که نوع فصل های زیادی دارد و این فصل ها در طول هم هستند و نه در عرض هم. یعنی انسان اول جسم بوده است و بعد ...

موضوع: احکام نوع و کلیت و جزئیت علامه در این فصل بعضی از احکام نوع را بیان می کند و آخرین حکمی که برای نوع بیان می فرماید این است که انواع بر دو قسم اند. قسم اول انواعی اند که افراد زیادی دارند و یا اینکه می توانند افراد زیادی داشته باشند. این انواع، انواعی هستند که یک نوع ...

موضوع: تمیّز و تشخّص در ماهیّات فصل هشتم: تمیز ماهیات و تشخّص آنها علامه در این فصل که آخرین فصل از مباحث ماهیت است در مورد دو حکم از احکام ماهیات سخن می گوید که عبارتند از تمیز ماهیات و تشخّص آنها. معنای تمیّز و تشخّص: تمیّز از ماده ی مَیز به معنای جدا بودن یک ماهیت از ماهیت دیگر ...