برونشیت

برونشیت ( bronchitis) به التهاب نایژه‌ها در شش گفته می‌شود.

برونشیت حاد یا مزمن، نما و تظاهراتی متفاوت دارد. هنگامی که نایژه‌ها ملتهب می‌شوند معمولاً انسداد نسبی راه تنفسی، سرفه و ترشح خلط داریم.

نای(تراکه‌آ) به دو شاخه راست و چپ تقسیم می‌شود که این شاخه‌ها نایژه (برونش) نامیده می‌شود. نایژه راست ۲/۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش راست می‌شود. نایژه چپ ۵ سانتی‌متر طول دارد و وارد شش چپ می‌شود.

نایژه‌ها در داخل شش‌ها به شاخه‌های کوچکتری به نام نایژک (برونشیول) تقسیم می‌شوند. شش راست از ۳ لخته (لوب) و شش چپ از ۲ لخته تشکیل شده‌است. نایژک‌ها در شش‌ها به حفره‌های هوایی کوچکی به نام آلوئول ختم می‌شوند.
 

برونشیت حاد

شروعی ناگهانی دارد و برای مدت کوتاهی باقی می‌ماند. معمولاً عواملی مانند ویروسها، باکتریها، قارچها، مواد شیمیایی (مانند استنشاق آمونیاک) و سایر علل می‌توانند باعث برونشیت حاد شوند. بسیاری اوقات برونشیت تنها نیست .بلکه با التهاب سایر بخش‌های برونشیت مانند عفونت ریوی (پنومونی)، التهاب نایژک‌ها (برونشیولیت) و دیگر موارد همراه است .از این‌رو علائم و درمانی مشابه پنومونی دارد.
 

برونشیت مزمن

که اغلب ناشی از استعمال سیگار، آلودگی هوا و علل شغلی است .همراه با از دست رفتن قابلیت ارتجاعی حبابچه‌های هوایی شش (آمفیزم) جزو بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (COPD) طبقه‌بندی می‌شود. COPD دارای سه زیر مجموعه است: آمفیزم, برونشیت مزمن و بیماری مجاری هوایی کوچک (SAD).

مواد اعتیاد آوری مانند سیگار، تریاک، حشیش، شیشه، هروئین و… که به صورت تدخینی یا کشیدنی مصرف می‌شوند. حاوی گازهای سمی و خطرناکی همچون مونواکسید کربن بوده . مصرف طولانی مدت آنها باعث تخریب بافت ریه و افزایش احتمال ابتلا به برونشیت می‌شود.1
 

تفاوت برونشیت و ذات الریه

از نظر علائم، بیماری برونشیت و ذات الریه ممکن است بسیار شبیه به هم باشند. هر دو باعث سرفه، تب، خستگی و احساس سنگینی در سینه می شوند. برونشیت گاهی اوقات می تواند منجر به ذات الریه شود.

با وجود تشابهات زیاد برونشیت و ذات الریه، شرایط آنها متفاوت است.

برونشیت لوله‌های برونشی یا راه های هوایی را درگیر می کند، در حالی که ذات الریه کیسه های هوا را در ریه ها تحت تأثیر قرار می دهد. معمولاً علائم ذات الریه یا پنومونی بسیار شدیدتر هستند و می تواند به خصوص در افراد مسن و سایر گروه های آسیب پذیر خطرناک باشد.2

علائم برونشیت

برای برونشیت حاد یا برونشیت مزمن، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سرفه کردن

تولید خلط، که می تواند شفاف، سفید، زرد مایل به خاکستری یا سبز باشد

خستگی

تنگی نفس

تب و لرز

ناراحتی قفسه سینه

اگر برونشیت حاد دارید، ممکن است علائم سرماخوردگی، مانند سردرد خفیف یا بدن درد داشته باشید. در برونشیت مزمن، به احتمال زیاد با تکرار دوره هایی بیماری، سرفه یا سایر علائم بدتر شود. در این مواقع، حتی احتمال دارد دچار عفونت حاد شوید.

در صورت بروز علائم زیر به پزشکتان مراجعه کنید:

سرفه های طولانی مدت بیش از سه هفته

سرفه همزمان با اختلال در خواب

سرفه همراه با تب بالاتر از 38 درجه سانتیگراد

خلط های رنگی یا خونی

ابتلا به بیماری قلبی یا ریوی مانند آسم، نارسایی قلبی یا آمفیزم

خس خس سینه یا تنگی نفس .2
 

علت برونشیت

برونشیت حاد معمولاً توسط ویروس های عامل سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد می شوند. این ویروس در میلیون ها قطره ریز وجود دارد که وقتی شما سرفه یا عطسه می کنید، از طریق بینی و دهان تا حدود 1 متر پخش می شوند. آنها مدتی در هوا معلق می مانند، سپس روی سطوح مختلف قرار می گیرند و می تواند تا 24 ساعت زنده بماند.

 آنتی بیوتیک ها ویروس ها را از بین نمی برند، بنابراین این نوع داروها در بیشتر موارد برای برونشیت تجویز نمی شوند.2
 

عواملی که احتمال ابتلا به برونشیت شما را افزایش می دهند

– سیگار کشیدن

افرادی که سیگار می کشند یا با سیگاری ها زندگی می کنند در معرض خطر بالای برونشیت حاد و مزمن قرار دارند.
 

– مقاومت کم

این ممکن است ناشی از یک بیماری حاد دیگر مانند سرماخوردگی، یا یک وضعیت مزمن که سیستم ایمنی شما را به خطر می اندازد، باشد . افراد مسن، نوزادان و کودکان بزرگ تر آسیب پذیری بیشتری نسبت به عفونت دارند.
 

– قرار گرفتن در معرض کارهای تحریک کننده

خطر ابتلا به برونشیت در صورتی بیشتر است که شما در اطراف محرک های خاصی برای ریه کار کنید، مانند حبوبات یا منسوجات و یا در معرض گازهای شیمیایی قرار گرفته باشید. تنفس مواد تحریک کننده مانند دود و مواد شیمیایی در محصولات خانگی و دود دخانیات می توانند باعث مشکل در سیستم تنفسی شما شود و این وضعیت را تحریک کند.

– رفلاکس معده

سوزش سردل می تواند گلوی شما را تحریک کند و باعث شود که بیشتر در معرض برونشیت قرار داشته باشید.
 

– شغل

قرار گرفتن در معرض مکرر یا طولانی مدت در برابر دودهای شیمیایی ، گرد و غبار و سایر سموم در محل کارتان می تواند برای ریه های شما خطرناک باشد و می تواند باعث برونشیت و سایر انواع COPD شود. اگر آسیب ریوی به مرحله غیرقابل تحمل نرسیده باشد، هنگامی که دیگر در معرض ماده تحریک کننده نباشید ، علائم نوع “برونشیت شغلی” فروکش می کند. برخی از مواد تحریک کننده شغلی شامل:

– آمونیاک

– اسیدهای قوی

– گرد و غبار

– کلر

– پارچه (الیاف پارچه ای)

– افرادی که ایمنی بدنی ضعیفی دارند یا به بیماری های مزمن یا برخی شرایط مزمن دیگر مبتلا هستند.

– افرادی که با برخی شرایط ریوی دیگر مانند آسم دست و پنجه نرم می کنند.3
 

درمان برونشیت

درمان برونشیت بستگی به نوع آن دارد. اگر برونشیت حاد دارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید و یا از داروهای بدون نسخه استفاده کنید که خلط، تب یا درد را درمان می کنند.

علائم را می توان با استفاده از روش های مختلفی از جمله داروها، اکسیژن درمانی، توانبخشی ریوی، جراحی یا ترکیبی از آنها درمان کرد. پزشکتان ممکن است دستگاه پاکسازی خلطظ یا ساکشن، که به آن دستگاه ترشح مجاری هوایی نیز گفته می شود، تجویز کند تا به شما کمک کند تا به راحتی خلط را کاهش دهید.
 

داروها

از آنجا که بیشتر موارد برونشیت در اثر عفونت های ویروسی ایجاد می شود و آنتی بیوتیک ها تاثیری روی ویروس ها ندارند، درمان برونشیت با آنتی بیوتیک امکانپذیر نیست تجویز آنها در صورت غیر ضروری، با گذشت زمان باعث می شود باکتری ها در برابر درمان با آنتی بیوتیک ها مقاوم تر باشند.

اما پزشکتان ممکن است آنتی بیوتیک ها را برای موارد زیر تجویز کند:

عفونت باکتریایی

نوزادان نارس

افراد مسن بالای 80 سال

مبتلایان به بیماری های قلبی، ریه، کلیه یا کبد

افراد با سیستم ایمنی ضعیف

مبتلایان به فیبروز کیستیک ریوی

عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها بسیار نادر است، اما شامل احساس بیماری و اسهال می شود.

انواع دارو هایی که ممکن است برای درمان برونشیت مزمن / COPD استفاده شود، شامل موارد زیر است:

اگر سرفه شما باعث اختلال در خواب شما شود، می توانید موقع خواب، از داروهای سرکوب کننده های سرفه استفاده کنید.

اگر به آلرژی، آسم یا بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) مبتلا باشید، پزشکتان می تواند برای کاهش التهاب و باز کردن راه های تنفسی در ریه ها، داروی استنشاقی و سایر داروها را توصیه کند.

داروهای ضد التهابی، مانند کورتیکواستروئیدها ( استروئیدها ) برای کاهش تورم و افزایش برون دهی خلط مصرف می شوند. استروئیدها می توانند انواع مختلفی از عوارض جانبی از جمله تورم در پا و دست ها، تغییر خلق و خوی، افزایش اشتها و چاقی، اختلال در خواب و موارد جدی تر مانند دیابت، خطر بروز عفونت ها، پوکی استخوان و آب مروارید داشته باشند.

برونکودیلاتورها یا باز کننده برونش ها برای آرامش عضلات اطراف مجاری تنفسی تجویز می شوند.

داروهای ترکیبی که حاوی ترکیبی از استروئیدها و برونکودیلاتیلاتورها هستند.2
 

پیش گیری از برونشیت

برای کاهش احتمال ابتلا به برونشیت، این نکات را دنبال کنید:

– از دود سیگار دور بمانید

دود سیگار خطر برونشیت مزمن شما را افزایش می دهد.
 

– واکسینه شوید

در بسیاری از موارد برونشیت حاد ناشی از آنفولانزا، ویروسی است. یک واکسن آنفلوآنزای فصلی می تواند به حفاظت از شما در برابر ابتلا به این بیماری کمک کند و همچنین می توانید واکسن هایی بزنید که در برابر برخی انواع ذات الریه محافظت شوید.
 

– دست هایتان را مدام را بشورید

برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های ویروسی، دست هایتان را زیاد بشویید و از ضد عفونی کننده های دست بر پایه الکل استفاده کنید.
 

– از ماسک جراحی استفاده کنید

اگر COPD دارید، می توانید در صورتی که در معرض غبار یا دود قرار دارید، ماسک صورت خود را بزنید.3

پینوشتها
1.www.drfaridnia.ir
2.www.pezeshket.com
3.www.namnak.com