تعریف و معنا و مفهوم داوری در قانون؟

تعریف و معنا و مفهوم داوری در قانون

طرفین معامله می­توانند ضمن شرایط عقد یا در قرارداد دیگری با یکدیگر توافق کنند. چنانچه اختلافی راجع به اجرای قرارداد میان آن­ها ایجاد شد، یک یا چند داور که از قبل نام آن­ها را مشخص کرده ­اند، یا حتی پس از بروز اختلاف، آن­ها را معین خواهند کرد، به اختلاف آن­ها رسیدگی کرده و رای صادر کند.
بنابراین داوری عبارت است از اینکه افراد جامعه، اختلافات بین خود را توسط یک یا چند نفر معتمد به انتخاب خود حل­ وفصل کنند. حال ممکن است، رسیدگی به اختلاف و صدور رای توسط فردی باشد که طرفین دعوی وی را با تراضی یکدیگر انتخاب کرده باشند. یا اینکه مراجع قضایی آن­ها را انتخاب کنند. به این ترتیب در داوری و حکمیت، طرفین دعوی دادگاه را از مداخله در دعوی خود خارج کرده­ اند. داوری به دو نوع اختیاری و اجباری تقسیم می­شود، در داوری اختیاری، داور با تراضی طرفین تعیین می­شود. در داوری اجباری، طرفین دعوی یا یکی از آن­ها بدون داشتن تمایلی در رجوع به داوری مطابق قانون مجبور به رجوع به داور در اختلاف فیمابین می­ باشد؛ مانند تعیین داور توسط زوجین برای طلاق.

چند نکته مهم دربارۀ داوری

1. اهمیت و ارزش داوری در این است که طرفین اختلاف بدون توجه به تشریفات و مسایل پیچیده حقوقی در رسیدگی به دعاوی و با هزینه ه­ای بسیار کمتر می­توانند توسط داور مرضی ­الطرفین خود اختلافشان را حل­ و فصل کنند.
2. اگر در قرارداد به مساله داوری اشاره شود، باید موضوع و مدت داوری و مشخصات طرفین اختلاف احتمالی، روشن شود. البته ممکن است پس از تعیین داور، طرفین به دلایلی نخواهند که مساله و مشکلشان توسط داور رسیدگی کند و طرفین نخواهند کس دیگری داور آنها باشد، در این صورت می­توانند به دادگاه مراجعه کنند.
3. تعداد داوران باید فرد باشد؛ پس یا یک نفر است یا سه یا پنج نفر. اگر در قرارداد تعداد داور معین نشده باشد و طرفین نتوانند در تعیین داور با هم به توافق برسند، باید هر کدام یک نفر به عنوان داور اختصاصی خود معرفی کنند و یک نفر را هم به عنوان داور سوم با توافق هم انتخاب کنند.
4. افرادی که ورشکسته یا محجور هستند، نمی ­توانند به عنوان داور انتخاب شوند.
5. در رسیدگی به وسیله داور، طرفین باید اسناد و مدارک خود را به داوران ارایه دهند و داوران نیز می­توانند از هر طرف، توضیحات لازم را بخواهند و در صورت لزوم از نظر کارشناس یا فرد خبره استفاده کنند. داور حق ندارد بر خلاف قوانین و مقررات رای بدهد.

پس از اینکه داور رای خود را صادر کرد، کسی که رای علیه او صادر شده باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ، آن را اجرا کند و الا پس از درخواست محکوم له از طریق دادگاه ملزم به اجرا خواهد شد.